راه‌های درمان دندان قروچه

دکتر پروانه صفائی مقدم؛ روانشناس بالینی

عادت ساییدن دندان‌‌ها به هم «دندان قروچه» نامیده می‌شود که بانام علمی «براکسیزم» شناخت می‌شود. دندان قروچه بیشتر در خواب رخ می‌دهد اما ساییدن یا به کوبیدن دندان‌‌ها درطول روز نیز در برخی افراد وجود دارد. علاوه بر بزرگسالان، در کودکان نیز این پدیده در خواب شبانه و بیداری دیده می‌شود.

عوارض دندان قروچه 

دندان قروچه مداوم، ممکن است باعث ساییده شدن دندان به ویژه دندان‌‌های جلو، آسیب به لثه‌‌ها، سست شدن استخوان‌‌های نگهدارنده، لق شدن، افتادن دندان، دردناک شدن دندان،کوتاه شدن ارتفاع صورت، شکل نازیبای فک‌‌ها و دندان‌‌ها، شکستن مینای دندان و پرکردنی‌‌ها، مشکلات مفاصل فک، حساس شدن دندان‌‌ها،سردرد و... شود.

علل دندان قروچه 

فشارهای روحی، نگرانی، بی‌خوابی، استرس، اضطراب، مشکلات دندانی، مشکلات اکلوژنی ناشی ازجفت شدن ناصحیح فک‌‌ها و دندان‌‌ها روی هم (عادت‌‌ها ی ناخودآگاه ) آلرژی، انگل‌‌های روده‌ای.

عوامل تشدید کننده 

اضطراب، مصرف غذا و نوشیدنی‌‌های حاوی کافئین (کولاها، شکلات، قهوه و مصرف نوشیدنی‌‌های الکلی)

روش‌‌های کاهش دندان قروچه 

خودداری ازجویدن آدامس، خودداری از جویدن مداد یا خودکار یا هر چیزی به‌جز غذا، سعی کنید علت‌‌های ساییدن وفشردن دندان‌‌ها را در خودتان پیدا کنید، به عنوان مثال، برخی وقتی می‌خواهند چیز سنگینی بلند کنند، دندان‌‌هایشان را به هم می‌فشارند. برخی وقتی فکرمی‌کنند، ناخودآگاه دندان‌‌هایشان را بهم می‌سایند. برخی هنگام عصبانیت، استرس یا اضطراب، دندان‌‌هایشان را می‌فشارند.
در برخی موارد کوتاه یا بلند بودن برخی دندان‌‌ها (به‌طور طبیعی یا ناشی از ترمیم نادرست یا نبود چند دندان بر اثر کشیدن)، باعث می‌شود که زمانی که دهان بسته است، دندان‌‌ها به‌طور طبیعی روی هم قرار نگیرند و به مرور باعث ایجاد عادت لغزاندن فک‌‌ها روی هم می‌شود یا به نوعی شخص، هنگام فکرکردن یا اضطراب، ناخودآگاه با دندان‌‌هایش بازی می‌کند. در این موارد نسبت به رفع عیب اکولوژنی یا ترمیم دندان‌ها با مراجعه به دندان پزشک اقدام کنید. می‌توانید برای مدتی نوک زبان را با احتیاط بین دندان‌ها قرار دهید.

دندان قروچه شبانه 

در این حالت دندانپزشک برای شما، وسیله‌ای به نام «نایت گارد» می‌سازد که نوعی پروتز متحرک از جنس پلاستیک مقاوم است که باقالب‌گیری ازدندان شخص ساخته می‌شود و باید شب‌‌ها در دندان قرار دهید. این وسیله باعث جلوگیری از فشارهای نادرست و مضر روی دندان‌‌ها می‌شود. البته در بسیاری ازموارد، استفاده از این وسیله، به مرور باعث کاهش و حذف عادت دندان قروچه‌‌های شبانه نیز شده است. قیمت این وسیله زیادگران نیست و استفاده از آن جهت پیشگیری از عواقب دندان قروچه ضروی است.

دندان قروچه در کودکان 

حدود 10درصد از کودکان دندان قروچه دارند. کودکان در سنین بین چهارتا شش سالگی بیشترین احتمال ابتلا به این مشکل را دارند. در دو زمان (رویش دندان‌‌های شیری ورویش دندان‌‌های دائمی) کودکان بیشتر دندان قروچه می‌کنند. البته در بیشتر موارد، پس از رویش کامل دندان‌‌ها (شیری یادائمی) این عادت درکودکان ازبین می‌رود.
طبق تحقیقات به عمل آمده، این عارضه در پسربچه‌‌ها بیشتر از دختربچه‌‌ها گزارش شده است. ردیف شدن نامناسب دندان‌‌ها با تماس غیرطبیعی بین دندان‌های پایینی و بالایی، کمبودهای تغذیه‌ای، مشکلات اضطراب و استرس کودکان، انگل‌‌های دستگاه گوارش، آلرژی و... از علت‌‌های این اختلال برشمرده شده است.

خطرات دندان قروچه 

خطرات دندان قروچه درکودکان کمتر از بزگسالان است و به ندرت موجب مشکلات و اختلالات جدی می‌شود، اما ضروری است در صورتی‌که دندان کودک به نظر ساییده یا از بین رفته می‌آید، حساس شده و درد می‌کند یا کودک دچار درد فک و مفاصل فک شده است، به دندانپزشک مرجعه شود. ممکن است در نوجوانان نیاز به روکش موقت یا «نایت گارد» (محافظ شبانه) باشد. برای جلوگیری از این عارضه و کاهش استرس کودک کوشش کنید، رژیم غذایی کودک حاوی مقدار آب کافی و فراوان باشد و او را به ورزش‌‌های کششی یا ماساژ ترغیب کند.