پیوند اعضا در دنیا سالیانه جان میلیونها نفر را از خطر مرگ نجات میدهد. بسیاری از افراد از بیماریها و اختلالات بسیار جدی رنج میبرند و تنها راه برای زنده ماندن آنها پیوند عضو است.
به گزارش ،فرهیختگان نوشت: عملهای جراحی پیوند عضو معمولا با روند عادی طی میشوند اما گاهی پیش میآید که اتفاقات عجیب و غریبی در پیوندها رخ میدهد. از این موارد میتوان به پیوند رحم تا درخواست برگشت پیوند کلیه توسط فرد دهنده اشاره کرد.
رشد صورت روی بدن
تاکنون چند مورد پیوند صورت در دنیا گزارش شده اما این مورد چیز دیگری است. دختر 17سالهای به نام «خو جیانگمی» سالها پیش به دنبال یک آتشسوزی صورتش بدریخت شد و چانه، پلک و بخشهایی از گوش راست او از بین رفت. اما پزشکان چندی پیش با پیوند صورت توانستند وضعیت او را بهبود بخشند. آنها در اتفاقی نادر، پیوند صورت را روی قفسه سینه او انجام دادند، بهطوری که بافت و عروق خونی گرفته شده از پا را روی قفسه سینه پیوند زدند و با بالنی، پوست بیمار را متسع کردند تا بافت برای پیوند آماده شود. آنها پس از مدتی پوست تازه را جایگزین بافتهای آسیبدیده صورت این بیمار کردند.
دورانداختن کلیه اهدایی
پیوند کلیه با وجود اینکه یکی از شایعترین پیوندها در دنیاست، از اهمیت بالایی نیز برخوردار است. در اتفاقی نادر، پرستاری که تازه به محل کار جدیدش منتقل شده بود، کلیه اهداشده برادری به خواهرش را به اشتباه داخل سطل زباله انداخت. کلیه برادر کاملا مناسب پیوند به خواهرش بود و هیچ مشکلی بر سر راه عمل پیوند عضو وجود نداشت اما یکی از پرستاران بیمارستان به اشتباه و طی یک سهلانگاری، کلیهای را که آماده پیوند در اتاق عمل بود، روانه سطل زباله کرد و عمل جراحی به تاخیر افتاد اما بلافاصله با پیدا شدن کلیهای دیگر، عمل پیوند با موفقیت انجام شد.
پیوند 6 عضو
معمولا در هر عمل پیوند، یک عضو به فرد گیرنده پیوند میشود. اما در عملی نادر، پزشکان موفق شدند 6 عضو را به بدن دختری 9 ساله پیوند بزنند. این دختر از نوعی تومور رنج میبرد که بخشهای تامینکننده خون را در برگرفته و مری را تحتفشار قرار داده بود و این مساله باعث شده بود که بیمار قادر به غذا خوردن نباشد. با پیدا شدن عضوهای پیوندی، پزشکان کبد، معده، طحال، پانکراس، مری و روده کوچک را به بدن این دختر پیوند زدند. این عمل جراحی بیش از 14 ساعت به طول انجامید اما با موفقیت به پایان رسید. پزشکان علاوهبر پیوند 6 عضو بهطور همزمان، توانستند تومور را نیز از بدن بیمار خارج کنند.
پیوند دست ایرانی
در خبری که چند ماه پیش منتشر شد، پزشکان ایرانی در بیمارستانی در شیراز موفق شدند در عملی نادر و پیچیده، دست بیمار را پیوند بزنند. این عمل درحالی با موفقیت انجام شد که بهرغم کشیده شدن بدن این فرد موتورسوار روی زمین و آلوده شدن عضو به شن و ماسه، امکان پیوند دست به ساعد وجود نداشت. اما پزشکان برای اینکه عضو را حفظ کنند، در مدتزمان کوتاهی که داشتند، دست قطعشده را به مچ پای بیمار پیوند زدند. آنگاه بعد از 10روز و بهبود زخمهای ناحیه ساعد، دست پیوندزده به مچ پا را جدا کردند و به ساعد بیمار پیوند زدند.
پیوند عضو از جنس وطنی
وضعیت پیوند عضو در ایران نسبت به سالهای قبل رشد قابلتوجهی داشته و فرهنگسازیهایی که در سالهای اخیر صورت گرفته، آگاهی عمومی را درباره بحث اهدای عضو تقویت کرده است، بهطوری که خانوادهها در زمان برخورد با عزیزی که دچار مرگمغزی شده، راحتتر مقوله اهدای عضو را میپذیرند و به آن تن میدهند.
سیدعلی ابطحی، سرپرست دانشگاه علوم پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی تهران در گفتوگو با «فرهیختگان» درباره وضعیت کنونی پیوند عضو در کشور گفت: «در کشور ما پیوند اعضا بهویژه پیوند کلیه رشد بسیار خوبی داشته و از این نظر در منطقه رتبه برتر را داریم. از نظر شرعی هم در زمان امامخمینی و هم در زمان حال اقدامات خوبی برای پیشبرد وضعیت پیوند عضو در کشور صورت گرفته که بسیار راهگشا بوده است. در زمینه پیوند اعضا نهتنها در کلیه، بلکه در پیوند کبد در شیراز و تهران نیز رشد خوبی داشتهایم. پیوند قرنیه هم از سالها پیش به نحو مطلوبی انجام میشد.»
او در ادامه افزود: «درحال حاضر پیوند کلیه از جسد و هم از فرد زنده انجام میشود اما در سالهای اخیر پیوند از جسد هم رشد خوبی داشته است و در تصادفاتی که منجر به مرگمغزی میشود، خانوادههای زیادی با کمال رضایت به دانشگاه علوم پزشکی مراجعه و رضایت خود را نسبت به پیوند عضو عزیز از دسترفته خود اعلام میکنند. در مرگ مغزی، اعضای فرد متوفی به افراد مختلفی پیوند میشود و با این کار زندگی را به افراد زیادی میبخشد. در واقع میتوان گفت که پیوند عضو در کشور هم از نظر شرعی و هم از نظر فرهنگ عمومی جایگاه خود را پیدا کرده است.»
ابطحی نقش دانشگاهها را در فرآیند پیوند اعضا حائزاهمیت دانست و تاکید کرد: «دانشگاهها هم در این راستا اتاقهای عمل و ابزارها و وسایل موردنیاز عمل را فراهم میکنند و دانشگاه علوم پزشکی در سرعت بخشیدن به عملهای پیوند عضو و عمل جراحی میکروسکوپی نقش قابلتوجهی داشتهاند. در این راستا، استادانی در این زمینه تربیت شدهاند و اساتید هیاتعلمی نیز برای برطرف کردن نیاز کشور مورد استفاده قرار گرفتهاند.همچنین در سطح کشور، پیوند اعضا از تصادفیها و در موارد خاص از افراد زنده بهبود یافته است.»
به گفته او آمار دقیقی از تعداد پیوند در کشور وجود ندارد اما در میان عملهای صورت گرفته، پیوند کلیه درصدر پیوندها قرار دارد. او همچنین متذکر شد: «از جالبترین پیوندهایی که تاکنون در کشور صورت گرفته میتوان به پیوند قلب اشاره کرد. همچنین، پیوند کلیه و پیوند قطع اندامها و دست به دنبال تصادفات به سرعت درحال پیشرفت است و تاکنون نتایج قابلقبولی به دست آمده است. از دیگر عملهای پیوند عضو، پیوند دست از بالای آرنج بوده که این فرآیند طی عملی 14 تا 15 ساعته و به صورت جراحی میکروسکوپی انجام شده است.»