آموزش کنترل دفع، عبارت است از آموختن نگه‌داری ادرار یا مدفوع تا هنگام دسترسی به دستشویی. اگرچه اختلاف نظرهایی در مورد سن این آموزش وجود دارد ولی بیشتر والدین می‌خواهند هر چه زودتر آن را به کودک خود بیاموزند. بسیاری از مهد کودک‌ها از پذیرفتن کودکانی که خود را کثیف می‌کنند خودداری می‌ورزند تا از سرایت بیماری‌های عفونی و هپاتیت آ به دیگران، جلوگیری کنند.
سن یادگیری برای آموزش رفتن به دستشویی، متناسب با فرهنگ هر جامعه متفاوت است. در شرق آفریقا انتظار دارد که کودک تا رسیدن به سن یک سالگی بتواند ادرار خود را کنترل کند. بنابراین، چند هفته پس از تولد کودک، آموزش او را آغاز می‌کنند تا قادر به کنترل ادرار خود شود.
اگر نشانه‌های زیر را مشاهده کردید، بدانید که فرزندتان برای فراگیری آموزش دفع ادرار و مدفوع آمادگی دارد:
- او در طول روز، کمتر به دستشویی می‌رود زیرا می‌تواند خود را کنترل کند.
- او می‌خواهد پوشک کثیف یا خیس خود را عوض کند.
- او به هنگام دفع مدفوع نشانه‌هایی مانند قوز کردن و شکلک درآوردن از خود نشان می‌دهد.
- او می‌تواند شلوار خود را بالا و پایین بکشد.
- مواقع دفع مدفوع روزانه‌ی او منظم شده است.
به محض مشاهده‌ی نشانه‌های یاد شده، به نکته‌هایی کلیدی که در پی می‌آید و در برگیرنده‌ی پیشنهادهایی از سوی کنفرانس بیماری‌های رفتار کودکان می‌باشد، توجه کنید.
1. لگن بسیار مفیدتر از توالت است زیرا کودک به راحتی می‌تواند روی آن بنشیند و در استفاده از آن به کمک نیاز ندارد.
2. آموزش کنترل دفع را با لگن آغاز کنید و هنگامی که پوشک کودک خود را عوض می‌کنید، به جای گفتن این که «خودت را کثیف کرده‌ای» به او بگویید «چون پوشک خود را خیس یا کثیف کرده‌ای باید آن را عوض کنم». پس از مدتی کار توضیحی، کودک شما با مفهوم‌های خیس و کثیف آشنا شده و منظور شما را درک خواهد کرد.
3. هنگام آموزش فرزندتان، هیچ‌گاه خشمگین و ناامید نشوید.
4. وقتی کودک‌تان خود را خیس یا کثیف کرد، به طور مستقیم او را زیر سؤال نبرید. بیشتر کودکان به روش‌های غیرمستقیم علاقه‌مند هستند. به آنها اجازه دهید تا خودشان تصمیم بگیرند و مسئولیت آن را نیز پذیرا شوند. داستانی درباره‌ی کودکی که از یادگیری استفاده از لگن به خود می‌بالید، برای او تعریف کنید.
5. مشکلاتی که در زمینه‌ی آموزش کنترل دفع به کودکان به وجود می‌آید صرفاً به لجاجت و یکدندگی آنها مربوط نیست بلکه به واکنش‌های افراطی والدین مربوط است. آنها اغلب چنین تصور می‌کنند که عدم کنترل ادرار یا مدفوع توسط فرزندشان به دلیل لجاجت یا تنبلی است، بنابراین خشمگین می‌شوند، در حالی که باید آرامش خود را حفظ کنند و صبور باشند.
6. هر بار که فرزندتان موفق به کنترل خود می‌شود او را تحسین کنید.
7. سعی کنید با روحیه‌ای شاداب و خوب با فرزندتان برخورد کنید تا او هم متقابلاً چنین روحیه‌ای بیابد و به کنترل خود موفق شود.
8. موفقیت‌های فرزندتان را برای دیگران بازگو کنید. کودکان علاقه‌ی زیادی به این نوع تحسین دارند و اعتماد به نفس آنها تقویت می‌شود.
9. هیچ‌گاه سعی نکنید در مواقعی چون بیماری، تولد فرزند جدید یا نقل مکان به خانه‌ای تازه، فرزندتان را آموزش دهید، زیرا هر دو نفر شما دچار هیجان‌های روحی هستید و انطباق با چند مشکل برای فرزند کوچک شما سخت خواهد بود.
10. از دستورهای کوتاه و ساده استفاده کنید. هر بار یک چیز از او بخواهید و از درخواست‌های پی در پی در یک زمان اجتناب ورزید.
11. هرگز فرزند خود را برای مدتی طولانی روی لگن تنها نگذارید زیرا احساس تنهایی و انزوا خواهد کرد.
منبع مقاله :
سیگل، الینور، سیگل، لیندا؛ (1393)، کلیدهای رویارویی با مشکلات رفتاری کودکان، ترجمه‌ی مسعود حاجی‌زاده، تهران: موسسه انتشارات صابرین، چاپ پانزدهم. 