24 تا 30 مهر هفته «سلامت روان» نام‌گذاری شده است؛ هفته‌ای که همزمان با برگزاری کنگره سالیانه روانپزشکان ایرانی است. با این حال مردم ایران عمدتا به دلایل مختلف از مراجعه به روان «پزشک و شناس» ابا دارند.
به گزارش ف فرهیختگان نوشت: احتمال مصرف داروهای اعصاب و روان و ترس از اثرات سویی که مراجعه به روانپزشک برای شخص ایجاد می‌کند، بهترین دلایل برای نپذیرفتن پایش سلامت روان از سوی مردم است.
شاید هرکسی در دورانی از زندگی خود افسردگی را تجربه کرده باشد اما برخلاف سرماخوردگی که مردم این روزها برای درمانش به پایین‌تر از متخصص داخلی مراجعه نمیکنند، کمتر کسی برای رهایی از دوره‌های افسردگی تمایل دارد به روانپزشک مراجعه کند.
هزینه‌های ویزیت و داروها
هزینه‌های درمان و مراجعه به روانپزشک و روانشناس و نداشتن پوشش بیمه‌ای هم دلیل قابل‌تامل برای پیگیر نشدن حل مشکلات روان است. سال ١٣٩٠ تعرفه روانپزشک در بخش دولتی 6 هزار و 500 تومان و در بخش خصوصی ١٨ هزار تومان بود. سال ١٣٩6، تعرفه روانپزشک در بخش دولتی ٢٠ هزار تومان و در بخش خصوصی، 5١ هزار و 5٠٠ تومان تعیین شد.
در سال 92، ١٧/٩ درصد بیماران دارای اختلال روانی برای تامین هزینه‌های بستری ناچار به قرض یا فروش وسایل زندگی خود هستند و حداکثر پوشش بیمه‌ای بستری بیماران دچار اختلال روان، 56 روز در سال بود.
جالب اینکه تعرفه مشاوره روانشناسان در شهری مثل تهران از 50 هزار تومان تا 115 هزار تومان تعریف شده است؛ اعدادی که بیمه عمدتا پوشش درمانی برای آن در نظر نمی‌گیرد. علاقه روانپزشکان به داروهای غیرایرانی هم دلیلی است تا در نسخه‌ها بیشتر داروهایی تجویز شوند که به صورت آزاد به فروش می‌رسند.
شیوع بیماریهای روان در ایران
شایع‌ترین بیماریهای روانی در ایران و تمامی دنیا، افسردگی و استرس شناخته شده و حدود 17 تا 18 درصد عموم مردم کشور دارای علائم افسردگی و اضطراب هستند. افسردگی، اضطراب، وسواس، اختلالات خواب، اختلالات رفتاری، پرخاشگری و... در لیست بیماریهای روانی قرار دارند و بیشتر آمار را این گروه از افراد به خود اختصاص داده‌اند که افسردگی، استرس و پرخاشگری رتبه‌های اول تا سوم شایع‌ترین بیماریهای روانی کشور به شمار می‌آیند.
مریم رسولیان، رئیس انجمن روانپزشکان می‌گوید: «آمار اختلالات روان در ایران حدود 20 درصد است و این یعنی از هر پنج نفر یک نفر نیازمند مراقبت‌های روان است. درحال حاضر 20 بیمارستان اعصاب و روان مشغول به فعالیت هستند که 15 بیمارستان متعلق به بخش دولتی و پنج بیمارستان متعلق به بخش خصوصی است.»
روانپزشک، روانشناس یا مشاور؟
اگر کسی با مشکلات روحی و روانی مواجه شود، در صورت پذیرش برای مراجعه به درمانگر باید به چه کسی مراجعه کند؟ روانپزشک، روانشناس، متخصص مغز و اعصاب (نورولوژیست) یا گزینه‌ای دیگر؟ این سوال و نداشتن پاسخ به آن هم برای افراد مبتلا به اختلالات روان چهارراهی بدون چراغ قرمز است.
بعضی وقت‌ها مراجعه ناصحیح به هر کدام از درمانگرهایی که نام برده شد و به کار بردن روش یا دارویی نادرست می‌تواند آینده سلامت روان بیمار را به خطر بیندازد. امیر شعبانی، متخصص روانپزشکی در این خصوص می‌گوید: «نوع تخصص فردی که درحال ارزیابی مراجع است (روانشناسی یا روانپزشکی یا پزشکی عمومی) تعیین‌کننده مناسب‌ترین شیوه درمان نیست بلکه مهم تشخیص است. کسی باید تشخیص را تعیین کند که اطلاعات پزشکی داشته باشد و بر نشانه‌ها و نشانگان بیماریهای روان مسلط باشد.»
خدمات روان رایگان
افزایش اختلالات روان در جامعه و هزینه‌های آن باعث شده تا طی چند سال گذشته مراکز بهداشتی و درمانی و خانه‌های بهداشت پایش سلامت روان را جدی‌تر بگیرند. از خوبی‌های این پایش هزینه‌های کمتر و پیشگیری‌ها و ارجاع‌های به‌موقع است. این برنامه تحت‌نظر کارشناس بهداشت روان و پزشک سطح 3 (پزشک دوره‌دیده) انجام می‌شود. هدف اختصاصی این برنامه بیماریابی و پیگیری، درمان اختلالات روانی شامل اختلال‌های روانی شدید، خفیف، صرع، عقب‌ماندگی ذهنی و اختلالات رفتاری کودکان است. ارجاع مرحله به مرحله از بهورز تا پزشک سطح 3 دوره‌دیده در این مراکز، هزینه‌های درمانی مبتلایان را کاهش می‌دهد. از سوی دیگر گروه‌های جهادی که در زمینه درمانی فعالیت می‌کنند طی چند سال اخیر به صورت رایگان مشاوره‌های روانشناسی و ارجاع به روانپزشک را انجام می‌دهند.
