چگونگی درمان بیماری‌های گوارشی

معده خانه‌ای است که اکثر بیماری‌ها از آن جا سرچشمه می‌گیرند. رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرموده‌اند: منشاء بسیاری از بیماری‌ها را باید بدی و اختلال در امر گوارش دانست.
معده کیسه‌ای است که بین دنده‌های چهار و پنج و شش، به طرف قسمت چپ بدن انسان قرار گرفته و غذا در آن انباشته می‌شود. یعنی پس از آن که در مراحل اولیه؛ یعنی دهان و دندان با کمک بزاق، غذا به صورت خمیر نسبتاً رقیق درآمد و قوه‌ی بلعیه آن را به جانب حلق رساند و از مجرای حلق وارد لوله‌ای به نام مری گردیده و پس از طی آن مسیر داخل معده می‌شود. پس از این که غذا به مرور وارد معده شد، در آنجا می‌ماند تا با حرکاتی که معده انجام می‌دهد، مواد غذایی با شیره‌ی ترشی که از جدار معده ترشح می‌شود، مخلوط شده و پس از تغییراتی به صورت مایع رقیقی به روده‌ی اثنی عشر (دوازدهه) که ابتدای روده باریک است وارد می‌شود. سپس اثنی عشر مایعی به نام صفرا بر آن ترشح می‌کند که شیره‌ی لوزالمعده نامیده می‌شود. پس از تغییرات زیاد، قسمت قابل ملاحظه‌ی آن از طریق دیواره‌ی روده‌ی باریک جذب می‌شوند و بقیه مواد به روده‌ی فراخ وارد می‌گردند. در روده‌ی فراخ نیز قسمت اعظم آب آن جذب می‌شده و باقیمانده که فشرده و مازاد است به صورت مدفوع از بدن خارج می‌گردد.

حفظ سلامت دستگاه گوارش

برای حفظ سلامت دستگاه گوارش باید از مصرف چای، قهوه، نوشابه‌های گازدار، نوشیدن مایعات در حین صرف غذا پرهیز کنید.

تنظیم دستگاه گوارش

برای تنظیم کار دستگاه گوارش گه گاه و یا لااقل هفته‌ای یک مرتبه مقداری شکر تیقال یا آب آلبالو یا آب زرشک سیاه و آب غوره بخورید.

تقویت دستگاه گوارش

برای تقویت دستگاه گوارش گاهی، کمی دارچین یا آب دم کرده‌ی بادآورد میل کنید.
* نعناع و پر سیاوش را بجوشانید و آب آن را صاف و شیرین کنید و بنوشید.
* گه گاه پانزده گرم دانه‌های رازیانه را در یک لیتر آب جوش دم کنید و همراه با هر غذای روزانه یک فنجان آب آن را میل کنید.
* بیست گرم برگ و ساقه‌های گلدار مریم گلی را در یک لیتر آب جوش، 10 دقیقه دم کرده، آب ان را صاف و با عسل شیرین کنید. هر روز صبح ناشتا یک فنجان بنوشید.

تقویت معده

برای تقویت معده باید از این خوراکی‌ها بیشتر استفاده کرد:

