فرآیند گیر افتادن آهنگ سمج در ذهن ما یک فرآیند غیر ارادی است و مطالعه مکانیزم آن بسیار دشوار است. به بیان دیگر چگونگی به دام افتادن آهنگ در مغز به طور کامل درک نشده است. برخی از دانشمندان نشانه هایی یافته‌اند که انسان‌های باستان دانش خود را با استفاده از آهنگ‌ها منتقل می‌کردند که ممکن است منشا این پدیده در انسان‌های امروزی باشد.
در طی 200 هزار سال تمدن بشر، حقایق، تاریخ، فرآیندها و سایر اطلاعات به شکل لغات محاوره‌ای و شعر مبادله شده‌اند. این یافته‌ها دانشمندان را به این نتیجه رسانده که سخت افزار مغز انسان به گونه‌ای تعلیم یافته تا اطلاعات موجود در کلمات محاوره‌ای و اشعار را رمز گشایی کند و به این وسیله اطلاعات را به خاطر بیاورد. امروزه برای بسیاری از انسان‌ها به خاطر سپردن اطلاعات به شکل موزون و ریتمیک آسان تر است.
تئوری سخت افزاری مغز بر این اساس استوار است که موسیقی یک تجربه چند حسی است یعنی در حالی که نت‌ها و شعر در حافظه ثبت می‌شود، احساسات و عقاید هم به همراه آنها ذخیره می‌شوند. هنگامی که این احساسات یا عقاید برای فرد یادآوری می‌شوند، آهنگ نیز به یاد آورده می‌شود. به این فرآیند "یادآوری ناآگاهانه” می‌گویند.
در یک پژوهش محققان قسمت هایی از آهنگ‌های مشهور را برای افراد مورد آزمایش پخش می‌کردند و متوجه شدند که بخش مربوط به شنیدن در کورتکس مغز متن آهنگ را در ذهن تکمیل می‌کند و این فرآیند پس از قطع آهنگ نیز ادامه می‌یابد.
هر چه شما به یک آهنگ بیشتر گوش کنید، احتمال این که در ذهن شما به دام بیفتد بیشتر خواهد شد. افرادی که به اختلال وسواس فکری – عملی مبتلا هستند بیشتر در معرض این پدیده هستند. بر اساس یافته‌های مطرح شده در دهمین کنفرانس درک و شناخت موسیقی، بیش از 90 درصد انسان‌ها هفته‌ای یک بار، و 98 درصد انسان‌ها حداقل یک بار در زندگی این پدیده را تجربه می‌کنند.
محققان دو عامل را برای گیر افتادن یک آهنگ در ذهن شناسایی کرده اند:
1- تکرار
گوش دادن به یک آهنگ شایع‌ترین دلیل به دام افتادن آن در ذهن است. این عامل به زمان گوش دادن به آهنگ و دفعات تکرار آن بستگی دارد.
2-هم خوانی
گاهی اوقات محیطی که در آن به موسیقی گوش می‌دهید به عنوان محرک عمل می‌کند. هم خوانی آهنگ با آنچه در اطراف شما روی می‌دهد موجب می‌شود که با قرار گرفتن در شرایط مشابه آهنگ را به خاطر بیاورید.
آهنگ،علل تکرار آهنگ در مغز، علل تکرار آهنگ در مغز
افراد وسواس، بیشتر دچار پدیده به دام افتادن و تکرار آهنگ در ذهن می‌شوند
ویژگیهایی که در تکرار یک آهنگ در ذهن موثرند
ویژگی‌های مشخصی در آهنگ و انسان‌ها می‌تواند بر به دام افتادن آن در ذهن موثر باشد.
1- آهنگ:
به طور کلی آهنگ هایی با نت‌های طولانی و زیروبم‌های کوتاه تر بیشتر در ذهن می‌مانند و خواندن آنها حتی برای انسان‌های تعلیم ندیده نیز آسان است.
2- انسان ها
– عاشقان موسیقی:
رابطه‌ای محکم بین افرادی که اهمیت زیادی برای موسیقی قائلند با توالی و تکرار آهنگ در ذهن برقرار است. افراد علاقمند به موسیقی بیشتر به آهنگ‌ها گوش می‌دهند و همین امر موجب تکرار شدن بیشتر آهنگ در ذهنشان می‌شود.
– شخصیت‌های وسواسی:
افراد وسواس (البته نه به شکل بیمار گونه) بیشتر دچار پدیده به دام افتادن و تکرار آهنگ در ذهن می‌شوند. در برخی موارد گزارش شده که داروهایی که برای کنترل اختلال وسواس تجویز می‌شوند، به دام افتادن آهنگ‌ها را کاهش می‌دهند.
– افراد خسته و مضطرب
آهنگ‌های سمج بیشتر به سراغ افراد بیکار، خسته و مضطرب می‌آیند. در این حالت‌ها سیستم دفاعی مغز آنقدر ضعیف است که یک آهنگ به راحتی می‌تواند کنترل ذهن را در دست گیرد.
اما چه درمان هایی برای آهنگ سمج وجود دارد؟
– گوش دادن به یک آهنگ دیگر
– فکر کردن به چیزهای دیگر: صحبت کردن با یک نفر، حل کردن جدول، گشتن به دنبال شی گمشده.
– و در نهایت گوش دادن به آهنگ سمج!
منبع: فوربس
ترجمه: بازده
