به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، مسعود رضایی منفرد در نشست مدیریت بحران و میراث فرهنگی که توسط پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی – فرهنگی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری برگزار شد، با اشاره به تاریخچه شکل گیری مدیریت بحران در جهان گفت: موضوع مدیریت بحران از سال 1964 در ناسا به شکل رسمی مورد مطالعه قرار گرفت و در بسیاری از کشورها روی این موضوع کارهای جدی انجام شده است.
رضایی منفرد با اشاره به وجود بخش مدیریت بحران در استانداریها و شهرداری ها از نبود حتی یک دفتر به این نام در سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری انتقاد کرد.
مدیر پایگاه تخت جمشید در ادامه افزود: این در حالی است که خسارت ها در میراث فرهنگی غیرقابل جبران است و باید مدیریت بحران به ویژه در حوزه میراث فرهنگی به مطالبه عمومی تبدیل شود.
او گفت: متاسفانه سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری حتی در شورای عالی مدیریت بحران عضو هم نیست و به نظر می رسد در ایران میراث فرهنگی چیز لوکسی تلقی می شود!
او با اشاره به عملکرد بسیار خوب سازمان یونسکو در زمینه مدیریت بحران، گفت: همه قوانین و مطالعات بین المللی در زمینه میراث فرهنگی با هدف حفاظت انجام می شود.
مدیر پایگاه تخت جمشید افزود: تهیه نقشه ریسک در ایتالیا 22 سال زمان برد و در این مدت همه زیرساخت ها آماده شده است و اگر زلزله ای در ایتالیا اتفاق بیفتد، همه داده ها، میزان خسارت و آسیب ها را در کوتاهترین زمان خواهند داشت این در حالی است که اگر این اتفاق در هر کجای ایران بیفتد چنین امکانی را نخواهیم داشت.
او بر لزوم تشکیل یک مرکز در سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری یا پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری تاکید کرد و گفت: با تشکیل این مرکز و کمک سایر سازمان ها مانند محیط زیست می توان نقشه ریسک ایران تهیه شود.
رضایی منفرد در تعریف میراث فرهنگی به اساسنامه سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اشاره کرد و گفت: میراث فرهنگی شامل آثار باقی مانده از گذشتگان که نشانگر حرکت انسان در طول تاریخ است و با شناسایی آن زمینه شناخت هویت و خط حرکت فرهنگی میسر می شود و از این طریق زمینه های عبرت برای انسان به وجود می آید.
وی با اشاره به این نکته که محوطه میراث جهانی تخت جمشید یک اثر منحصربه‌فرد در مقیاس جهانی است، هشدار داد: این اثر به دلیل موقعیت مکانی و اقلیمی در معرض مجموعه‌ای از تهدیدها اعم از خشکسالی، توسعه پرشتاب کشاورزی، صنعتی و شهرنشینی قرار دارد.
او در ادامه با استناد به مطالعه موردی پایگاه میراث جهانی تخت جمشید، بر لزوم توجه به حفاظت پیشگیرانه در میراث فرهنگی تاکید کرد و گفت: هدف پژوهش حاضر ارائه مدلی برای شناسایی خطرات و مدیریت بحران با رویکرد حفاظت پیشگیرانه است که به همین منظور سه‌گام اساسی مدنظر قرارگرفته است.
وی افزود: در گام اول با توزیع پرسشنامه و انجام مصاحبه‌های حضوری با مدیران، و کارشناسان در مقیاس بین المللی و ملی، محورهای اصلی موضوع از جنبه‌های مختلف شناسایی شدند.
به گفته رضایی منفرد، گام دوم موضوعات شناسایی‌شده در قالب مقوله های، قوت، ضعف، فرصت و تهدید دسته‌بندی و یک پرسشنامه برای جمع‌آوری اطلاعات از کارشناسان محلی و مستقر در پایگاه میراث جهانی پارسه آماده و اجرا شد. او در توضیح گام سوم گفت: اطلاعات جمع‌آوری‌شده تحلیل و راهبردهای پیشنهادی با روش تاپسیس، SWOT و ماتریس QSPM اولویت‌بندی شدند.
این متخصص مدیریت بحران با استناد به نتایج این پژوهش، وضعیت کنونی را ضعف و تهدید (WT) اعلام کرد و گفت: مناسب‌ترین استراتژی برای وضعیت کنونی راهبرد تدافعی است که مهم‌ترین این راهبردها استفاده از مجموعه آثار باستانی موجود و مدفون، بار نگری و استفاده از طرح‌های بازنگری شده مصوب جهانی و ملی مرتبط با حریم، وجود زیرساخت‌های گردشگری و تغییر الگوی اشتغال هستند.