انار شیرین با هسته و پولپ و پرده‌های میانی آن، به شیرین و خام، بالنگ پخته، مربای بالنگ، گلابی، خرماخرک، مغز بادام بوداده، گریپ فروت، سیب درختی، انجیر، سنجد، مربای هویج، مربای بهارنارنج، شربت سیب یا کمپوت سیب، سکنجبین به لیمو یا شربت به لیمو، شربت به، هل، زعفران، جوزبویا، فلفل فرنگی، زردچوبه، ریحان، پنیر، موسیر، زیره‌‌ی سیاه، شوید، تخم گشنیز، خلال نارنج، کوبیده‌ی خولنجان، مغز فندق، جویدن سقز.
اگر میل دارید با مصرف دارو معده را تقویت کنید، آب دم کرده‌ی رقیق شاه تره یا آب دم کرده‌ی برگ کاسنی یا آب دم کرده‌ی کاکوتی یا آب دم کرده‌ی آویشن کوهی یا آب جوشانده‌ی اکلیل کوهی یا آب دم کرده‌ی برگ سوسنبر یا آب دم کرده‌ی گل رازک یا تخم کرفس کوبیده با شکر مخلوط شده را میل کنید.
* پانصد گرم شکوفه‌های خرمای نر را در یک لیتر آب بجوشانید تا آب آن به حدود نصف رسد، بعد آب آن را صاف و هم وزن آن شکر اضافه و قوام آورید. صبح، ظهر و شب، هر مرتبه دو قاشق غذاخوری از آن را میل کنید.
* هر بار 5 قطره اسانس ترخون را روی یک حبه قند بچکانید و بخورید.
* هر روز صبح، قبل از صبحانه یک کف دست پوست هلیله‌ی زرد که با قند ساییده شده باشد را در دهان بریزید و بخورید.
* سی گرم ریشه‌ی کاسنی را با 10 گرم بادآورد در یک لیتر آب جوش دم کنید و آب صاف کرده‌ی آن را به مرور بنوشید.
* ده گرم زنجبیل را در یک لیتر آب جوش دم کنید و گاه گاهی یک قاشق سوپ خوری از آن را بنوشید.
* گاهی یک قطعه آهن که در کوره یا روی آتش تند سرخ شده باشد را در آب بیندازید و آن آب را بنوشید.
* مقداری کرفس را بکوبید و در پارچه یا دستمالی تمیز بپیچید و داخل آب انگور یا شراب انگور بیندازید تا خوب مواد آن مخلوط شود و آن را گه گاهی بنوشید.
* هر روز 10 گرم تخم بالنگ را بجوشانید و با آب آن شربت درست کنید و بنوشید.
* گل محمدی و افسنطین از هرکدام 5 مثقال را مخلوط و در یک لیتر آب بپزید و آب آن را صاف، سپس با 200 گرم شکر مخلوط و بجوشانید تا قوام آید. صبح، ظهر و شب هر مرتبه یک قاشق غذاخوری از آن را میل کنید.
* عود بلیسان و قرنفل از هرکدام 10 گرم، تخم زردک و تخم شبت از هرکدام 30 گرم همه را نرم بسایید و بعد با 500 گرم عسل مخلوط کنید و هر روز صبح، ظهر و شب هر مرتبه یک قاشق شربت خوری از آن را میل کنید.
* یک مرغ سیاه بزرگ پیر را بکشید و احشاء داخلی آن را خالی کرده و با میخک، زیره‌ی سیاه، هل، ریشه‌ی جوز، آلو، مغز گردو، مغز فندق، مغز بادام و یک استکان برنج، داخل آن را پر کنید و با سوزن و نخ بدوزید و خوب بپزید بعد گوشت و آب آن را در طول دو، سه روز میل کنید.
* اقاقیا، صندل سرخ و صندل سفید از هرکدام 10 گرم، ریشه‌ی انجبار 40 گرم همه را نرم بسایید و هر روز صبح، ظهر و شب هر مرتبه یک قاشق شربت خوری از آن را در دهان بریزید و با آب بخورید.

* تقویت معده‌های سرد:

جهت تقویت معده‌های سرد از زنجبیل، داروفلفل، خرماخرک، زعفران، هل، جوز بویا، فلفل فرنگی، زردچوبه، خولنجان استفاده کنید.

* تقویت معده‌های گرم:

برای تقویت معده‌های گرم از آب لیمو، سماق، تمرهندی، ریحان، آب دم کرده‌ی برگ کاسنی، عرق کاسنی، آب دم کرده‌ی شاه تره یا عرق شاه تره استفاده کنید.

* تقویت قوه‌ی ماسکه:

برای تقویت قوه‌ی ماسکه که عامل نگهدارنده غذا در معده می‌باشد، باید نعناع و پر سیاوش را به نسبت مساوی دم کنید و صبح، ظهر و شب، هر بار کمی از آب آن را بنوشید.

* تمیز کردن معده:

برای تمیز کردن معده از شیرین بیان، سکنجبین، بزوری حار و آب جوشانده‌ی اکلیل کوهی استفاده کنید.

