دکتر رضا امانی؛ دانشیار و مدیرگروه آموزشی تغذیه دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز
در سال های اخیر اختلالات سیستم تولید مثلی مردان، بلوغ دیررس پسران و کاهش سطح هورمون های آندروژن روند فزاینده ای داشته است و از آنجا که کاهش سطوح آندروژن ها در مردان با افزایش چاقی شکمی، مقاومت انسولین و دیابت ارتباط دارد، به دنبال آنها عوارض متعدد و پیچیده ای پدید می آید.
طی تحقیقات اخیر در پی علت یابی این روند رو به رشد، میزان مواجهه و دریافت فتالا ت ها مورد توجه قرار گرفته است. فتالا ت ها بیش از 50 سال است که به طور گسترده ای مورد استفاده قرار می گیرند اما تنها اخیرا در مورد خطرات احتمالی آنها بر سلا متی بحث شده است.
چندین مطالعه روی نمونه های حیوانی به طور هم راستا اثر فتالا ت ها را بر کاهش تستوسترون، شمار اسپرم و افزایش استعداد ابتلا به سرطان بیضه نشان دادند. در مطالعات انسانی مشخص گردیده افزایش فتالا ت با کیفیت پایین اسپرم درمردان و تغییرات ارگان های تولیدمثلی نوزادان پسر همراه بوده است.
همچنین در مطالعه ثئپابپ نیز آنالیز ادرار و نمونه خون و سایر اطلا عات جمع آوری شده، رابطه مثبت بین میزان متابولیت های فتالا ت و چاقی شکمی را نشان داد.
فتالا ت ها به عنوان حلا ل و تثبیت کننده مواد معطر در وسایل بهداشتی و آرایشی (اسپری های مو، صابو، شامپو و...)، به عنوان عاملی جهت انعطاف پذیری و دوام محصولا ت پلی وینیل کلراید که شامل مواد ساختمان سازی، ظروف بسته بندی و نگهداری غذا و آب معدنی، اسباب بازی های کودکان، کیسه های خون، کیسه های سرم و ست های تزریق، لوله های همودیالیز و لوله های تنفس مصنوعی و ست های تزریق تغذیه وریدی و سایر ابزارهای پزشکی می باشند، در آفت کش ها و گندزداها و همچنین در لغزنده کننده ها (مانند گریس ها و روغن ها) و رنگ ها نیز یافت می شوند.
گرچه فتالا ت ها در هوا، خاک و کلا در همه جا وجود دارند اما راه عمده ورود آنها به بدن انسان از طریق فرآیند تولید و بسته بندی مواد غذایی می باشد. بررسی های غذایی نشان داده اند از میان غذاها، غذاهای چرب همچون لبنیات، شیرخشک نوزادان، ماهی، گوشت و روغن ها بیشترین امکان انتقال فتالا ت ها را دارا هستند.
با توجه به اینکه فتالا ت ها از طریق جفت و شیر مادر هم منتقل می گردند توجه مادران باردار و شیرده در کاهش مواجهه جنین و شیرخوار با فتالا ت ها تاثیر بارزی در کاهش عوارض آتی دارد و با افزایش سن نوزاد و دریافت بیشتر شیر مادر ورود فتالا ت ها به بدن آنان نیز بالا تر می رود. همچنین در کودکان نوپا، جویدن و در دهان گذاشتن اسباب بازی ها نیز عامل دیگری برای افزایش دریافت فتالا ت ها می باشد.
در ایالا ت متحده و کانادا جهت کاهش مواجهه نوزادان و کودکان با فتالا ت ها، این ترکیبات از شیشه های شیر، دندان ساها، وسایل آرام کننده کودک و اسباب بازی هایی که کودکان وارد دهان می کنند، حذف گردیده است. همچنین انواعی از فتالا ت که سمیت کمتری داشتند در ساخت اسباب بازی کودکان بزرگتر مورد استفاده قرار گرفتند و در تهیه شیرهای خشک نیز کاهش قابل توجهی در میزان فتالا ت ایجاد کرده اند...
برای خواندن بخش دوم- فتالات، چاقی و اختلالات تولیدمثلی در مردان- اینجا کلیک کنید.
