نشانه‌های کم‌آبی ناشی از اسهال معمولاً با از بین رفتن کشش طبیعی پوست و تغییر در شخصیت آغاز می‌شود. این وضعیت می‌تواند پیشروی کند و در حالات حادتر منجر به کاهش ادرار، رنگ‌پریدگی، ضربان سریع قلب و کاهش عکس‌العمل شود. ولی مدفوع روان اما بدون آب در کودکانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند، می‌تواند طبیعی باشد.
عمده‌ترین دلیل اسهال عفونت روده‌ها است که ممکن است در پی آلودگی به ویروس، باکتری، انگل یا وضعیتی که به عنوان اسهال و استفراغ شناخته می‌شود، به وجود بیاید. این آلودگی‌ها معمولاً از طریق غذا یا آبی حاصل می‌شوند که آلوده به مدفوع شده‌اند یا مستقیماً از فردی منتقل می‌شوند که به این بیماری آلوده شده است. این بیماری را می‌توان به سه دسته تقسیم‌بندی کرد: اسهال آبکی کوتاه‌مدت، اسهال خونی کوتاه‌مدت و اگر به مدت بیش از دو هفته ادامه یابد، به عنوان اسهال پایدار شناخته می‌شود.
قبل از هرچیزی توجه داشته باشید اگر فرد مبتلا به اسهال
- آب زیادی از دست داده
- یا درد شدیدی در ناحیه شکم دارد
با اورژانس تماس بگیرید یا به پزشک مراجعه کنید.
برای درمان اسهال نکات زیر را در نظر بگیرید.
1. مایعات مصرف کنید
بهتر است از پزشک بپرسید کدام مایعات برای شما یا فرزندتان مناسب‌تر است. در ادامه به چند نکته کلی در این مورد اشاره خواهیم کرد.
- یک فرد بالغ مبتلا به اسهال بایستی میزان زیادی مایعات شفاف بنوشد، مانند آب‌میوه، نوشیدنی گازدار، نوشیدنی‌های انرژی‌زا و آب‌گوشت یا مرغ. در مدتی که به اسهال مبتلا شده‌اید و 3 الی 5 روز پس از بهبودی، از مصرف شیر یا محصولات لبنی، الکل، آب سیب و کافئین خودداری کنید. این مواد باعث تشدید اسهال می‌شوند.
- اگر فرد مبتلا به اسهال، نوزاد است، چندین بار جرعه‌های کوچکی از محلول‌های آب‌افزون به وی بدهید. هرگز قرص‌های نمکین داخل شیشه شیر نوزاد نیندازید.
- فرد مبتلا حتماً باید بیشتر از آبی که از طریق اسهال از دست می‌دهد، مایعات مصرف کند.
2. استراحت کنید
فرد مبتلا به اسهال باید استراحت کند و از انجام ورزش‌های طاقت‌فرسا بپرهیزد. اگر کودک شما دچار اسهال شده، نباید به مدرسه یا مهدکودک برود.
3. غذاهایی بخورید که هضمشان راحت است
- اگر فرد مبتلا نوزاد یا کودک است، غذاهایی به وی بدهید که هضمش راحت است مانند موز، برنج، پوره سیب و نان برشته.
- فرد بالغ بایستی غذاهایی مصرف کند که نیمه جامد هستند و فیبر کمی دارند. از مصرف غذاهای تند و چرب بپرهیزید.
4. چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر
- فکر می‌کنید شما یا کودکتان دچار کمبود آب در بدن شده‌اید
- نوزاد 3 ماهه یا کوچک‌تر دچار استفراغ و اسهال است
- در مدفوع خون یا مخاط وجود دارد یا مدفوع سیاه‌رنگ است
- فکر می‌کنید فرد مبتلا به داروهای بدون نسخه اسهال نیاز دارد؛ اما توجه داشته باشید برخی از این داروها ممکن است اسهال را تشدید کنند
- فکر می‌کنید فرد مبتلا اسهال مسافرتی دارد یا آب آلوده مصرف کرده است
- فرد مبتلا داروی آنتی‌بیوتیکی مصرف می‌کند که باعث بروز اسهال شده است
- دل‌دردی وجود دارد که پس از دفع مدفوع، بهبود نمی‌یابد
- فرد مبتلا تب دارد
- آبی که از طریق اسهال از دست می‌رود، بیشتر از میزانی است که بتوان با مصرف مایعات جبران کرد.
- اگر در حین ابتلا به اسهال، دچار بیماری دیگری هستید
- اسهال در عرض 2 الی 3 روز بهبود نمی‌یابد و تشدید می‌شود
- کودک پس از 24 ساعت بهبود نیافته است