برودت و سردی معده

گاهی در اثر نوشیدن بیش از حد آب خنک و سرد یا مایعات یا بستنی یا هندوانه یا دوغ سرد و امثال اینها معده سرد می‌شود. پیه‌های داخلی منجمد و بسته خواهد شد. دستگاه گوارش، هم چنین ترشحات غدد و اطراف معده سرد شده و دیگر نمی‌تواند مأموریت خود را درست انجام دهد. لذا شخص، مبتلا به دل درد سخت می‌شود. گاهی ممکن است خود به خود خیالات مختلف او را احاطه کند، مثلاً گمان می‌کند آپاندیس و امثال این‌ها است، در صورتی که فقط سردی و برودت معده می‌باشد.
برای درمان آن هلیله‌ی سیاه، آمله‌ی مقشر، زنجبیل، سیاه دانه، هل قراب، زنیان، زیره‌ی سبز، بسبایج و جنطیانای رومی از هرکدام10 گرم را مخلوط و نرم بسایید. با کمی عسل به صورت خمیر سفتی درآورده و قرص‌هایی به اندازه‌ی فندق درست کنید. صبح، ظهر و شب هر مرتبه یک عدد از آن را در دهان قرار دهید و با آب بخورید.
* هر روز صبح، نان با پنیر و نعناع و ترخون تازه بخورید.
* هر روز صبح نان با پنیر و خرما بخورید.
* قاریقون، افتیمون، آمله‌ی مقشر و نبات مصری را به طور مساوی مخلوط کنید و نرم بسایید. هر صبح ناشتا یک قاشق شربت خوری از آن را در دهان بریزید و با آب میل کنید.
* ریشه‌ی جعفری تازه را مثل کله کاهو پوست کنده و بخورید.
* هر روز آویشن شیرازی، مرزنجوش و مریم نخودی از هرکدام 5 گرم را مخلوط و دم کنید. آب آن را با عسل شیرین کنید و بنوشید.
* هر روز 5 مثقال گز خونساری را در آب گرم حل کنید و میل فرمایید.
* یک قاشق چای خوری جوش شیرین را در نیم فنجان آب سرد حل کنید و بنوشید.
* سنبل الطیب و بسبایج از هرکدام نیم مثقال بجوشانید. آب آن را صاف و با عسل شیرین کنید و بنوشید.
* زنیان، زیره‌ی سبز و بادیان از هرکدام 4 مثقال را با 150 گرم نبات ساییده، مانند قائوت روزی یک قاشق غذاخوری میل کنید.
* قدری گز خونساری، شکر قرمز، گز علفی و ترنجبین را مخلوط و شیاف درست کنید و از عقب به خود برگیرید.
* شکم را با روغن کرچک چرب کنید و حوله‌ی داغ روی آن ببندید یا کیسه‌ی آب گرم بگذارید.
* نبات را در آتش نیم سوز کنید و بسایید و در گلاب مخلوط و با کمی آب بخورید.
* هفتاد و پنج گرم شیره‌ی انگور را با آب حل کنید و بخورید.
* قی کنید و بعد از قی کردن یک استکان آب جوش با نبات بخورید.
* یک مثقال افتیمون را بجوشانید و آب آن را با نبات بخورید.
* گل بابونه، گل بومادران، بادرنجبویه، مرزنجوش و مریم نخودی از هرکدام 5 گرم را مانند چای دم کنید و به مدت سه روز و هر روز دو بار از آن را میل کنید.
* سیاه دانه، شنبلیله، کنجد و زیره‌ی سبز را روی نان بپاشید و بپزید و بخورید. (هفت روز این کار را تکرار کنید).
* هلیله‌ی سیاه کوبیده را از شبی 1 عدد بخورید و هر شب یک عدد اضافه کنید تا به 40 عدد برسد و دوباره برعکس، تا به یک عدد برسد.
* یک مرغ بومی سیاه و پیر را بکشید و احشاء داخل آن را خالی کنید و بشویید. زیره‌ی سیاه 20 گرم، میخک، هل، ریشه‌ی جوز از هرکدام 5 گرم، آلو، مغز گردو، مغز پسته، مغز بادام، مغز فندق از هرکدام 50 گرم و یک فنجان برنج داخل آن بریزید تا پر شود و درب شکم را با سوزن و نخ بدوزید. و خوب بپزید و گوشت و آب آن را در طول سه روز بخورید.
* بادیان، زنیان، مغز گردو، نبات لاهور از هرکدام 4 مثقال مخلوط و نرم بسایید و روزی یک قاشق غذاخوری صبح‌ها ناشتا بخورید.
* سه نخود زعفران، 2 مثقال فرنجمشک، 2 مثقال تخم ریحان کوهی، 100 گرم گلاب و 100 گرم عرق بید تهیه کرده و همه را مخلوط و نرم بسایید. 100 گرم عسل را به آن اضافه کنید. بعد گلاب و عرق بیدمشک را با آن مخلوط کنید. هر روز صبح، ظهر و شب 2 قاشق غذاخوری از آن را بخورید.
* 40 روز، هر روز صبح ناشتا یک قاشق شربت خوری عسل بخورید.
* بسفایج و هل قراب از هرکدام 1 مثقال بجوشانید. آب آن را صاف و شیرین سازید و صبح قبل از صرف صبحانه بنوشید.
* جنطیانای رومی و بسبایج از هرکدام 1 مثقال بجوشانید، آب آن را صاف و با عسل شیرین کنید و بنوشید.

