در متن کامل این گزارش آمده است که «در اواخر سال گذشته کشتی سنگاپوری کاتانازار در حالی که حامل 636 محموله از فولاد، کاغذ، دارو و غیره بود به سمت بندر «الحدیده»، بزرگترین بندر کالا در یمن عزیمت کرد اما هرگز به مقصد نرسید. مثل دهها کشتی دیگری که طی 30 ماهه اخیر مواد غذایی و کمکهای دیگر به یمن منتقل میکنند یک کشتی جنگی عربستان از جمع کشتیهایی که بنادر یمن در دریای سرخ را محاصره کردهاند جلوی کشتی سنگاپوری را گرفت.
از سال 2015 عربستان و متحدان آن از بین کشورهای عربی نیروهای دریایی خود را در آبهای یمن و پیرامون آن مستقر کردند کشورهای غربی هم با این نمایش قدرت موافقند و آن را وسیلهای برای ممانعت از رسیدن سلاح به دست شبه نظامیان الحوثی قلمداد میکنند که به دنبال سرنگونی دولت منصور هادی است که جامعه بین المللی آن را به رسمیت می شناسد.
محاصره یمن در سطح انسانی بهای سنگینی دارد
بر اساس اسناد منتشر نشده و گزارش محرمانه سازمان ملل و همچنین گفتوگوها با آژانسهای انسانی و خطوط کشتیرانی، کشتیهای ائتلاف به فرماندهی عربستان مانع ورود کمکهای ضروری به یمن می شوند حتی در شرایطی که این کشتیها حامل اسلحه نیستند.
هیأتی که در ماه مه 2016 توسط سازمان ملل تشکیل شد در رساندن کمکهای تجاری در طول محاصره یمن ناکام بوده و نتوانسته کمکهای مورد نیاز مردم یمن را به دست آنها برساند.
نتیجه این امر انزوای کنونی کشور یمن با 28 میلیون جمعیت بوده که سازمان ملل میگوید یک چهارم آن با گرسنگی دست و پنجه نرم میکند و شمار کشتههای این جنگ هم به ده هزار نفر رسیده است..
نیم میلیون کودک زیر پنج سال یمنی دچار سوءتعذیه شدیدند و دستکم 2 هزار و 135 نفر که بیشترشان کودک بودند بر اثر ابتلا به بیماری وبا طی شش ماه گذشته چشم از جهان فرو بستند.
آژانسهای کمکرسانی امسال مقادیر آذوقه را که به برخی مناطق یمن منتقل کرد به طور عمدی بیشتر کردند، یمن بیش از 85 درصد از نیاز خود به غذا و دارو را وارد میکند در حالی که شمار محمولههای تجاری وارد شده به یمن کاهش شدیدی داشته است بر اساس مدارکی که برنامه جهانی غذا وابسته به سازمان ملل و همچنین خبرگزاری رویترز جمعآوری کرد.
در سال جاری تنها 21 کشتی از کشتی کالا به بندر الحدیده رسیدند در حالی که یک سال قبل 54 کشتی به بندر الحدیده رسیدند و قبل از وقوع جنگ در هشت ماهه اول سال 2014 129، کشتی تجاری به بندر الحدیده رسیدند.
به گفته رئیس بندر الحدیده که تحت کنترل الحوثیهاست از زمانی که ائتلاف سعودی جرثقیلهای فعال در بندر الحدیده را در حملهای هوایی در آگوست 2015 نابود کرد هیچ کشتی تجاری حامل دارو به الحدیده نرسیده است و امسال دستکم یک بار یکی از محمولههایی که جلوی ورود آن به بندر گرفته شد شامل کمکهای بشردوستانه بود ما موفق به تماس با نمایندگان جنبش الحوثی برای توضیح درباره این خبر نشدیم و مقاماتی از دولت یمن هم از پیگیری این قضیه ممنوع شدند .
در همین حال «عبدالله المعلمی»، سفیر عربستان در سازمان ملل هفته گذشته ممانعت ائتلاف عربستان با رسیدن کمکهای غذایی، دارویی و سوخت تجاری به یمن را رد و تاکید کرد که یمن کمکهای بشردوستانه را دریافت میکند.
