مهندس حسن بنیهاشمی
اسفناج
موطن اصلی این گیاه به صورت خودرو در ایران و افغانستان میباشد و در 2000 سال پیش توسط یونانیان و رومیان شناخته شده است. به احتمال قوی اصل آن از ایران است.
گیاهی یک ساله است، چون ریشه این گیاه تا عمق 140 سانتیمتری خاک نفوذ میکند، بنابراین میتوانید آن را در خاک شور هم بکارید. از کشت بذر این سبزی در فصلهای گرم خودداری کنید، زیرا گرمای زیاد باعث زود به گل و بذر نشستن آن میشود و مقدار محصول نیز کاهش مییابد. در دمای بیش از 15 درجه سانتیگراد رشد آن کاهش یافته و در آب و هوایی خنک بهتر رشد میکند و تحمل آن در یخبندان زیاد است.
بعضی از ارقام آن حتی تا 7 - درجه سانتیگراد مقاوم میباشند. دمای شدید و خشک به آن زیان میرساند. بنابراین در نقاطی که دارای آبوهوایی معتدل هستند، میتوان در سال چندین بار اقدام به کشت آن نمود. در بیش از 30 درجه سانتیگراد رشد آن به کلی متوقف میگردد. آن را به صورت خطی و تنک در اوائل بهار و پاییز کاشته و برای هر مترمربع 5/2 گرم بذر مرغوب کافی است.
در صورت کشت ردیفی فاصله آنها را 15 تا 25 سانتیمتر در نظر بگیرید. این گیاه به آب فراوان نیاز دارد. خاکهای خیلی سنگین برای رشد این گیاه مناسب نیستند. از بیماریهای مهم آن سفیدک دروغین، پروانه سفید کلم، شته و افیدرزتیر از آفات این گیاه میباشد. بهترین کود برای این گیاه، کود ازته میباشد.
اسفناج دارای مقادیر زیادی املاح معدنی از قبیل پتاسیم، کلسیم، قند، فسفر و ویتامینهای A، B، C است. غذاهای حاوی اسفناج باید به صورت تازه استفاده شوند. غذای مانده و تهیه شده با اسفناج در اثر تبدیل نیترات به نیتریت در آن برای سلامتی ضرر دارد.
تربچه
بهطوری که شواهد نشان میدهند، این گیاه اولین بار در 2700 سال قبل از میلاد مسیح مشاهده گردیده است. موطن اصلی تربچه در غرب چین است. رومیها این گیاه را به اروپای مرکزی بردند.
برگهای تربچه در ابتدا صاف بوده ولی پس از رشد پرزدار میشود.
بذر تربچه را باید در زمین آفتابگیر با خاک قابل نفوذ و تقریباً سبک و متخلخل و به صورت خطی به طوری که فاصله خطوط حدود یک وجب و فاصله بوتهها حدود 3 تا 4 سانتیمتر باشد بکارید. برای هر متر مربع 2 گرم بذر نیز کافی است. بهترین زمان کاشت اوایل فروردین تا اواخر پاییز میباشد.
بجز فصل زمستان و یخبندان و اواسط تابستان در سایر فصلها میتوانید اقدام به کاشت بذر آن نمایید و چنانچه بذر را در اواسط تابستان بکارید ریشهها به سرعت پوک شده و خیلی زود به بذر مینشینند. یکی از دلایل پوک شدن غدهها گرمای زیاد میباشد و نازک شدن برگها به علت دمای پایین است.
تربچه منبع ویتامینهای B2، C، A و کلسیم و آهن بوده و مواد معدنی کافی نیز در این گیاه موجود است.