حرارت معده

برای رفع حرارت و گرمی معده باید از آب زرشک، رب غوره، رب بِه ترش، لعاب بِه دانه، آب اسفرزه، سکنجبین با خاکشیر و یخ، آب دم کرده‌ی گل بابونه، آب جوشانده‌ی ریشه‌ی شیرین بیان استفاده کنید.

ضعف معده

ضعف معده از رطوبت:

برای برطرف کردن ضعف معده که در اثر رطوبت و سردی باشد باید از مصطکی، زنیان، زنجبیل و دارفلفل استفاده کرد.
ضمناً می‌توانید شش نخود زعفران و 2 گرم مرمکی، زرآوند و قسط شیرین از هرکدام 5 گرم، ریوند چینی، دارچین و اذخرمکی از هرکدام 10 گرم، عصاره‌ی شیرین بیان و انیسون از هرکدام 20 گرم و تخم کرفس 30 گرم، همه را نرم بسایید و قبل از هر غذا یک قاشق شربت خوری از آن را با آب میل کنید.

ضعف معده از خلط گرایی:

اگر ضعف معده در اثر خلط گرایی باشد، مربای هندوانه مؤثر خواهد بود.

ضعف معده از حرارت:

برای برطرف کردن ضعف معده که از گرمی و حرارت باشد باید از بِه، سماق، آب لیمو، تمرهندی، یا آب تمرهندی و لعاب اسفرزه استفاده شود.

ضعف معده از پُرخوری:

در مورد ضعف معده که از اثر زیاده روی در مصرف غذا باشد، رژیم انگور بهترین روش درمان خواهد بود. بدین طریق که هر روز به جای صبحانه، انگور یا آب انگور فراوان بخورید و تا ظهر هیچ چیز دیگری میل نکنید.
* پنجاه گرم اگیر ترکی را بسیار نرم بکوبید، بعد با مقداری عسل مخلوط کنید و در جایی نسبتاً گرم نگه دارید و پس از مدتی ماندن هر صبح، ظهر و شب بعد از غذا یک قاشق شربت خوری میل شود.
* اسارون، سنبل خطایی، مصطکی، زعفران، طباشیر هندی، دارچین، اذخرمکی، قسط شیرین، تخم گشوث، تخم کرفس، تخم کاسنی، زرآوند طویل، قرنفل، حب بلیسان، عود بلیسان، هیل قراب و عود هندی همه را به نسبت مساوی مخلوط و هم وزن همه‌ی آن‌ها گل محمدی اضافه کنید و نرم بسایید، بعد با عسل مخلوط کنید. همه روزه صبح، ظهر و شب، قبل از هر غذا یک قاشق شربت خوری از آن را میل فرمایید.
* زنجبیل، آمله مقشر، پوست هلیله‌ی زرد، پوست هلیله‌ی کابلی و هلیله‌ی سیاه از هرکدام 10 گرم، شقاقل، بهمن سرخ، بهمن سفید و تودری سرخ و سفید از هرکدام 20 گرم، مغز تخم زبان گنجشک 40 گرم، همه را بسیار نرم بکوبید، بعد کنجد، مغز بادام شیرین و مغز پسته‌ی خام از هرکدام 200 گرم را نرم بکوبید و با یک کیلو عسل مخلوط و هر روز صبح، ظهر و شب و هر بار یک قاشق شربت خوری از آن را میل کنید.