وی افزود: ما به شما اطمینان میدهیم که جلوی ورود هیچ محموله کمکهای انسانی به یمن خواه از جانب ائتلاف یا دولت یمن گرفته نمیشود ما با همه درخواستهای این چنینی موافقت کردیم تا هر کشتی حامل کمکهای بشردوستانه برای ملت یمن بتواند لنگر اندازد، ما در کمک به ملت یمن بیشترین سهم را داریم بنابراین غیرمنطقی است که از یک طرف به یمن کمک کنیم و در جای دیگر جلوی آن را بگیریم.
اما در مورد کشتی کوتانازار و 12 کشتی دیگری که خبرگزاری رویترز وضعیت آنها را با جزئیات بررسی کرد، کشتیهای ائتلاف سعودی کشتیهای حامل کمکها و کالاهای تجاری را به عقب رانده یا متوقف کرده بود با وجود اینکه سازمان ملل با محمولههای آن موافقت کرده و هرگز سلاح بار نزده بودند.
هفت فروند کشتی از این کشتیها حامل دارو، مواد غذایی و دیگر کمکها بودند که در دام محاصره ائتلاف سعودی گرفتار آمدند.
یکی از هفت کشتی حامل پمادهایی حیاتی، تجهیزات اتاق عمل و دارو برای درمان وبا و مالاریا بود که نیاز 300 هزار نفر را تامین میکرد ، بار این کشتی سه ماه متوقف شد و تیم نجات کودکی که مقر آن در انگلیس است گفت که داروهایی با ارزش بالغ بر 20 هزار دلار در این کشتی خراب شده یا تاریخ مصرف آن گذشت.
در ژوئیه گذشته از ورود چهار نفت کش حامل 71 تن سوخت به یمن جلوگیری شد که معادل 10 درصد از نیاز ماهانه سوخت یمن را تامین میکرد.
در گزارشی که ماه گذشته دیدبان حقوق بشر منتشر کرد آمده که ائتلاف سعودی، خودسرانه یا غیرخودسرانه هفت کشتی حامل سوخت را که به سمت بنادر تحت کنترل الحوثیها در عزیمت بود بین ماه مه و سپتامبر سال جاری متوقف کرد.
این سازمان افزود در یکی از موارد مذکور یکی از کشتیها به مدت بیش از 5 ماه در بندری سعودی توقیف بود.
در اوایل تابستان امسال دولت یمن که از سوی جامعه بین المللی به رسمیت شناخته شده به سازمان ملل اخطار داد که بندری نفت خیز را که تحت سیطره الحوثیهاست به دلیل وضعیت غیرقانونی آن و همچنین چیزهایی که به محیط زیست در دریا آسیب میرساند مسدود کرد.
سازمان ملل متحد گفت که دولت یمن همچنین تصمیم گرفته که همه کشتیهای حامل سیمان و آهن را که عازم بندر عدن هم هستند وادار به تغییر مسیر کند.
در نتیجه محاصره یمن از تابستان گذشته همچنین هیچ پرواز هوایی تجاری به صنعا انجام نشده است.
2 خط از بزرگترین خطوط باربری دریایی در جهان نیز شامل «ام اس سی» از سوئیس و «بی آل ای» از سنگاپور در اوایل سال 2017 از اعزام کشتی به بنادر تحت سیطره الحوثیها منع شدند آن هم به دلیل خطراتی که احتمالا با آن روبرو میشوند و بی ال ای هنوز خدمات خود را به یمن از سرنگرفته است
در گزارشی محرمانه که در آوریل گذشته به شورای امنیت ارائه شده بازرسان سازمان ملل بسیاری از موانعی را که کشتیها برای رسیدن به یمن در سایه محاصره این کشور روبرو هستند به تفصیل بیان کرده است.
در یکی از موارد کشتیهای یک شرکت دریانوردی 396 روز منتظر ماندند تا در الحدیده لنگر اندازند که این امر منجر به تخریب کالا و زیان 5.5 میلیون دلاری شد، بر اساس یک گزارش سازمان ملل ائتلاف به طور متوسط 10 روز وقت میگیرد تا به کشتیها اجازه لنگر انداختن در الحدیده را بدهد حتی در مواردی که آن را به تاخیر نیندازند.
