تحریریه خدمات شهری
باغ ارم شیراز
باغ ارم شیراز به عنوان مکانی دیدنی و تفریحی مورد بازدید مردم و سیاحان قرار می‌گیرد. شیوه معماری عمارت باغ ارم که در دوره پادشاهی ناصرالدین شاه قاجار بنا گردیده با ویژگی‌هایی که دارد همچون سایر بناهای همانند آن دوره پیروی از اسلوب معماری زندیه و صفویه است.
عمارت اصلی باغ ارم که فعلاً موجود و از ساخته‌های دو نصیرالملک به شمار می‌آید در سمت مغرب باغ قرار دارد. این عمارت رو به مشرق و دارای سه طبقه است، و از لحاظ معماری، نقاشی، حجاری، کاشی کاری و گچ بری شاهکار صنعت و هنر دوره قاجاریه است.
طبقه زیرین که هم‌‌سطح زمین است در وسط دارای یک تالار اصلی به نام حوضخانه است. دو طرف این حوضخانه دو راهرو است و در انتهای هر دو راهرو پله‌هایی برای رفتن به طبقه بالا ساخته شده است. در دو طرف راهروها نیز دو سالن بزرگ قرار دارد.
مجاور سالن ضلع جنوبی آشپزخانه خیلی وسیعی است. طبقه دوم عمارت چنان که گفته شد در وسط ایوانی بزرگ با دو ستون بلند دارد. در پشت ایوان یک سالن بزرگ واقع است و دو جانب آن دو راهرو می‌باشد که بالای آن دو گوشوار است و چهار اتاق نیز در طرفین راهروها است.
هشت باب اتاق هم در جنوب ضلع شمالی عمارت اصلی و چسبیده به آن قرار دارد. این مجموعه هشت اتاقی همان باربندی است که فرصت‌الدوله شیرازی در آثار عجم به آن اشاره نموده است. این اتاق‌ها در سال‌های اخیر مرمت شده و در حال حاضر به واحد سرپرستی و امور اداری باغ اختصاص یافته است.
در کنار ورودی شرقی باغ نیز دو اتاق قرار گرفته که برای سکونت نگهبانان و خدمه ایجاد شده است. در پشت ساختمان اصلی یعنی در طرف مغرب باغ عمارت و محوطه اندرون قرار دارد. عمارت اندرون دارای دو سالن و پنج اتاق است.
از نظر هنر عالی نقاشی نیز این عمارت بی‌نصیب نمانده است. سقف دو سالن طبقه سوم ساختمان که با تیرهای چوبی و تخته‌های منظم پوشیده شده دارای نقاشی‌های زیبا و بسیار نفیسی است.
در این نقاشی‌ها گل و بوته و طرح‌های اسلیمی و تابلوهای متعدد از شکارگاه‌ها و چهره زنان و تصاویری از قصرهایی به سبک اروپایی نشان داده شده است.
هنر ظریف نقاشی روی سقف که اهل این فن آن را مرجوک (بر وزن مردمک) نامند در دوره قاجاریه در شهر شیراز کاملاً رواج داشته و حتی در بیشتر خانه‌های معمولی و کوچک نیز به کار می‌رفته و نخستین بار هم به وسیله استادان شیرازی در ساختمان‌های مهم تهران متداول شده است.
قسمت عمده درهای چوبی عمارت از چوب ساج تهیه شده و به همین جهت با گذشت سال‌های زیاد هیئت اصلی خود را همچنان حفظ نموده است.در بالای عمارات باغ ارم هلالی‌های زیبایی ساخته‌اند که در اصطلاح معماران محلی فارس به آن «سنتوری» می‌‌گویند.
این هلالی‌ها با کاشی‌های رنگین و نقش‌‌‌‌‌دار ساخته شده و به شیوه کاشیکاری‌های دوره زندیه و قاجاریه است. به روی این هلالی‌ها تصاویری از ناصرالدین شاه قاجار، داستان‌هایی از فردوسی و نظامی و ادبیات کهن فارسی و قصه‌های مذهبی کاشیکاری شده است.
در وسط باغ ارم، خیابان اصلی آن با سمت غربی- شرقی احداث شده که از مقابل ساختمان و استخر بزرگ آغاز شده و تا انتهای باغ ادامه دارد.
باغ جهان‌نما
باغ جهان‌نما یکی از کهن‌ترین باغ‌های شیراز است و در نزدیکی آرامگاه حافظ که در دوران گذشته جزء صحرای جعفرآباد و مصلی بوده واقع شده است. در دوره سلسله آل‌مظفر و آل‌اینجو این باغ و دشت زیردست حوالی آن سرسبز و بسیار آباد بوده است.
به دو دشت جعفرآباد و مصلی که همواره پوشیده از باغ‌های جان‌‌نواز و روح‌افزا بوده در اشعار حافظ شیرازی اشاره شده است و از صفا و سرسبزی آن سخن به میان آمده است. باغ جهان‌نما همانند سه باغ مشهور دیگر یعنی باغ ارم و باغ دلگشا و باغ تخت قراچه در دوره آل مظفر و آل اینجو یعنی پیش از یورش تیمور گورکانی به شیراز، در نهایت آبادانی بوده است. «ابن عربشاه» مورخ دوره تیمور در عجایب‌المقدور این باغ را «زینت‌الدنیا» نامیده است.
باغ دلگشا
این باغ در شمال شرقی و در سمت جنوب تنگ آب‌خان و نزدیک آرامگاه سعدی و در بستری کوهستانی واقع شده است. سابقه آبادانی و وجود این باغ نه تنها به پیش از دوره سلسلههای آل اینجو و آل مظفر میرسد بلکه تا پیش از اسلام یعنی دوره حکومت ساسانیان، به دلیل همجواری با مظهر کاریزی کهن و استقرار در حریم قلعه بسیار قدیمی مشهور به کهندژ بوده که بقایای آن تا نیم سده پیش بر فراز کوه مقابل قرار داشت،
قطعی است.این باغ در دشت زیر پای این قلعه و در نزدیکی مظهر کاریز سعدی که آب گازاران هم نامیده میشود واقع شده است، آب قنات سعدی از گذشته تاکنون باغ دلگشا و چند باغ دیگر و کشتزارهای اطراف را مشروب می شود. سازد...
برای خواندن بخش دوم - باغ‌های ایرانی؛ تاریخچه باغ‌های معروف شیراز- اینجا کلیک کنید.
