پیش و پس از وقوع زلزله چه کنیم؟

زلزله 5/2 ریشتری ملارد، وحشت از زلزله را چند روزی است به جان همه ایرانیان بویژه پایتخت نشینان انداخته است. اما به وحشت افتادن کاری برای ما نمی کند، باید بدانیم قبل و بعد از زلزله احتمالی که گریزی از آن نیست و قابل پیش بینی هم نیست، چگونه رفتار کنیم که کمتر آسیب ببینیم.

مهدی غلامی که هفته اول بعد از زلزله را در سرپل ذهاب گذرانده، واقعیاتی تلخ از وضعیت قبل و بعد از زلزله را منتشر کرده و به ما می گوید چگونه درصورت وقوع زلزله به نجات خود کمک کنیم.

به گزارش ، غلامی با انتشار این مطلب در کانال تلگرامی «همراه با سرپل ذهاب» نوشته است: بر اساس مشاهداتی که درخانه‌ها و صحبت‌هایی که با مردم داشتم، تجربیاتی حاصل شد که برای خودم می‌خواهم اجرا کنم. به یک بار مطالعه می ارزد. برا دوستان خود هم بفرستید تا بتوانید موجب نجات جان حتی یک نفر در زلزله های بعدی باشیم، کار بزرگی کرده ایم..

باور بفرمایید ساختمان محکم داشتن هرچند مهم است، اما همه ماجرا نیست. یک سری نکات ریز را رعایت کنیم اندکی به استانداردهای جهانی نزدیک تر می شویم.

قصدم اصلا ترساندن شما نیست. تا نپذیریم کشور ما کلا روی ویبره است و سرزمین پرخطری داریم نمی توانیم با این خطر برخورد منطقی کنیم.

آمادگی پیش از زلزله (در خانه و محل کار و...)

یک فکری برا شیشه ها بکنید.

خطرناک ترین بخش خانه در زلزله، شیشه است. پنجره ها، آینه، دکورها، تابلوها، کریستال، لامپ و...

تا جایی که ممکن است همچین اشیایی را ثابت کنید که پرتاب نشوند.

شیشه ها را می توانید با نوارچسب ضربدری فیکس کنید. لااقل شیشه های اتاق خواب.

تابلوهایی که شیشه دارد را می توانید ایده بزنید. مثلا از پشت با یک طناب کوتاه به یک میخ ببندید که روی زمین نیفتد. کمدها و دکورها را هم می توانید از پشت به چیزی ببندید که هم روی کسی نیفته هم مسیر فرار شما را مسدود نکند.

نیاز به نور دارید

در اولین لحظات زلزله برق قطع می شود. اگر شب هنگام باشه (که معمولا است) طبیعتا همه جا تاریک می شود و هیچی نمی بینید. پس لااقل یک چراغ قوه داخل اتاق خواب داشته باشید. بهتر از چراغ قوه، نورهای اضطراری است که در زمان قطع برق خودکار روشن میشوند.

نیاز به کفش یا دم پایی دارید

بعد از زلزله بدون کفش راه نروید. همه جا پر از شیشه است. یک کفش یا دم پایی داخل اتاق خواب داشته باشید. در زلزله کرمانشاه کم نبودند کسانی که پاهای شان پراز شیشه بود.

کوله تجهیزات

بعد از زلزله، فرصت زیادی برای خروج از خانه ندارید. هر لحظه ممکن است پس لرزه ای بیاید و گرفتار شوید. پس باید سریع از خانه خارج شده و چیزایی که نیاز ضروری است را با خودتان ببرید. به همین دلیل یک کوله آماده کنید و این اقلام را داخل یا کنارش بذارید که فقط بردارید و خارج شوید. اینطوری مجبور نیستید چند بار به خانه برگردید و وسیله بردارید.