هیات بازرسی و تحقیق کمکهای یمن در سازمان ملل در بیانیهای به رویترز گفت:این هیات ظرف شانزده ماه گذشته مجوزهایی برای کشتیها صادر کرده تا قریب به 10 میلیون تن غذا، سوخت و کمکهای عمومی را تحویل یمن بدهند.
این دفتر هیچ سندی در تایید این رقم ذکر نکرده و شمار کشتیهایی را که با آن موافقت یا ممانعت کرده بود یا با تاخیر رسیدند یا ائتلاف سعودی مانع رسیدن آنها شده بیان نکرده است اما این دفتر گفت که آنچه در آبهای بین المللی اتفاق می افتد، خارج از حیطه اختیارات وی است.
سازمان ملل در بیانیهای گفت: هیات مذکور در مقابله با چالشهای مربوط به بحران انسانی کنونی در حد توان خود سهیم بوده و کالاهای اساسی بازار یمن را تامین کرده است.
امسال مقامات هیات تحقیق و بازرسی سازمان ملل در 2 نامه جداگانه به کشورهای عضو سازمان ملل و آژانسهای امدادرسان از اینکه ائتلاف مانع رسیدن کشتیهایی به یمن میشود که سازمان ملل با آنها موافقت کرده احساس نومیدی کردند.
در یک گزارش داخلی هیات مذکور مربوط به مارس گذشته ائتلاف با تاخیر بسیار و پس از تماسها و تلاشهای پیگیرانه و مستمر اجازه رسیدن شش کشتی را به سمت یمن داد.
اما ائتلاف تنها عامل کاهش شدید واردات به یمن نیست، بانکهای خارجی به دلیل نگرانیهایی که نسبت به پرداخت هزینه و مشکلاتی در انجام معاملات دارند خطوط اعتباری شرکتها را قطع کردند.
فعالیتهای بانک مرکزی یمن هم به دلیل اختلاف بین دولت منصور هادی با شبه نظامیان الحوثی فلج شده است.
ارزیابی دقیق تبعات سنگین تجاری و انسانی محاصره یمن کار دشواری است و گروه های امداد و خبرنگاران نمیتوانند به مناطق زیادی از این کشور دسترسی پیدا کنند.
با این وجود بیش از دو سال است که سازمان ملل هشدار میدهد یمن در معرض خطر گرسنگی است و برنامه جهانی غذا برآورد کرده که شمار غیرنظامیان یمنی محتاج دریافت کمک در سال جاری به 20 میلیون نفر افزایش یافته که تقریبا یک سوم جمعیت این کشور را شامل میشود در حالی که در سال 2016 این تعداد به 17 میلیون نفر میرسید.
رویترز در ادامه گزارش خود گرسنگی در یمن را ناشی از درگیری سیاسی بین عربستان و ایران در عرصه یمن خواند و گفت: عربستان و متحدانش برای مقابله با شیعیان الحوثی که مورد حمایت ایران هستند وارد جنگ یمن شدند.
کشورهای غربی که با ایران بر سر برنامه هستهای آن اختلاف دارند مداخله ائتلاف سعودی در یمن را از طریق کمک در هماهنگی حملات هوایی و تامین سوخت جنگندههای سعودی در آسمان تایید کردند.
شورای امنیت سازمان ملل ممنوعیت واردات سلاح برای الحوثیها را تایید کرده و اجازه داد در صورت وجود دلایل معقولی مبنی بر مظنون شدن به اینکه یک کشتی عازم یمن اسلحه حمل میکند، اجازه بازرسی آن داده شود.
ریاض رسما مشخص نکرده که چه کشتیهایی اجازه عزیمت به یمن را ندارند فهرست کالاها و موادی که ممنوعیت ورود به یمن دارند هم منتشر نکرده اما میگوید که حق اتخاذ همه تدابیر مناسب برای مقابله با تهدیدهای شبه نظامیان همپیمان با ایران را دارد.
یک مقام بلندپایه وزارت خارجه ایران هم اتهامها درباره اینکه کشورش کمک مالی و نظامی به الحوثیها در یمن میکند، رد کرده است.