بیماری‌های جهاز هاضمه

برای درمان بیماری‌های جهاز هاضمه هر روز یک قاشق غذاخوری گل بابونه‌ی شیرازی را دم کنید، آب آن را صاف و شیرین کرده و بنوشید.
* بیست گرم سوسنبر را در یک لیتر آب جوش دم کنید و بعد از هر غذا یک فنجان از آب آن را بنوشید.
* یک سفیده‌ی تخم مرغ تازه و خام را بدون زرده، در ظرفی آنقدر هم بزنید تا کف کند. بعد از پارچه‌ی نازکی بگذرانید، سپس به تدریج دو تا سه قاشق آب جوشیده‌ی خنک شده به آن اضافه کنید و مجدداً هم بزنید برای طعم بهتر آن کمی آب لیمو و مقداری شکر اضافه کرده و بخورید.
* پر سیاوش، بابونه‌ی شیرازی، پوست هلیله‌ی زرد، شاه تره، افسنطین، گل نیلوفر، سورنجان، ریشه‌ی اریسا، ریشه‌ی شیرین بیان، زیره‌ی کرمانی و بادرنجبویه از هرکدام 10 گرم همه را مخلوط و نیم کوب کرده، به 12 قسمت مساوی تقسیم کنید، هر قسمت از آن را در یک روز صبح بجوشانید و آب صاف کرده‌ی آن را قبل از صبحانه بنوشید.

قولنج معده:

برای درمان قولنج معده، زعفران شش نخود، مرمکی 2 گرم، قسط شیرین و زرآوند از هرکدام 5 گرم، ریوند چینی، دارچین و اذخرمکی از هرکدام 10 گرم، انیسون، تخم کرفس و عصاره‌ی شیرین بیان از هرکدام 20 گرم همه را مخلوط و نرم بسایید. قبل از هر وعده غذای روزانه یک قاشق شربت خوری از آن را با آب میل فرمایید.

درمان کولیت:

برای درمان کولیت معده، زعفران شش نخود، مرمکی 2 گرم، قسط شیرین و زرآوند از هرکدام 5 گرم، ریوند چینی، دارچین و اذخرمکی از هرکدام 10 گرم، انیسون، تخم کرفس و عصاره‌ی شیرین بیان از هرکدام 20 گرم همه را مخلوط و نرم بسایید و قبل از هر وعده غذای روزانه یک قاشق شربت خوری از آن را با آب میل فرمایید.
* پنجاه گرم اگیر ترکی را بسیار نرم بکوبید و با مقداری عسل مخلوط کنید و در جای نسبتاً گرم نگه دارید و هر صبح، ظهر و شب بعد از هر غذا یک قاشق شربت خوری میل شود.

زیاد کردن اسید معده:

برای زیاد کردن اسید معده، سیر، سرکه، پرتقال، سیب درختی، گوجه فرنگی، فلفل سبز را با هم مخلوط و میل کنید. هم چنین عسل با آب سرد قبل از غذا یا انگور فرنگی فراوان با شکر صبح ناشتا، بسیار مفید است.

کم کردن اسید معده:

برای کم کردن اسید معده، خوردن کمی عرق نعناع بعد از غذا مفید می‌باشد.