چند کنسرو

آب معدنی

جعبه کمک های اولیه

لباس گرم و ضد باران

چاقو

یک قابلمه کوچک و قاشق و کاسه

پاوربانک شارژ شده و کابل شارژ

چراغ قوه و باطری اضافه

کیسه خواب

چادر

اجاق گاز کوچک کوهنوردی

کاغذ و خودکار

مقداری پول و یک کارت بانکی

یک مدرک شناسایی

نظم و ترتیب

برای یک سری چیزهای مهم جای مخصوص داشته باشید که در شرایط بحران دنبالش نگردید. وسایل مهم شامل این موارد است::

موبایل

سویچ ماشین و مدارک ماشین

مدارک شناسایی و اسناد مهم

اشیاء گران قیمت و پول

اگر پول و اشیاء گران قیمت و طلا در خانه دارید از همین الان یه فکری براش بکنید. بعد از زلزله خانه ها در و پیکر درست ندارند و احتمال سرقت بالا می رود. اگر در خونه اشیاء قیمتی داشته باشید مجبورید بگردید و پیدا کنید و این یعنی خطر. داشتن گاوصندوق در این شرایط کمک می کند..

دقت کنید که هرچند بعد از زلزله سرقت زیاد می شود، اما سارقان نمی توانند وسایل حجیم را بردارن. نیروی انتظامی مراقبت می کند و حتی حمل و نقل اسباب و اثاثیه در داخل شهر نیاز به مجوز دارد. به همین دلیل تا حد زیادی می توانید از بابت اسباب درشت منزل خیالتان راحت باشد. فقط نگران چیزایی مثل پول و طلا باشید. پس بهتراست این چیزها را در جای مطمئنی بگذارید که اگر اتفاقی افتاد ذهن تان درگیرش نباشد.

ب) در زمان وقوع زلزله

لطفا تمام تصوراتی که درباره زلزله دارید را کنار بگذارید. همه اقداماتی که به ما یاد دادن در واقع برای زلزله های خفیف کاربرد دارد.

1- در لحظه زلزله تقریبا هیچ کاری نمیتونیم انجام بدهیم

حرکت و جابجایی اصلا راحت نیست. پس فقط به فکر حرکت های مختصر باشید. تئوری پناه گرفتن در جاهای امن عملا کاربردی ندارد. زلزله اینقدر سریع و ترسناک اتفاق میفتد که امکان فکر کردن را از شما میگیرد. یادآوری می کنم که زلزله کرمانشاه حدود 20 ثانیه طول کشید. پس فقط سعی کنید یکی از این کارها را انجام بدهید:

* نزدیکترین چیز محکمی که دم دست دارید مثل ستون، میز، در و... را بگیرید که پرتاب نشوید

* اگر در تخت خواب هستید، بالش یا پتو را محافظ سر و گردن کنید

* اگر در حال رانندگی هستید، ماشین را متوقف کنید و داخلش بمانید

* اگر در خیابان هستید از سیم های برق و ساختمان های با نمای شیشه ای یا سنگی خودتان را محافظت کنید.

2- در زمان زلزله فرار نکنید

خیلی از مردم تاکید میکردند که فرار کردن در این لحظات کار عاقلانه ای نیست. پس فقط در نزدیک ترین جای ممکن پناه بگیرید تا زلزله تمام شود. از سر و گردن محافظت کنید. راه رفتن و دویدن احتمالا منجربه به برخورد شما با دیوار و ستون و سایر موانع خواهد شد.

دست و پا و صورت کبود در زلزله کرمانشاه کم نبود!

3- بچه ها را دریابید

اگر بچه ای نزدیکتان بود شاید عاقلانه ترین کار؛ بغل کردن بچه باشد که به اطراف پرتاب نشود و چیزی به او نخورد. در این شرایط اولویت شما حتی بعد از زلزله رساندن بچه به محلی امن است.

4- خروج از خانه

به محض اینکه لرزش ها تمام شد به فکر خروج باشید. این کار را باید در کوتاه ترین زمان ممکن انجام بدهید. اگر کسی صدمه دیده و یا گیر کرده طبیعتا باید به او کمک کنید اما اولویت بر خارج کردن افراد سالم (مخصوصا کودکان و سالمندان) است. اول کسانی که کمکی نمی توانند بکنند را به خارج از ساختمان هدایت کنید، بعد بیایید سراغ فرد مصدوم.

کوله حاوی تجهیزاتی که قبلا گفته شده را بردارید و از خانه خارج شوید.

❗نکات مهم در خروج از خانه

اگر شانس بیاوریم و در زلزله سالم بمانیم یا آسیب جدی نبینیم، بزرگترین چالش، خروج از خانه است. تقریبا تمام کسانی که با آنها صحبت کردیم به سختی توانستند از منزل خارج شوند. دلیل عمده باز نشدن درها در اثر فشار و تنش های وارد به در بود. پس از الان فکر کنید که اگر در باز نشد چطور خارج شوید. شاید نیاز به یک تبر داشته باشید.