«دیوید بیسلی»، مدیر اجرایی برنامه جهانی غذا گفت: یمن وضعیتی فاجعه بار دارد کشمکش ساخته دست انسانها شرایط برای برای گرسنگی را مهیا کرده به همین سادگی اما اگر به جنگ پایان بدهیم گرسنگی را هم پایان دادهایم.
برخی در آمریکا هم از محاصره یمن انتقاد میکنند، «تود یانگ»، سناتور جمهوری خواه و عضو کمیته روابط خارجی سنای این کشور گفت: عربستان احتمالا قوانین انسانی را نقض میکند چون مانع رسیدن کالاهای ضروری به یمن میشود.
وی با اشاره به 9 کشور عضو ائتلاف سعودی گفت: من نمیگویم که همه مسئولیت گردن سعودیهاست اما بخش زیادی از آن را متحمل میشوند.
نگرانی گروههای امداد بین المللی از تبعات محاصره یمن در اوایل سال 2015 و به دنبال ورود ائتلاف به جنگ داخلی در یمن افزایش یافت، ائتلاف شامل امارات، مصر، بحرین، کویت، اردن، مغرب، سودان و سنگال میشود.
در سال 2015 میزان ورود کالاهای ضروری به بندر الحدیده یمن 40 درصد به نسبت قبل از جنگ کاهش پیدا کرد.
در تابستان امسال سازمان ملل برای اولین بار درباره احتمال پیشرفت وخامت اوضاع انسانی در یمن به سمت گرسنگی هشدار داد و در پشت پرده هم سازمان ملل تلاش کرد ریاض و متحدانش را متقاعد کند که به آن اجازه بازرسی از کشتی ها داده شود.
در اوایل سپتامبر 2015 سازمان ملل گفت که با دولت یمن و ائتلاف بر سر ایجاد هیاتی برای بازرسی از کشتیهای عازم یمن به توافق رسیده است سازمان ملل مقر این هیات را جیبوتی قرار داد که وظیفه آن تسهیل در رساندن کالاها به یمن است.
اما هشت ماه طول کشید تا هشت میلیون دلار برای آغاز به کار این هیات فراهم شود.
هنگامی که کار هیات در ماه مه 2016 آغاز شد هدف اعلام شده آن اعتمادسازی مجدد در محافل حمل و نقل دریایی بود، به گونهای که هیچ تاخیر غیرقابل پیشبینی و هزینهبرداری برای محمولههای عازم یمن پیش نیاید.
از آن زمان همه کشتی تجاری که به سمت بنادر تحت تسلط الحوثیها در یمن حرکت میکردند باید در درخواستی به سازمان ملل لیست محمولههای خود و فهرست آخرین بنادری که قبل از حرکت به سمت یمن به آنجا سفر کردند، ارائه میدادند.
سازمان ملل با بررسی درخواستها درباره اینکه کشتی به بنادری مشکوک سفر کرده یا دستگاههای جی پی اس خود را برای چند ساعت قطع کرده باشد تحقیق میکرد چون این امر ترفند شایعی بین قاچاقچیانی است که میخواهند رد گم کنند.
هیات سازمان ملل در جیبوتی کشتیهای حامل کمکها را جز در مواردی که کمکها با کالاهای تجاری درهم بود بازرسی نمیکرد اما کشتیهایی که به طور کامل در اجاره آژانسهای امداد بودند قضیه شان متفاوت بود آنها از حق کشتیرانی مستقیم از ریاض برخوردار بودند.
با این وجود وجود چنین شرایطی ایجاب میکرد که بخش قابل توجهی از کمکها به یمن با کشتیهای تجاری عازم این کشور شود. .
در شانزده ماه اخیر هیات جیبوتی 685 درخواست را بررسی کرده و در 80 درصد موارد به کشتیها حق عزیمت به بنادر تحت سیطره الحوثیها را داد.
سازمان ملل به رویترز گفت : آن کشتیها قریب به 5 میلیون تن مواد غذایی و 2 میلیون تن سوخت و 2.5 میلیون تن کالاهای عمومی به یمن فرستادند.