تسکین آروغ

بعضی افراد عادت دارند که بعد از تناول غذای روزانه مرتب آروغ بزنند. این عمل را هواخوری می‌نامند که ادامه‌ی آن باعث گشادی معده خواهد شد ضمن اینکه برای خود او و اطرافیانش عمل ناپسندی به شمار می‌رود. این مرض نزد کسانی که غذا به تعجیل می‌خورند و هنگام صرف غذا و جویدن، دهان خود را نمی‌بندند یا هنگام غذا خوردن صحبت می‌کنند یا مایعات گازدار می‌نوشند، بیشتر پیش می‌آید. به این شکل غذا خوردن و یا صحبت کردن مقداری هوا وارد معده می‌شود که ایجاد آروغ می‌کند. لذا به عنوان درمان اولاً نکات فوق را کاملاً رعایت و مقداری بادیان و گل قند را مخلوط، بسایید و بعد از هر غذا کمی از آن میل کنید.
* هل قرابی را نرم بسایید و بعد از هر غذا کمی از آن را با مقداری گلاب مخلوط کنید و بخورید.
* هر روز 10 گرم برگ نعناع خشک یا چند شاخه نعناع تازه را بجوشانید و آب صاف کرده‌ی آن را سه قسمت کنید و پس از هر غذا یک قسمت از آن را بنوشید.
* پونه‌ی خشک و هل قرابی را با هم بسایید و بعد از هر غذا کمی از آن را با مقداری گلاب مخلوط کنید و بخورید.
* افسنطین، سنبل رومی، آبنوس، اذخرمکی، شوید، تخم کرفس، کرویا، زیره، مشک، دار فلفل، سیر همه را با هم یا چند عدد از آن‌ها را بسایید و با مقداری عسل و سرکه مخلوط کنید و بخورید.
* پر سیاوش و نعناع را به طور مساوی بجوشانید و آب آن را پس از هر غذا یک فنجان بنوشید.
* بعد از غذا 1 مثقال کندر خوراکی و 1 مثقال زیره‌ی سیاه را مخلوط بسایید و کفلمه کنید.
* زنجبیل و فلفل سیاه از هرکدام نیم مثقال، برگ سداب و گِل ارمنی از هرکدام 1 مثقال همه را بکوبید و بعد با یک فنجان عسل مخلوط کنید و سه بار در روز بخورید.

سکسکه

سکسکه مکش ناگهانی و بی اختیار هوا می‌باشد که همراه با صدای خاصی است. تقریباً هر فردی گاهی اوقات سکسکه خواهد داشت. معمولاً این عمل فقط چند دقیقه طول می‌کشد و دلیل خاصی ندارد.وقتی شما سکسکه می‌کنید، ماهیچه‌هایی که برای عمل دم استفاده می‌کنید- به خصوص دیافراگم- به طور ناگهانی منقبض می‌شود و نفس کشیدن ناگهانی را به دنبال می‌آورد که با بسته شدن بی اختیار حلق همراه است و همین عمل صدای سکسکه را به وجود می‌آورد. سکسکه حتی قبل از تولد نیز به وجود می‌آید و نوزادان داخل رحم نیز سکسکه می‌کنند که این شاید به دلیل آماده شدن برای تنفس باشد.
گاهی اوقات هیچ عامل خاصی برای سکسکه وجود ندارد. اگر این حالت زیاد تکرار شود، ممکن است به سبب تحریک فیزیکی دیافراگم و یا اعصابی باشد که آن را کنترل می‌کنند. این چنین تحریکاتی ممکن است به سبب مشکلات معده و دستگاه گوارش، مانند: اشباع غیرعادی معده به دلیل یک انسداد باشد. در حالت‌های نادر، سکسکه علامتی برای عدم تعادل جدی مواد شیمیایی بدن که در اثر نارسایی‌هایی مانند: از کار افتادن کلیه یا کبد به وجود می‌آیند، می‌باشد.
راه حل‌های خانگی بسیاری برای برطرف کردن سکسکه وجود دارند، مانند: نگاه داشتن نفس و یا نوشیدن سریع یک لیوان آب یا بلعیدن یک قطعه یخ یا بلعیدن یک قطعه نان خشک. ولی اگر سکسکه‌ی شما باقی ماند و مرتباً تکرار شد، پزشک می‌تواند برای شما دارویی که دیافراگم شما را سست و آرام می‌کند را تجویز کند.
برای رفع سکسکه می‌توان از این خوراکی‌ها استفاده کرد: زیره، کرفس، پونه، آب شوید تازه، پسته، نعناع با مصطکی، نعناع با رب ترش، پیاز رنده شده با عسل، آب دم کرده‌ی بهارنارنج، آب دم کرده‌ی برگ درخت نارنج، آب دم کرده‌ی گل حلوا. اگر سکسکه ادامه داشت برای تسکین آن می‌توانید صبح ناشتا یک قاشق چای خوری دارچین را در دهان بریزید و بخورید. در ضمن از خوردن بِه ترش پرهیز کنید.
* مقداری تخم شبدر را دم کنید و آبش را بخورید.
* هر نیم ساعت یک عدد مغز بادام تلخ را ببلعید.
* کندر خوراکی و زیره را با هم بکوبید و هر بار 1 مثقال از آن را کفلمه کنید.
* پوست درخت بِه را بکنید و قسمت بیرونی آن را بتراشید و دور بریزید. قسمت سفید آن را پس از خرد کردن در یک لیوان آب آن قدر بجوشانید تا آب آن به نصف برسد، سپس آب صاف کرده‌اش را بنوشید.
* تخم کرفس را بجوشانید و هر چهار ساعت یک فنجان از آب آن را بنوشید.
* صبح، ظهر و شب هر مرتبه یک عدد شیردان گوسفند پخته را بخورید.
* هل قراب و رازیانه از هرکدام 10 گرم بسایید و با مقداری گلاب مخلوط کنید و پس از هر غذا یک قاشق غذاخوری از آن را بخورید.
* آب سیرابی را با گلاب مخلوط کنید و هر ساعت یک فنجان بنوشید.
* زنبجیل و فلفل سیاه از هرکدام نیم مثقال، برگ سداب و گِل ارمنی از هرکدام 1 مثقال، همه را مخلوط و بکوبید. بعد با یک فنجان عسل مخلوط و سه بار در روز بخورید.