اگر در آپارتمان زندگی می کنید این قضیه جدی تر است. راهروها و راه پله ها معمولا بسته میشوند و یا پر از شیشه خواهند شد. پیدا کردن راه حل را می سپارم به خود شما. خانه شما راه حل اختصاصی شما را نیاز دارد. اما از الان به آن فکر کنید. به یاد داشته باشید که آسانسور بدترین انتخاب برای خارج شدن از ساختمان است.

در شهرهای کوچک اگر کسی گیر کند احتمال زیاد، کسانی هستند که به او کمک کنند. اما در شهرهای بزرگ بهتراست از الان بدانید که کمک در کوتاه مدت نخواهد رسید. حجم خرابی خانه ها در شهرهای بزرگ به نسبت کسانی که می توانند کمک کنند رقم بزرگی است. پس بهتراست به خودتان و ابزارهایی که در اختیار دارید متکی باشید و نه کمک بیرونی .

اگر در داخل خانه به هر شکلی (سالم یا مصدوم) گرفتار شدید و هیچ راهی برای خروج از خانه پیدا نکردید، به یاد داشته باشید که ضربه زدن به یک جسم فلزی بهتر از فریاد زدن است. اینجوری احتمال اینکه صدای شما را بشنوند بیشتراست.
یکی از کارهای ساده و البته ضروری برای کم کردن خسارت و تلفات در زلزله، محکم و ثابت کردن تجهیزات و اسباب و اثاثیه بزرگ در خانه است. چیزایی مثل کمد، یخچال، تلویزیون و...

این موضوع را همه می دانیم اما چه جوری؟ کسی نمی داند!

چند روزی میشوده که فکر می کنم و در مقاله ها و سایت های فارسی زبان سرچ می کنم که راهکار چیست، دریغ از یک مقاله و سند معتبر. اینکه با وجود این همه تخصص و متخصص زلزله در ایران چرا چنین اسناد مهمی نوشته نشده یا در دسترس عموم نیست بماند.

بعد از ناامید شدن از متخصصین وطنی، این موضوع را در سایت های انگلیسی سرچ کردم. اینکه چقدر منبع درست و حسابی پیدا کردم بازهم بماند.

اما این جالب بود که یکی از بهترین منابع را ژاپنی ها به زبان انگلیسی برای من و شما و باقی کشورها نوشته اند. یعنی برای یک متخصص زلزله ژاپنی، نه فقط ژاپن که کاهش تلفات در همه دنیا مهم بوده است. بدون اینکه از دین و ایمان کسی بپرسد.

اگر خواستید ببینید چگونه اسباب و اثاثیه منزل را فیکس کنید که در زلزله نیفتد روی خودتان یا سر راه را نگیرد این مقاله را بخوانید. راهکارهای عملی و قابل اجرا دادن نه صرفا تئوری بافی و حرف های آکادمیک ژورنالی برای گرفتن مدرک دکترا و لقب استادی دانشگاه.

د) بیرون از خانه

بعد از زلزله های بزرگ، گستره غیرقابل تصوری از مشکلات وجود دارد که لازم است بدانید.

* بلاتکلیفی مردم

* شایعات فراوان

* کمبود آب و غذا

* فلج شدن شهر و تمام امور روزمره

* آتش سوزی

* قطع برق و آب و گاز

* قطع یا کمبود سوخت

* اختلال در تلفن همراه

* مسدود شدن راه ها

* کمبود یا نبود امداد

* سرما، گرما

* کمبود یا نبود دارو و درمان

* شلوغی و ازدحام بیش از حد

* کمبود یا نبود سرویس بهداشتی

* حجم غیرقابل تصور زباله

* بوی تعفن حاصل از زباله و لاشه های انسانی و حیوانی

* بیماری های خطرناک

با اطلاع از این موارد اگر موفق شدید سالم به خارج از ساختمان برسید، دو کار می توانید انجام بدهید:

1- در نزدیک ترین نقطه ایمن چادر بزنید و زندگی چادرنشینی و طولانی را آغاز کنید.

2- هرچه زودتر از شهر خارج شوید.

نمیددانم کجا زندگی میدکنید و به همین دلیل نمی توانم بگم کدام راه درست تراست.