حتی بعد از صدور موافقت سازمان ملل همه کشتیهای تجاری با ید موافقت یک کشتی جنگی تحت کنترل عربستان را بدست آورند که در 61 کیلومتری غرب بندر الحدیده واقع است.
این دشواریها وجود دارد و از آنجایی که کشتیها در آبهای بین المللی هستند هیات تحقیق و بازرسی سازمان ملل کاری جز اینکه با طرفهایی منطقه از جمله ائتلاف برای حرکت کشتیها به سمت بنادر یمن هماهنگ باشد، نمیتواند انجام بدهد، این را سازمان ملل در بیانیههای خود تاکید کرد و افزود که بقیه اقدامات به مقامات محلی در بندر الحدیده بازمی گردد.
برای مثال کشتی کوتانازار موافقت سازمان ملل برای عزیمت به الحدیده را در اواخر دسامبر گذشته گرفته بود اما افسرانی دریایی از کشتی سعودی آن را متوقف و به داخل کشتی هجوم آوردند.
این افسران سعودی گمان میکردند که کشتی حامل تسلیحات ایران مخفی برای شبه نظامیان الحوثی است.
افسران سعودی به کشتی دستور بازگشت به جیبوتی یعنی ایستگاه سابق خود دادند در آنجا 62 محموله کشتی که ائتلاف آن را مشکوک میدانست تخلیه و بازرسی شد و بار دیگر کشتی در ژانویه گذشته به سمت الحدیده حرکت کرد.
اما ائتلاف سعودی بار دیگر بر بازرسی کشتی اصرار داشت و پس از سه روز سازمان ملل دستور داد کشتی به سمت جیزان عربستان حرکت کند در جیزان مقامات محلی و 2 بازرس سازمان ملل همه محمولههای کشتی را تخلیه و آن را با اشعه بازرسی کردند..
در آنجا مقامات سعودی 27 محموله را که به گفته آنها امکان استفاده از ان در درگیریهای نظامی در یمن بود توقیف کرده بود که تیر آهن، ابزار جوشکاری، قطعات یدکی موتور سیکلت و سایر کالاها بود.
در جیبوتی بازرسان سازمان ملل و مقامات محلی محمولههایی را که توقیف شده بود بازرسی کردند که در نیمی از آن فولاد نوردیده و در برخی دیگر کاغذ بود دو محموله هم داروهای سرد شده بود که از بندر عباس یکی از بزرگترین بنادر حمل و نقل کالا در ایران باز زده شده بود.
مسئولینی از سازمان ملل در یمن گفتند بازرسان اثراتی از مواد منفجره شدید در یکی از بستههای حامل کاغذ یافتند که از جاکارتا در اندونزی بار زده شده بود اما در بازرسیها اثری از مواد منفجره نیافتند.
در نهایت کشتی کوتانازار نتوانست مجوز رسیدن به الحدیده را بگیرد و به جای آن در بندر عدن واقع در جنوب یمن که تحت سیطره دولت منصور هادی است لنگر انداخت اما محمولههای امدادی و تجاری که به عدن میرسند باید از صدها پست بازرسی در مسیر عبور کنند که سفری گران قیمت و مملو از خطر است.
بعد از آن حادثه شرکت کشتیرانی پی ای ال همه سفرها به الحدیده و دیگر بنادر تحت سیطره الحوثیها در دریای سرخ را لغو کرد.
با این حال محمولههای دیگری هم که خالی از هر گونه سلاح بودند به الحدیده ممنوع الورود شدند اما در اوایل سال جاری ائتلاف با ورود چهار جرثقیل که آمریکا برای برنامه جهانی غذا تدارک دیده بود تا کار امداد رسانی در بندر الحدیده را راه اندازد مخالفت کرد، قرار بود این جرثقیلها جایگزین زیربناهایی در بندر الحدیده شوند که در حملات اگوست 2015 ائتلاف تخریب شدند.
در ژانویه گذشته برنامه جهانی غذا این جرثقیلها را با یک کشتی به الحدیده رساند اما ائتلاف سعودی مجوزی را که همان ماه صادر کرده بود لغو کرد و مانع ورود کشتی شد کشتی 10 روز منتظر ماند و در نهایت به سمت دبی حرکت کرد و هنوز جرثقیلها در آنجا هستند.