تحریکات معده

در صورت وجود تحریکات معده از خوردن چای، قهوه و نوشابه‌های گازدار یا الکلی پرهیز کنید تا بهبود یابد.

تُخَمه

برای رفع تُخَمه از مصرف گیلاس، زردآلوی نارس، ریوند چینی پرهیز کنید. و از خوراکی‌هایی که ضد تُخَمه است بیشتر استفاده کنید، مانند: آب لیمو، آب به، پیاز خام یا پخته، دارچین و نمک، آب دم کرده‌ی شاه تره، آب دم کرده‌ی آویشن شیرازی و هم چنین می‌توانید روی هر غذا مقداری تره بخورید.
* نیم فنجان آب گشنیز تازه را با شکر شیرین کنید و بنوشید.
* 30 گرم گل همیشه بهار را در یک لیتر آب بجوشانید و بعد 10 دقیقه هم دم کنید. آب آن را صبح، ظهر و شب، هر بار یک فنجان بنوشید.
* یک قاشق چای خوری پودر عصاره‌ی شیرین بیان را در دهان بریزید و با آب میل کنید.

ترشی معده

برای رفع ترشی معده باید از خوردن جوش شیرین، ادویه‌جات، سس، پنیر، ماهی، گوشت، انواع کنسرو و غذاهای مانده پرهیز کنید. به عنوان درمان بعد از غذا مقداری عسل را با آب گرم مخلوط کنید و بخورید.
* آب سیب زمینی خام یا شیره‌ی سنجد کوبیده شده یا آب جوشانده‌ی ریشه‌ی شیرین بیان بنوشید.
* سی گرم گل رازک را در یک لیتر آب جوش 10 دقیقه دم کنید و آب آن را به مرور بنوشید.
* سی گرم برگ خشک بارهنگ را در نیم لیتر آب به مدت سه دقیقه بجوشانید، 15 دقیقه هم دم کنید، سپس صاف نمایید. آب آن را با عسل شیرین و روزی سه فنجان بنوشید.
* سی گرم آویشن را در یک لیتر آب جوش 12 دقیقه دم کنید. بعد از هر غذا یک فنجان از آب آن را شیرین کرده و بنوشید.
* پنجاه گرم برگ تمشک خشک را در یک لیتر آب سرد بخیسانید، بعد 10 دقیقه بجوشانید، سپس به مدت 10 دقیقه نیز آن را دم کنید. بین هر دو غذای اصلی، یک فنجان از آب آن را بنوشید.