اگر در روستا یا شهر کوچک زندگی می کنید، راه اول بهتراست. چون به زودی کسانی برای کمک به شما خواهند رسید و نیازهای شما را برطرف می کنند.

اما اگر تهران هستید یا سایر شهرهای شلوغ، شاید خارج شدن از شهر به هر شکل ممکن تصمیم بهتری باشد. جمعیت فراوان تهران و بسته شدن احتمالی خیابان ها، فرایند کمک رسانی را دچار مشکل میکند. معلوم نیست چه زمانی به کمک شما می آیند. جمعیت میلیونی شهر نیاز به غذا و آب دارند که رساندن این حجم از آذوغه کار راحتی نیست و شاید غیرممکن. به همین دلیل پیشنهاد من بر خارج شدن از شهر است.

از الان نمیشود گفت وضعیت جاده ها و خیابان ها بعد از زلزله چگونه است. اما اگر زلزله شدید باشد به احتمال زیاد باید استفاده از ماشین را فراموش کنید. باید پیاده به سمت خروجی های شهر حرکت کنید. تمام راه هایی شهر تهران در یک تعطیلی عادی قفل می شود، تصور کنید در شرایط زلزله چه اتفاقی میفتد.

خوب کجا برویم؟

اگر آشنایی، فامیلی و یا خانه ای در شهر دیگری دارید که می تونید مدتی آنجا سپری کنید، همین کار را بکنید. اگرنه همان چادری را که دم خانه می خواستید بزنید و زندگی کنید را ببرید خارج از شهر و در نقطه ای که بیشتر جلو چشم نیروهای کمک رسان هست بزنید. اینجوری لااقل دغدغه کمتری بابت نیازهای اولیه خواهید داشت. اوضاع بهتر شد و راه ها باز شد، جمع کنید بیایید دم خانه.

لازم است بدانید که زندگی بلاتکلیف شما چند هفته نخواهد بود و ممکن است ماه ها و سال‌ها در چنین شرایطی سپری کنید. پس تصمیمی بگیرید که در طولانی مدت به نفع شما و خانواده شما باشد.

در حالت سخت گیرانه و شرایطی که نمی توانید خانه و زندگی را رها کنید، می تونید نفرات خانواده را دو بخش کنید که لااقل نصف آدمها درر شهر دیگه شرایط بهتری داشته باشند.

فقط تاکید میکنم اگر تصمیم به خروج از شهر گرفتید در اولین فرصت انجام بدهید. اگر خانواده دارید تنها وظیفه شما رسیدگی به خانواده است. برای نجات بقیه، ماجراجویی نکنید. آوار برداری و پیدا کردن افراد زیر آوار یک کار کاملا تخصصی است و انجام دادنش بدون دانش، جز خطر فراوان برای خودتان و افراد زیر آوار نتیجه ای ندارد.

سخن پایانی

من 8 روز اول زلزله را در سرپل بودم. متاسفم از اینکه باید بگویم در این مدت تنها چیزی که ندیدم «مدیریت بحران» بود. راحت تر بگویم: هیچ مدیریتی ندیدم. هر ارگانی ساز خودش را می زد. آنجا یه شهر کوچک بود با چند ده هزار جمعیت و یک تراکم جمعیتی شوخی در مقایسه با تهران.

از آن روز هرچقدر فکر می کنم که چه اتفاقی بعد زلزله تهران میفتد، انگار به یک چیز غیرقابل درک فکر می کنم و از داغ شدن مغزم می فهمم حتی جوابی برایش ندارم و قابل تصور نیست.

پس اگر ساکن تهران هستید و زلزله شدید آمد، دلخوش به 10 ریشتر بودن آپارتمان تان نباشید. حتی اگر خانه شما سالم ماند، بدانید که زندگی سختی در پیش دارید. پیش پا افتاده ترین نیازها تبدیل میشوند به بزرگترین چالش ها. قطع شدن آب، یک توالت رفتن ساده را تبدیل میکند به یک بحران. باقی مشکلات که دیگر جای خود دارد.

پس

1- همه کارایی که در این 3 مطلب گفتم را انجام بدهید.

2- صبح و شب دست به دعا باشید که زمین فعلا امان بده شاید روزی روزگاری یک مسئول مدبر بیاید و این چاره ناچار تهران را چاره کند..