اگرچه برخی از بیماریهای باکتریایی مانند ذاتالریه، گلودرد میکروبی، عفونتهای گوش داخلی و برخی از عفونتهای شدید سینوسی به آنتیبیوتیک نیاز دارند؛ اما باید بگوییم این بیماریهای تنفسی بسیار نادر هستند. بیشتر اوقات، جمع شدن خلط در مجاری تنفسی، سرفه و علائم مشابه دیگر در اثر ویروس ایجاد میشوند، نه باکتری و تنها عفونتهایی را که در اثر باکتری به وجود میآیند، میتوان با آنتیبیوتیک درمان کرد.با این وجود اغلب اوقات پزشکان نسخههای غیرضروری تجویز میکنند و روند تجویز آنتیبیوتیک برای مشکلات تنفسی در حال رشد است. با این حال میتوان دلیل این اتفاق را درک کرد. به عنوان یک پزشک شما میخواهید بیمارتان را خوشحال کنید. فردی که مرخصی میگیرد و هزینه ویزیت پزشک را میپردازد، دوست ندارد بشوند که بیماریاش سرماخوردگی است و طی 2 هفته بهبود مییابد. وی دوست ندارد بشنود که تنها با استراحت و مصرف مایعات بهبود خواهد یافت. هزینه ویزیت پزشک گاهی به اندازهای است که پزشک تنها برای راضی کردن بیمار، برایش نسخه مینویسد.
با این حال توجه داشته باشید که در چنین شرایطی شما مادهای شیمیایی را وارد بدن خود میکنید که هیچ کمکی به شما نمیکند و احتمال دارد به شما آسیب برساند. آنتیبیوتیکها ممکن است باعث بروز خارش پوست و عکسالعملهای آلرژیک دیگر شوند. همچنین از آنجا که آنتیبیوتیکها باکتریهای مفید روده را نیز میکشند، باعث بروز اسهال نیز میشوند. علاوه بر این، آنتیبیوتیکها ممکن است باعث بروز یک نوع عفونت مقاوم به آنتیبیوتیک به نام C. difficile شوند که منجر به حالت تهوع، تب و اسهال مزمن میشود و حتی ممکن است مجبور شوند روده را بردارند.
مهمتر از همه این که مصرف آنتیبیوتیک شما را نسبت به آنتیبیوتیک مقاوم میکند. هر چه آنتیبیوتیکهای بیشتری مصرف کنید، باکتریهای قویتر و بیشتری گسترش مییابند که نسبت به آنتیبیوتیک مقاوم هستند. این امر باعث میشود آنتیبیوتیک برای افرادی که دچار بیماریهای خطرناک هستند و واقعاً به آنتیبیوتیک نیاز دارند، مؤثر واقع نشود. به طور خلاصه، غیر از مواقع ضروری، آنتیبیوتیک مصرف نکنید. در ادامه به بیماریهایی که به آنتیبیوتیک نیاز ندارند، اشاره کردهایم.
گلودرد
تنها نوع گلودرد که به آنتیبیوتیک نیاز دارد، گلودرد میکروبی است که زیاد هم شایع نیست. پزشکان معمولاً برای 70 درصد افرادی که گلودرد دارند، آنتیبیوتیک تجویز میکنند. این در حالی است که تنها 10 درصد از این افراد واقعاً گلودرد میکروبی دارند. آزمایشهای خوبی برای تشخیص گلودرد میکروبی وجود دارد؛ اما گاهی زمانی که یک آزمایش منفی است، پزشک باز هم آنتیبیوتیک تجویز میکند. تنها زمانی باید این آنتیبیوتیکها را مصرف کنید که جواب آزمایشتان مثبت باشد.
همچنین معیارهایی برای تشخیص گلودرد میکروبی در خانه وجود دارد. اگر سرفه یا آبریزش بینی دارید، اما تب ندارید، غدههای روی گلو متورم نشدهاند و روی لوزههای خود لکهای سفیدرنگ نمیبینید، احتمال این که گلودردتان میکروبی باشد، بسیار کم است. با این حال اگر تب دارید، غدههایتان ورم کردهاند و لکهای سفیدی روی لوزهها میبینید، به پزشک مراجعه کنید.
عفونت سینوسها یا سینوزیت
بیش از 1 در 5 آنتیبیوتیکی که برای افراد بالغ تجویز میشود، برای عفونتهای سینوسی است. با این حال، تنها 20 درصد عفونتهای سینوسی واقعاً به این داروها نیاز دارند و 80 درصد باقیمانده ویروسی هستند. احتمالاً برخی از عفونتهای سینوسی باکتریایی هستند؛ اما به مرور زمان خودبهخود بهبود مییابند. اگر علائمتان شدید است، به عنوان مثال تب بالای 38٫8 درجه سلسیوس دارید یا علائمتان بیش از 10 روز ادامه دارند، بایستی از آنتیبیوتیک استفاده کنید.
اگر تب ندارید و علائمتان تنها چند روز مشاهده شدند، بهترین کار این است که با استفاده از شستشوی نمکی و در صورت نیاز استفاده از یک احتقاقزدای بینی علائم خود را تسکین دهید.
سرماخوردگی عادی
سرماخوردگی عادی یک عفونت ویروسی است که بیشتر پزشکان برای آن آنتیبیوتیک تجویز میکنند. نه تنها این داروها بیماری را درمان نمیکنند، بلکه هیچ دارویی سرماخوردگی عادی را درمان نمیکند و این نوع سرماخوردگی درمانی ندارد. مسکنهای بدون نسخه، احتقاقزداها و شربتهای سرفه ممکن است علائم را تسکین دهند؛ اما سیستم ایمنی بدن به تنهایی با عفونت مقابله میکند. در نتیجه بهترین کار این است که استراحت کنید، مایعات بنوشید و مجاری بینی خود را باز نگه دارید.
برونشیت
برونشیت یکی دیگر از بیماریهایی است که بیماران برای درمانش درخواست آنتیبیوتیک میکنند. با این حال مدارک محکمی وجود دارد که نشان میدهد آنتیبیوتیکها در درمان برونشیت مؤثر نیستند. برونشیت عفونت مجاری هوای متوسط تا بزرگ است که منجر به سرفه میشود و ممکن است تا 3 هفته ادامه داشته باشد.
پزشک باید برونشیت را از ذاتالریه تشخیص دهد. ذاتالریه عفونت مجاری هوای کوچک است و به آنتیبیوتیک نیاز دارد. ذاتالریه معمولاً با تب، ضربان تند قلب و تنفس سریع همراه است؛ اما برونشیت چنین علائمی ندارد.