دکتر زهرا نوع‌پرست؛ متخصص اطفال
تب اسکارلت یا همان مخملک بیماری‌های عفونی دستگاه تنفسی دوران کودکی (معمولاً سنین 01-2 سال) است. این بیماری به علت ورود باکتری استرپتوکوک از گروه A به بدن می‌باشد. این باکتری پس از ورود به بدن تولید سم مشخصی به نام اریتروژن می‌کند سم تولید شده سبب ظهور ضایعات قرمز رنگ پوستی در بدن می‌گردد.
ضایعات پوستی قرمز رنگ 2-1 روز بعد از شروع بیماری بر روی گردن و قفسه سینه ظاهر می‌شوند و سپس با پیشرفت بیماری در سایر قسمت‌های مختلف بدن پخش می‌گردند که با فشار دادن به این جوش‌ها که قرمز رنگ می‌باشند موقتا تغییر رنگ داده و سفید می‌شوند. پوست فرد بیمار بسیارخشک و سفت و زبر می‌شود (مانندکاغذ سمباده) ورنگ آن به صورت سرخ و گلگون می‌گردد.
در ناحیه چین‌های زیر بغل و کشاله ران وآرنج این جوش‌ها متراکم‌تر ودر طول چین‌ها نمای خطی قرمز رنگ ایجاد می‌کنند. بثورات مخملک روی صورت ایجاد نمی‌شوند ولی گونه‌های فرد مبتلا بر افروخته و اطراف دهان او رنگ پریده می‌شود. سایر علائم همچون سوزش و درد گلو، تب، سردرد، خستگی و بی قراری، درد عضلانی و بزرگ شدن غدد لنفاوی در گردن و درد شکم دیده می‌شود.
پزشک در معاینه متوجه ملتهب شدن گلو، چرکین شدن پشت حلق همراه با تکه‌های زرد چرکی شده و رنگ زبان تغییر کرده و سفید رنگ می‌شود همراه با پرزهای قرمز که معمولا در این حالت «زبان توت فرنگی» خوانده می‌شود. بعد از 3-4 روز جوش‌ها خشک شده و محو می‌شوند و البته بتدریج پوسته‌ریزی از سر به طرف پایین شروع می‌شود گاهی پوسته ریزی در اندام‌ها به خصوص انگشتان به صورت لایه لایه یا ورقه‌ای است.
درمان بیماری بسیار راحت است اما باید متوجه عوارض بیماری همیشه باشیم و هرچه زودتر تشخیص داده و درمان راشروع نماییم. ممکن است فردی چندین بار به انواع عفونت با استرپتوکوک دچار شود، اما ابتلا به مخملک بیشتر از یکبار غیر معمول است.
راه‌های سرایت مخملک
انتقال بیماری از طریق تماس با بیماران صورت می‌گیرد و با قطرات بزاق و ترشحات تنفسی آلوده بیماران در اثر صحبت کردن، سرفه و عطسه به فرد سالم سرایت می‌کند. همچنین با استفاده از وسایل مشترک آلوده مانند اسباب بازی و ظروف غذا انتقال می‌یابد. لازم به ذکر است 24-48 ساعت بعد از شروع درمان با آنتی بیوتیک، این بیماری دیگر مسری نیست. پس تا قبل از این زمان، از رفتن به محل کار و یا مدرسه رفتن بهتر است خودداری گردد.
پیشگیری از مخملک
رعایت بهداشت فردی مثل محافظت از تماس‌ها در برخورد با فرد بیمار و به حداقل رساندن تماس افراد سالم با بیمار می‌باشد. فقط تا 48 ساعت اول درمان ظروف بیمار مثل لیوان، قاشق، بشقاب، هوله و سایر لوازم شخصی‌اش را از وسایل بقیه اعضای خانواده جدا کنید. آنها را با آب گرم و شوینده مناسب تمیز بشوئید.
درمان مخملک
استراحت کامل بیمار در بستر، داشتن تغذیه مناسب به تناسب شدت گلو درد
شروع آنتی بیوتیک مناسب با توجه به سن و وزن کودک حداقل به مدت 10 روز زیر نظر یک پزشک متخصص
توجه به اتمام دوره مصرف آنتی بیوتیک و عدم قطع آن به یکباره که احتمال عوارض افزایش می‌یابد.
نوشیدن مایعات فراوان
محیط اتاق باید خنک نگهداشته شود و برای افزودن رطوبت به هوا، از دستگاه بخور سرد استفاده کنید.
برای کاهش درد و پایین آوردن دمای بدن از استامینوفن استفاده شود.
عوارض مخملک
تب روماتیسمی، اختلالات استخوانی یا مفصلی همانند آرتریت و استئومیلیت، آبسه، التهاب غدد لنفاوی، اختلال در کار کلیه (گلومرولونفریت)، هپاتیت، پنومونی و یا گسترش عفونت به مناطق دیگر از عوارض بیماری تب اسکارلت می‌باشد. با حمله باکتری به بافت‌ها، آبسه لوزه‌ها و چرک در پشت گلو یا در اطراف لوزه‌ها یافت می‌شود. سینوسی شدن و عفونی شدن گوش (اوتیت مدیا) نیز از دیگر عوارض این بیماری می‌باشد.
توجه 1- والدین در صورت مشاهده تغییر رنگ ادرار کودک، بدی حال عمومی و ادامه تب بالا به مدت یک هفته فورا به پزشک مراجعه نمایند.
توجه 2- دادن آنتی‌بیوتیک تا انتهای دوره درمانی توسط والدین الزامی است.