برنامه جهانی غذا میگوید که ائتلاف دلیل شفافی برای برگشت دادن جرثقیلها نداشت در آوریل گذشته سخنگوی ائتلاف به رادیو بی بی سی گفت: ما جلوی ورود جرثقیلها را گرفتیم چون نمیخواهیم قدرت الحوثیها برای ورود پول و قاچاق را تقویت کنیم.
در اگوست گذشته نمایندگی عربستان در سازمان ملل گفت که جرثقیلها را در سه بندر تحت تسلط دولت منصور هادی بکارخواهد گرفت.
المعلمی، سفیر عربستان در سازمان ملل هفته گذشته گفت که کشورش تجهیزاتی را برای افزایش توان دیگر بنادر یمن غیر از الحدیده ارائه داده است، وی گفت که الحوثیها از واردات به الحدیده را برای خرید سلاح به جای مبارزه با وبا سوئ استفاده میکنند.
المعلمی این اظهارات را به دنبال اقدام ماه جاری سازمان ملل در قراردادن نام ائتلاف سعودی در فهرست سیاه نافضان حقوق کودکان بیان کرد چون ائتلاف سعودی ضمن کشته و زخمی کردن 683 نفر به دهها مدرسه و بیمارستان هم در سال 2016 حمله کرده است .
در این فهرست اسامی جنبش الحوثی و نیروهای دولتی یمن و گروهی حامی دولت و القاعده در جزیره العرب به دلیل نقض حقوق کودکان در سال 2016 آمده است.
طبق اعلام برنامه جهانی غذا شرکت ام اس سی دومین شرکت بزرگ باربری در جهان نیز با چالشهایی در سفرهای خود مواجه است بر اساس گزارشی از سازمان ملل که منتشر نشده کشتی هیمانچی وابسته به این شرکت برای 2 ماه در تابستان 2016 در حرکت به سمت الحدیده تاخیر داشت این کشتی حامل 722 محموله کالاها بود که 93 محموله آن غذا و کمک های دارویی بود.
ائتلاف سعودی این کشتی را به مدت 13 روز در دریای سرخ توقیف کرد تا اینکه سازمان ملل به آن دستور داد به سمت بندر ملک عبدالله عربستان حرکت کند بنا به گزارش سازمان ملل بازرسان در آن وسایل آتش بازی پیدا کردند اما ائتلاف توضیحی درباره دلایل بازرسی از کشتی نداد و کشتی هم در اوایل سپتامبر همین امسال به الحدیده رسید.
سخنگوی ام اس سی گفت: بسیاری از محمولههای این شرکت مواد غذایی و غذاهای سرد و منجمد است.
وی افزود: این شرکت پیگیر تسهیل کار رسیدن کشتیها به بنادر الحدیده است اما در ماههای اخیر خدمات کافی در این زمینه انجام نشده آن هم به دلیل تاخیرهای طولانی و غیرقابل پیش بینی در برخی اوقات که ناشی از کار بازرسی محمولههاست.
این شرکت امسال هشت ماه کشتیرانی به سوی بنادر دریای سرخ را متوقف کرد و در آگوست گفت که خدمات رسانی به الحدیده را به درخواست طرف هایی از جمله آژانس های سازمان ملل و وارد کنندگان بخش خصوصی از سر خواهد گرفت.
مردم یمن هنوز تبعات محاصره را تحمل می کنند
«علی شوعی»، شهروند 28 ساله یمنی پدر چهار فرزند است که میگوید به دلیل اینکه خرج خوراک خانواده خود را نداشته از استانی شمالی که تحت سیطره الحوثیهاست گریخته است.
وی میگوید که قیمت آرد در منطقه آنها بسیار بالا رفته و ذخایر دارویی داروخانهها تمام شده است، پرشکانی که در بیمارستان آنجا کار میکردند چون یک سال بود حقوق نگرفته بودند آنجا را ترک کردند و تاجران سوخت هم پس از اینکه هدف حملات هوایی ائتلاف قرار گرفتند کار کمک رسانی به منطقه را متوقف کردند.
شوعی گفت مردم قدرت خرید غذا را ندارند اوضاع بسیار وحشتناک است .