امروزه مواد مختلفی برای ساخت ظروف پختوپز به کار میرود. در نتیجه شناخت انواع مختلف ظروف پختوپز میتواند کیفیت آشپزی را افزایش داده و هزینه زندگی را کاهش دهد.
دوام و طول عمر، نحوه هدایت گرما، زیبایی و نچسب بودن ظروف پختوپز همگی به جنس و مواد به کار رفته در ساخت این ظروف بستگی دارد. حتی برخی از این ظروف آشپزخانه میتوانند با آزاد کردن مواد مضر در غذا برای سلامتی زیانبار باشند. در ادامه مزایا و معایب انواع ظروف آشپزی آورده شده است.
ظروف مسی
در گذشته جدارههای داخلی ظروف مسی را با فلزی همچون قلع لعاب میدادند که از واکنش مس با غذا جلوگیری کند؛ اما امروزه از فلزهای دیگری همچون استیل ضد زنگ استفاده میکنند که شستن ظروف را نیز آسانتر میکند.
مزایا: ظاهری حرفهای، هدایت گرمایی عالی
معایب: قیمت بالایی دارند، به پولیش نیاز دارند، در صورت از بین رفتن لعاب داخلی ظروف مسی قدیمی، باید دوباره لعاب داده شوند، ظروف مسی بدون لعاب با غذاهای اسیدی واکنش نشان میدهد
ظروف نچسب
ظروف نچسب با موادی پوشیده شدهاند که از چسبیدن غذا به ظرف جلوگیری میکند و برای غذاهای کم روغن و کم چربی بسیار مناسب است. با این حال، ظروف نچسب برای تهیه سسها زیاد مناسب نیستند. این ظروف میتوانند برای سلامتی مضر باشند. قابلمهها و ظروفی که از تفلون ساخته شدهاند، در حرارتهای بالا میتوانند گاز های سمی منتشر کنند که برای انسان سمی است.
مزایا : سطح نچسب، شستشوی راحت، طبخ غذا بدون روغن
معایب : نباید در معرض درجه حرارتهای بالا قرار گیرد، به راحتی خراشیده میشوند
ظروف آلومینیومی
ظروف آلومینیومی در شیرینیپزی بسیار مرسوم هستند. قابلمههای آلومینیومی از آلیاژ آلومینیوم ساخته شدهاند که هدایت گرمایی خوبی ندارند. همچنین به دلیل واکنش آلومینیوم با غذا استفاده از این ظروف توصیه نمیشود.
مزایا: هدایت گرمایی بالا، مقاوم در برابر زنگزدگی، ارزان قیمت
معایب : نامقاوم در برابر ضربه و خراشیدگی، ورقههای آلومینیومی در برابر حرارت تغییر شکل میدهند، با غذاهای اسیدی واکنش میدهند، برای ذخیره غذا مناسب نیستند
ظروف آلومینیومی لعابی
سطح ظروف آلومینیومی آبکاری شده از فرایندی عبور کردهاند که در سطح آلومینیومی اکسید آلومینیوم ایجاد میکند و سطحی غیرمتخلخل و غیر واکنشی با غذا را فراهم میآورد. در صورت فرسوده شدن سطح آبکاری ممکن است مسمومیت غذایی اتفاق بیفتد.
مزایا : نچسب و ضدخراش، قیمت مناسب
معایب : دیرتر گرم میشوند، طبخ مکرر غذاهای اسیدی به لایه لعابی آسیب میرساند، احتمال کنده شدن و ترک لعاب وجود دارد
ظروف استیل ضدزنگ
از محبوبترین ظروفها میتوان ظروف استیل ضدزنگ را نام برد. این ظروف از ترکیب کمی نیکل و کروم ساخته شده که سطحی مقاوم در برابر زنگزدگی و فرسودگی فراهم میآورد. تنها مشکل این ظروف هدایت گرمایی آن است که امروزه با استفاده از مس یا آلومینیوم در بخش مرکزی این ظروف این مشکل را حل کردهاند.
مزایا: قیمت مناسب، عمر طولانی، به سختی خراشیده میشوند، مقاوم در برابر خوردگی و زنگزدگی
معایب: گرما را به خوبی هدایت نمیکنند، نباید با ابزار سخت شسته شوند، در صورت فرسوده بودن میتوانند کروم یا نیکل آزاد کنند
ظروف چدنی
ظروف و قابلمههای چدنی طی سالها همچنان محبوبیت خود را حفظ کردهاند. این ظروف هدایت و پخش گرمایی فوقالعاده خوبی دارند و دوام و عمر بالایی را برای شما به ارمغان میآورند. این ظروف در صورت نگهداری مناسب میتوانند تا ابد برای شما کار کنند!
مزایا: بسیار بادوام، گرما را به خوبی پخش و هدایت میکنند، قیمت مناسب
معایب: خطر زنگزدگی در صورت نگهداری در شرایط نامطبوع، سنگین وزن، با غذاهای اسیدی واکنش میدهند، مدتی طول میکشد تا گرم شوند، مقداری آهن در غذا آزاد میکنند که البته خطرناک نیست
ظروف چدن لعابی
بسیاری از تولید کنندگان، ظروف چدنی را با یک لایه لعاب میپوشانند. قیمت این نوع قابلمهها از ارزان تا خیلی گران طبقهبندی میشود؛ اما نباید زیاد به ارزان قیمتها اطمینان کرد.
مزایا: هدایت گرمایی خوبی دارند و به خوبی گرما را حفظ میکنند، سطح غیر واکنشی دارند که مواد سمی را به غذا وارد نمیکند
معایب: وزن بالایی دارند، گران قیمت هستند، مدتی طول میکشد تا گرم شوند
ظروف استیل کربنی
نمیتوان گفت ظروف استیل کربنی هدایت گرمایی بالایی دارند، اما بهترین گزینه برای مواقعی هستند که نیاز دارید نقطهای مشخص از ظرف، داغتر از دیگر نقاط باشد. این ظروف بعد از استفاده طولانی مدت لکدار نمیشوند و ظاهر خود را حفظ میکنند.
مزایا: از موادی سبک و نازک ساخته شدهاند، مقاوم نسبت به درجه حرارت بالا
معایب: در صورت نگهداری در فضا و شرایط نامطبوع احتمال زنگزدگی وجود دارد
ظروف استیل لعابی
این ظروف همان ظروف استیل کربنی هستند که پوشش لعابی دارند. این ظروف مزایای بیشتری نسبت به بدون لعابها دارند. همچنین از ظروف چدنی لعابدار ارزانترند.
مزایا: بسیار سبک، خطر زنگزدگی ندارد، نچسب هستند
معایب: نباید در معرض در جه حرارت بالا قرار بگیرند، مناسب برای آشپزی با حرارت متوسط، در صورت ترک خوردن و کنده شدن لعاب، احتمال زنگزدگی وجود دارد
ظروف سرامیکی یا سبز
این ظروف از مواد سرامیکی و برای افرادی که دوستدار محیط زیست هستند، ساخته شدهاند.
مزایا: مواد مضر را وارد غذا نمیکنند
معایب : ممکن است بعد از مدتی خاصیت نچسب بودن سطح داخلی کم شود، نباید در معرض درجه حرارت بالا قرار بگیرند