سرهنگی: ادبیات رسانه‌ای ما در رابطه با جنگ به سمت بیان تعقلی برود

به گزارش ایسنا، نشست نقش بانوان در ادبیات پایداری توسط سوی انجمن روزنامه‌نگاران و نویسندگان دفاع مقدس در تالار گفت‌وگوی شماره 6 بیست و سومین نمایشگاه مطبوعات و خبرگزاری‌ها برگزار شد.

در این نشست، مرتضی سرهنگی مدیر دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری با اشاره به جایگاه ادبیات جنگ در جهان بیان کرد: در همه جای دنیا ادبیات جنگ ادبیات قابل احترامی است چون به قیمت جان جوانان و ویرانی کشور یا گم شدن و قحطی‌ به دست می‌آید. برای همین به موازات اینکه سربازان جنگ پیر می‌شوند نویسندگان تلاش می‌کنند تا خاطرات جنگ را جوان نگه دارند تا برای کشورشان از آن استفاده کنند.

وی با تاکید بر این مسئله که تاریخ جنگ هیچگاه درباره زنان بحث نخواهد کرد، گفت: از دید نویسندگان ماهیت جنگ یک ماهیت نظامی و مذکر خواهد ماند اما در رابطه با جنگ‌های دفاعی مانند جنگی که در ایران رخ داد باید عنوان کرد که جنسیت و سن و سال در آن مطرح نیست. عراق محاسبات بسیار دقیقی از شرایط ایران داشت و بر همین مبنا به کشور حمله کرد اما در محاسباتش با یک مشکل مواجه بود.مشکلی که عراق با آن روبرو شد این بود که ناگهان تمامی ملت ایران سرباز شدند. به عنوان مثال 36 هزار دانش‌آموز در این جنگ به شهادت رسیدند که ساک آنها را برای اعزام به جنگ، مادران‌شان بسته بودند. هر چقدر که جنگ طول می‌کشد مقاومت مردم در خط مقدم نسبت مستقیمی با استقامت زنان در پشت جبهه خواهد داشت.

سرهنگی یادآور شد: خاطرات زنان و کودکان قیمت جنگ است. پرداختن به قیمت جنگ نیز کار ادبیات خواهد بود. اگر قیمت تمام شده جنگ ما برآورد شود قطعا می‌دانیم که چگونه با کشورمان برخورد کنیم.

وی در رابطه با اقتباس در ادبیات و سینمای جنگ، توضیح داد: متاسفانه رسانه‌های ما ادبیات دهه 60 را همچنان برای جنگ به کار می‌برند. این در حالی است که همواره جنگ دو زبان دارد؛ یکی از این زبان‌ها مرتبط با عصر جنگ است که آن را ادبیات تبلیغی می‌نامیم که حاوی مولفه‌های حماسی است. نوع دوم زبان جنگ زبان تعقلی نام دارد که پس از جنگ در همه کشورها شکل می گیرد. برای آنکه بتوانیم از جنگ اقتباس کنیم باید ادبیات تعقلی داشته باشیم و نوع بیان ما از اغراق به دور باشد تا ماندگار شود. خوشبختانه این ادبیات کم کم در کشور در حال شکل گرفتن است و بخش‌هایی از کشور مانند بنیاد سینمایی فارابی و روایت فتح دارند به این مساله در حوزه سینمایی نزدیک می شوند. مطلبی که باید به یاد داشته باشیم این است که اگرچه جنگ روزی برای سربازان به پایان می‌رسد اما برای زنان تمام نمی‌شود چرا که ممکن است مادر یا همسری فرزند یا شوهرش را از دست داده باشد.

این نویسنده یادآور شد: موضوع دیگری که باید در نظر بگیریم آن است که اگر خواننده احساس کند در بیان ما اقرار وجود دارد آن را باور نخواهد کرد. بعد از گذشت 28 سال از پایان جنگ، ما همچنان به این مساله تماما نرسیده‌ایم. ما باید عادت کنیم از مبالغه پرهیز کنیم. ادبیات جنگ در سینه سربازان یک محموله است که باید به درستی بر سینه کاغذ منتقل شود. ما می‌توانیم از آثاری که واقعیت جنگ را بیان می‌کند انرژی بگیریم.

در ادامه این نشست، فاطمه بهبودی از نویسندگان ادبیات پایداری نیز بیان کرد: ما بچه بودیم که جنگ آغاز شد برای همین از همان کودکی مبتلا به جنگ شدم و پس از آن در حوزه‌های تجسمی جنگ فعالیت کردم. همین مبتلا بودن باعث شد که به سمت نویسندگی در حوزه پایداری بروم. یکی از صحنه‌هایی که از جنگ به یاد دارم آن است که وقتی به مدرسه رفتم مشاهده کردم در صندلی دوستم یک دسته گل قرار داده‌اند و خودش جای دیگری نشسته بعد از آن فهمیدم که پدرش به شهادت رسیده ما با اینگونه صحنه‌ها مواجه بودیم برای همین به اندازه درک مان جنگ را فهمیدیم.

وی گفت: ما در نوشته‌هایمان در خصوص جنگ باید به بانوان نیز توجه داشته باشیم چرا که مقاومت مردان در گروی استقامت زنان بوده است. من نیز در ذات کاری خود همواره به نقش بانوان توجه ویژه‌ای داشته‌ام و تلاش کرده‌ام که جنگ را با نگاه نظامی کمتر بیان کنم.

این نویسنده خاطرنشان کرد: من اعتقاد دارم هر چقدر که زمان می‌گذرد روایت‌ها از جنگ دقیق‌تر خواهند بود چرا که ممکن است نزدیکی به حادثه ما را در روایت‌هایمان با حب و بغض مواجه کند. شاید به همین دلیل است که برخی از اسناد مرتبط با جنگ 40 سال طبقه بندی می‌شوند تا علاوه بر ارزش اطلاعاتی از این حب و بغض نیز دور باشند. برای همین زمان کمک می‌کند که روایت‌های دقیق‌تری از جنگ داشته باشیم.