به گزارش ایسنا، در ادامه برنامه هم‌اندیشی «نقش و نقش بند» که روز گذشته در فرهنگستان هنر برگزار شد، پژوهشگران این حوزه امروز 14 آذرماه در بخش دوران اسلامی موزه ملی ایران جمع شدند تا تنها اثر به جا مانده از خواجه غیاث‌الدین علی نقش بند یزدی در ایران را بررسی کنند.
در این هم اندیشی، روح‌الله دهقانی- پژوهشگر و احیاگر نساجی سنتی- درباره بخش فنی اثر غیاث‌الدین بیان کرد: به جرأت می‌توان گفت این پارچه یکی از شاهکارهای نساجی دنیاست که از چهار بخش حاشیه، لچک،قندیل و متن ساخته شده است. حاشیه آن نیز شامل دو بخش عمودی و افقی بالا و پایین است.
او ادامه داد: با عکاسی‌هایی که از پارچه انجام شده، کلمه الله بافته شده در وسط قندیل 220 خانه در نقشه دارد که برای بافت آن از 850 نخ تار استفاده شده است. کلمه الله بدون قرینگی و تکرار کار شده است. بخش متن کار نیز از 16 قالب واگیره تشکیل شده است.
دهقانی گفت: با احتساب اینکه قسمت ترکی کار به دلیل فرسودگی از بین رفته است، حدود 7200 نخ اطلسی و 1800 نخ دارایی دارد. شیوه بافت این اثر دارایی است. یک سوم پایین اثر نسبت به بقیه بخش‌ها پارگی و تیرگی بیشتری دارد زیرا این پارچه روپوش قبر بوده و زمانی که مردم برای خواندن فاتحه دست‌شان را روی پارچه می‌گذاشتند دچار فرسودگی بیشتر شده است.
این پژوهشگر اضافه کرد: حدود 435 دستور برای بافت پارچه استفاده شده است که با محاسبه من و همکارم علی نعیمایی زدن هر دستور دو روز زمان می‌برده و تقریبا دو سال دستور خوانی این پارچه زمان برده است. همچنین برای این کار احتیاج به دو تن نخ بوده است. برای بافت این پارچه 1160 نخ شلیت استفاده شده که با دستگاه‌های امروز شرایط بافت آن میسر نیست. ما امروزه برای این کار از نخ ماهیگیری که مقاومت بیشتری دارد استفاده می‌کنیم.
او بیان کرد: رنگ استفاده شده در این کار لاجوردی و نخ گلابتون است. برای بافت آن نیز از دو ردیف تار استفاده شده اما پارچه سه لایه دیده می‌شود. پودهای آن نیز تماما از ابریشم است.
نسرین کیهان- پژوهشگر- نیز درباره طرح‌های استفاده شده در این اثر توضیح داد: در این کار از گل انار استفاده شده. در طول تاریخ ایران نماد انار را داشته‌ایم. یزد نیز باغ‌های انار بسیاری داشته است. گل انار در دوران شاه عباس به شاه عباسی معروف می‌شود. گل واژگون در دست داریوش بزرگ در کتیبه‌ها نماد باروری و سنبل رویش است که این نماد نیز در این اثر غیاث دیده می‌شود. این امر نشان می‌دهد که غیاث با آگاهی از پیشینه تاریخ ایران از نمادها استفاده می‌کرده است.
او گفت: نقش انار در همه ی کارهای غیاث دیده می‌شود. نمی‌دانم غیاث چه کارگاهی داشته و از چه دستگاه‌هایی برای بافت چنین آثاری استفاده کرده است.
جبرئیل نوکنده- رییس موزه ملی ایران- نیز اعلام کرد: ما از برگزاری چنین نشست‌ها و پژوهش‌هایی استقبال می‌کنیم.
در ادامه این مراسم لوح تقدیر و هدایایی به پژوهشگران و برگزار کننده هم اندیشی «نقش و نقش‌بند» داده شد.
تقدیر از پژوهشگران هم اندیشی نقش و نقش‌بندی
تنها اثر غیاث الدین نقش بند یزدی در موزه ملی ایران بخش دوران اسلامی