تخریب بیمارستان شهدای سر پل ذهاب در جریان زلزله شب گذشته نشان داد که وزارت بهداشت و مجموعه نظارتی عمرانی این وزارت‌خانه از زیر مسئولیت خود کمی شانه خالی کرده‌اند.
به گزارش به نقل از ایران پزشک، سال 1386 بود که طرح تدوین کتاب‌های استاندارد برنامه‌ریزی طراحی بیمارستان‌های ایمن با دستور وزیر بهداشت وقت آغاز شد. طرحی که با الگوبرداری از استانداردهای خارجی موجود، بومی‌سازی شد و تا سال گذشته به 13 جلد کتاب در طراحی بیمارستان و 1 جلد در طراحی مراکز آموزشی رسید.
سازه بیمارستان با توجه به مباحث پدافند غیرعامل و کتاب‌های مقررات ملی ساختمان، درجه اهمیت گروه یک دارد و ساختمان «با اهمیت خیلی زیاد» محسوب می‌شود. بنابراین سازه بیمارستانی، سازه‌ای نیست که در هنگام حوادث طبیعی یا غیرطبیعی به سادگی از چرخه کاربری خارج شود. آن هم بیمارستانی که تنها بیمارستان یک شهرستان محسوب می‌شود.
مهم‌ترین نکته در خصوص کتاب‌های استاندارد برنامه‌ریزی و طراحی بیمارستان ایمن این است که با وجود اذعان مدیرکل دفتر توسعه مدیریت منابع فیزیکی و امور عمرانی وزارت بهداشت مبنی بر لازم الاجرا بودن آن، در نگاه پیمانکاران و مجریان و حتی طراحان چندان شناخته شده نیست. کتاب‌هایی که در برخی موارد حتی نیاز به روز رسانی نیز دارند، اما تا همین حد نیز اجرایی نمی‌شوند.
از طرفی باید به این نکته دقت کرد که در فاز طراحی، چقدر از این استانداردها استفاده می‌شود. همچنین باید توجه کرد که چه اهرم نظارتی از طرف وزارت بهداشت مبنی بر استفاده از این استانداردها در طراحی بیمارستان‌ها وجود دارد. هرچند وزارت بهداشت در دانشگاه‌های علوم پزشکی، دفاتر فنی دارد، اما آیا این دفاتر فنی و مهندسین شاغل در آن‌ها صلاحیت لازم و کافی برای نظارت بر روند اجرای پروژه‌ها را دارند؟ ذکر این سوال خالی از لطف نیست که بدانیم انتخاب این مهندسین برای دفاتر فنی دانشگاه‌های علوم پزشکی چگونه و با چه ضابطه‌ای انجام می‌شود؟
قدر مسلم وقتی قانونی وجود دارد که لازم الاجراست، باید اهرم نظارتی بر آن نیز وجود داشته باشد. وقتی قانونی وجود نداشته باشد، نظارت بر قانون نانوشته، بی‌معنی است، اما در شرایطی که تیم‌های حرفه‌ای طی سال‌ها برای مطالعه و تدوین این استانداردها وقت و هزینه صرف کردند، باید نظارت را نیز چاشنی اجرا کرد.
با این حال به نظر می‌رسد وزارت بهداشت به افتتاح پروژه‌های بیمارستانی همانند افتتاح ورزشگاه‌ها در گذشته، علاقه بیشتری دارد تا این‌که نظارت بر اجرای صحیح سازه‌های بیمارستانی مبتنی بر اصول و استانداردها را مد نظر قرار بدهد.
هرچند موضوع اخیر، یعنی تخریب بیمارستان شهدای سر پل ذهاب در هجوم اخبار مصدومین و مجروحین و فوتی‌ها گم خواهد شد، اما شاید بد نباشد که به همین بهانه، وزارت بهداشت خود را مسئول بداند و علت این اتفاق مهم را به صورت علمی و با دانش عمرانی بیان کند.
بدیهی‌ست که استفاده از استانداردهای بیمارستان‌های ایمن در ساخت بیمارستان‌های نوساز بسیار پر اهمیت‌تر است تا در بازسازی بیمارستان‌های فرسوده موجود؛ اما باید به این نکته نیز توجه کرد که اگر اتفاق مشابهی در پایتخت بیفتد، بیمارستان‌های فعلی یارای پاسخ‌گویی فاجعه را خواهند داشت؟
