آغاز جنگ جهانی اول

 

ورود بریتانیا به جنگ از اول اوت 1914 اجتناب‌ناپذیر شده بود. نظر شخصی من این است که بی‌طرف ماندن در این اختلاف گزینه قابل قبولی نبود، چون اگر آلمان در اروپای قاره‌ای پیروز از جنگ بیرون می‌آمد، پس از جنگ به هیچ‌وجه با بریتانیا راه نمی‌آمد. این درحالی بود که بریتانیا در آن زمان هنوز بر اقیانوس‌ها و نظام مالی جهانی مسلط بود.

به گزارش دنیای اقتصاد، جنگ جهانی اول از روز اول اوت 1914 آغاز شد و تا سال 1918 ادامه یافت. در این جنگ حدود 10 میلیون نفر کشته شدند. طی جنگ جهانی اول، نیروهای متحد یعنی بریتانیا، فرانسه، صربستان و امپراتوری روسیه که بعدها ایتالیا، یونان، پرتغال، رومانی و ایالات متحده هم به آنها پیوستند با نیروهای مرکزی، یعنی آلمان و اتریش و مجارستان (که بعدها ترکیه عثمانی و بلغارستان هم به آنها ملحق شدند) جنگیدند. ازجمله دلایل آغاز جنگ جهانی اول می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
 
1- رقابت اتریش و روسیه در بالکان یکی از علل آغاز جنگ جهانی اول بود.
 
2- از دیگر دلایل شروع جنگ جهانی اول، اختلاف بین فرانسه و آلمان از سال 1870 درباره آلزاس لورن بود.
 
3- برخی مورخان علل دیگر آغاز جنگ جهانی اول را رقابت اقتصادی و دریایی بین آلمان و انگلیس دانسته‌اند.
 
اما بهانه اصلی شروع جنگ جهانی اول این بود که آرشیدوک فرانتس فردیناند ولیعهد امپراتوری اتریش - مجارستان به دست یک ناسیونالیست صرب به نام پرنزیب در 28 ژوئن 1914 در سارایوو بوسنی به قتل رسید و اتریش ادعا کرد صربستان در این کار دخالت داشته و تقاضا کرد تحقیقاتی با شرکت نمایندگان اتریش صورت پذیرد که دولت صربستان تحقیقات را قبول کرد، ولی با حضور نمایندگان خارجی مخالفت کرد.

 

دولت اتریش به صربستان اعلان جنگ داد و روسیه بسیج عمومی اعلام کرد و آلمان هم به حمایت از اتریش به روسیه و فرانسه اعلان جنگ داد.

 

قوای آلمان به بلژیک حمله کرد و این اقدام یعنی حمله به یک کشور بی‌طرف موجب دخالت انگلیس در جنگ شد. سر ریچارد جِی اوانز، استاد برجسته تاریخ در دانشگاه کمبریج معتقد است: هیچ کشوری به تنهایی مسوول درگرفتن جنگ نیست، اما به‌نظر می‌رسد سهم آلمان از همه بیشتر باشد. این کشور در ژوئیه 1914 (تیر و مرداد 1293) به تنهایی قادر بود جلوی وقوع فاجعه را بگیرد.
 
برای این کار کافی بود «چک سفیدی» را که در حمایت از حمله احتمالی اتریش به صربستان در اختیار این کشور قرار داده بود، پس بگیرد. متاسفانه این استدلال را که صربستان کشوری سرکش بود و استحقاق مجازات شدن به‌دست اتریش را داشت، قبول ندارم.

 

فکر هم نمی‌کنم که روسیه در سال 1914 خواهان جنگ بود. رهبران این کشور می‌دانستند که ظرف دو سال آمادگی به‌مراتب بیشتری برای ورود به جنگ خواهند داشت، چراکه تا آن موقع می‌توانستند ارتش خود را تجهیز کنند.

 

این مساله که آیا بریتانیا مجبور بود وارد این درگیری شود، بحث تقریبا مجزایی است. ورود بریتانیا به جنگ از اول اوت 1914 اجتناب‌ناپذیر شده بود. نظر شخصی من این است که بی‌طرف ماندن در این اختلاف گزینه قابل قبولی نبود، چون اگر آلمان در اروپای قاره‌ای پیروز از جنگ بیرون می‌آمد، پس از جنگ به هیچ‌وجه با بریتانیا راه نمی‌آمد. این درحالی بود که بریتانیا در آن زمان هنوز بر اقیانوس‌ها و نظام مالی جهانی مسلط بود.