همانطور که می‌دانیم ریه‌ها یکی از ارگان‌های اصلی بدن هستند که نقش مهمی را در عملکرد صحیح بقیه ارگان‌های بدن بازی می‌کنند. ریه‌های ما، همیشه و هر ثانیه‌ای که نفس می‌کشیم در حال کار کردن هستند. وظیفه آنها هنگام نفس کشیدن، دریافت اکسیژن و رساندن آن به جریان خون و بقیه ارگان‌های بدن و در هنگام بازدم نیز خروج دی اکسید کربن از بدن است. پس مواظبت و سالم نگه داشتن ریه‌ها امری حیاتی محسوب می‌شود.
بسیاری از مردم در سراسر جهان از بیماری‌های ریوی رنج می‌برند. برای مثال در آمریکا حدود 11 میلیون نفر دچار بیماری انسداد مزمن ریه ( COPD ) هستند. چنین افردای به دلیل تنگی ریه‌ها نمی‌توانند به راحتی هوا را ازریه‌های خود خارج سازند.
علاوه بر COPD ، بیماری‌های دیگری مانند آسم، برونشیت، سل، آمفیزم ( گشاد شدن بیش از اندازه کیسه‌های هوایی در ریه‌ها) و فیبروز کیستیک، همه به دلیل مشکلات ریوی بوجود می‌آیند.
به منظور سلامتی ریه‌ها، شما باید از هر علامتی که نشان دهنده مشکلات ریوی است، آگاه باشید. پیدا کردن این علائم و رسیدگی به آنها به شما کمک خواهد کرد تا از مشکلات و خطرات جدی‌تر جلوگیری شود و ریسک بیماری‌های مزمن ریوی و سرطان ریه کاهش یابد.
در ادامه به تعدادی از این علائم اشاره می‌کنیم:
1- سرفه‌های مداوم
سرفه کردن، باعث باز شدن مسیر‌های هوایی می‌شود و کمک می‌کند تا موکوس‌ها (خلط) از گذرگاه‌های تنفسی بیرون آیند. اما سرفه‌های مزمن نشان دهنده این است که ریه‌های شما نمی‌توانند به خوبی کار کنند. در حقیقت یکی از نشانه‌های ریه‌های ناسالم سرفه‌های مداوم است که مرتب ادامه دارد و حتی بعد از خوردن دارو بهتر نمی‌شود.
همچنین، این سرفه‌ها ممکن است با درد قفسه سینه همراه باشد که می‌تواند تا شانه‌ها و پایین بازو‌ها گسترش یابد. در چنین شرایطی حتما به یک پزشک مراجعه کنید
2- سختی نفس
اگر دچار سختی و تنگی نفس شدید، حتی هنگامی که تنها کارهای روزمره و عادی خود را انجام می‌دهید، این یکی دیگر از نشانه‌های روشن به خطر افتادن ریه‌ها است.
گرفتن نفس کمتر یا سختی نفس زمانی اتفاق می‌افتد که ریه شما مجبور شود از حالت معمولی خود بیشتر کار کند تا هوا را به بیرون پس دهد. این مشکل همچنین می‌تواند به دلیل بسته شدن راه‌های تنفسی باشد.
همچنین مشکل ریوی و سختی نفس باعث می‌شود تا شخص نتواند در شب به راحتی بخوابد.
اگر دچار چنین مشکلی شدید، نباید آن را نادیده بگیرید و تقصیر را به گردن بالا رفتن سن خود بیندازید. در چنین مواقعی به سرعت با یک پزشک مشاوره کنید.
3- افزایش خلط
سرفه‌ها معمولا با خلط همراه هستند. خلط گلو به شما کمک می‌کند تا میکروب‌ها، کثیفی، گرد و غبار و باکتری‌ها به ریه‌ها نچسبند. اما اگر سرما خوردگی یا بیماری مرتبط دیگری ندارید ولی احساس کردید بدن شما خلط زیادی تولید می‌کند، این نشانه خوبی نیست.
همچنین باید متوجه رنگ، میزان، ضحامت و حتی بوی خلط خود شوید. در واقع اگر خلط از حالت روشن به رنگ زرد یا سبز متمایل شود یا اگر حاوی مقداری خون باشد، این یکی از نشانه‌های روشنی است که ریه شما دچار مشکل می‌باشد. خون همراه خلط می‌تواند یکی از نشانه های سرطان ریه، برونشیت مزمن یا آمفیزم باشد.
4- خس خس کردن سینه
خس خس کردن سینه یکی دیگر از علائمی است که نشان می‌دهد مسیر‌های تنفسی شما تنگ شده است. اگر مسیر‌های تنفسی تنگ شوند هوا نمی‌تواند با آن سرعتی که باید جریان یابد. خس خس سینه می تواند نشانه‌ای از آسم یا آمفیزم و حتی نشانه ای از سرطان ریه باشد.
5- ورم قسمت‌های پایینی بدن
هرچند عجیب به نظر می‌رسد، ورم، درد و حساسیت در پاها نیز می‌تواند نشانه ای از مشکلات ریوی باشد.
هنگامی که ریه‌ها به خوبی کار نکنند، سیستم گردش خون برای سالم نگه داشتن بدن و خروج مایعات از بدن نمی‌تواند به اندازه کافی اکسیژن دریافت کند و همچنین قلب نمی‌تواند به خوبی خون را به کبد و کلیه‌ها برساند. این امر موجب ماندن و خارج نشدن مایعات و سم‌ها در بدن و در نتیجه باعث ورم پا، مچ و قوزک پا می‌شود.
6- سردرد صبحگاهی
اگر متوجه شدید که صبح‌ها بعد از خواب احساس سردرد یا سرگیجه می‌کنید باید حتما نزد یک پزشک بروید.
فردی که دچار یک مشکل ریوی مانند COPD است ، ممکن است هنگام بیدار شدن از خواب تجربه سردرد داشته باشد و دلیلش این است که شخص نمی‌تواند هنگام خواب تنفس راحت و عمیقی داشته باشد و منجر به ماندن کربن دی اکسید اضافه در بدن و گشاد شدن رگ های خونی در مغز و در نتیجه سردرد می‌شود.
7- خستگی
احساس خستگی شدید حتی پس از داشتن یک خواب کامل نیز می‌تواند یکی دیگر از علائم مشکلات ریوی باشد. هنگامی که ریه شما دچار مشکل شده باشد، احتمالا متوجه خواهید شد که نسبت به گذشته سریع‌تر احساس خستگی می‌کنید.
اگر ریه‌های شما نتوانند به خوبی اکسیژن را به بدن برساند، دیگرسیستم‌های بدن نیز نمی‌توانند کار خود را به خوبی انجام دهند و این می‌تواند تاثیر بسیار منفی بر سطح انرژی بدن بگذارد. همچنین این خستگی باعث می‌شود تا شخص فعالیت و تمرین‌های فیزیکی خود را نیز کم کند و مشکلی به مشکلات خود اضافه کند.