تهوع یا استفراغ

برای جلوگیری از تهوع یا استفراغ یا قی کردن باید از خوردن شاهی، سرکه‌ی گرم کرده، شیر مانده، نان مانده و کپک زده، انواع کنسرو، انواع ساندویچ و پیتزا پرهیز کنید. و از خوراکی‌هایی که از تهوع و استفراغ یا قی جلوگیری می‌کنند بیشتر استفاده کنید، مانند: آب بِه خام، آب لیمو، شربت بِه لیمو، آب دم کرده‌ی شکوفه‌ی درخت بِه، شربت سیب، پرتقال، آلبالو، خرمای سبز و کال، انار ترش، تمرهندی، آب زرشک، شربت زرشک، دانه‌های داخل به، مربای به با نعناع، نعناع سبز و تازه، سنجد، گرد غوره، ترشی پیاز، آب پیاز با سکنجبین، آب جوشانده‌ی ریشه‌ی شیرین بیان، شاه دانه، تخم شوید، فرنجمشک، هل، رب بِه ترش، بادیان.
جهت جلوگیری از استفراغ یا قی کردن، بذر رازیانه را بجوشانید، آب آن را با عسل شیرین کنید و بخورید.
* سماق نیم کوب شده را با زیره‌ی سیاه مخلوط کنید و بخورید.
* سی گرم گل تیول را در یک لیتر آب بجوشانید، بعد 10 دقیقه دم کنید، سپس صاف کرده، آب آن را با عسل شیرین کنید و روزی سه تا پنج استکان به نوبت بنوشید.
* سیب ترش خشک کرده را نرم بکوبید، بعد بو داده و با آب انار مخلوط کنید و بخورید.
* مقداری آلوی بخارای تازه را له کنید و روی شکم ضماد کنید.
* سیب سرخ رنده شده را با عسل مخلوط کرده و بخورید.
* گل انار را با برگ مو بپزید و بر شکم بمالید.
* انار ترش و شیرین را با پیه آن بکوبید و با قند بجوشانید و آب آن را بخورید.
* آب بِه بدون پوست و تخم را بگیرید. یک پنجم وزن آب بِه، قند اضافه کنید و بجوشانید تا قوام آید و به مرور هر بار مقداری از آن بخورید.
* نعناع کوبیده را با آب انار ترش یا رب انار مخلوط کنید و بخورید.
* سوسنبر را در شراب بخیسانید و بخورید.
* عصاره‌ی پونه را با سکنجبین و رب انار مخلوط کنید و بخورید.
* بالنگ بدون پوست را بجوشانید و آب آن را بنوشید.
* 10 گرم خلال نارنج را نرم بسایید و با آب مخلوط کنید و بخورید.
* زرآوند طویل، حب القار، جنطانای رومی و مرمکی از هرکدام 1 مثقال، نرم بسایید بعد با یک استکان عسل مخلوط کنید. روزی سه بار و هر مرتبه به اندازه‌ی یک عدد نخود بخورید.
* آب سیب و آب زرشک از هرکدام یک لیوان، آب لیمو شیرین نصف لیوان و شکر 250 گرم همه را مخلوط کنید و خوب بجوشانید تا قوام آید. صبح، ظهر و شب و هر مرتبه یک فنجان از آن را بنوشید.

استفراغ در وسایل نقلیه:

برای جلوگیری از استفراغ در وسایل نقلیه یا هنگام بازی در شهربازی، یک لیوان آب پرتقال بنوشید و ریحان تازه را گه گاهی بو کنید و مقداری از آن را هم در دهان بجوید.

استفراغ قبل از غذا:

اگر قبل از خوردن غذا استفراغ می‌کنید باید از آب گوشت گاو یا گوشت پرندگان استفاده کنید. پودر گشنیز خشک شده را روی غذاهای روزانه بپاشید و بخورید. قبل از شروع استفراغ و پیش از مصرف غذا بهتر است از آب میوه یا آش سماق یا آب انار یا آب بِه یا آب غوره استفاده کنید.

استفراغ از تب:

اگر در اثر تب استفراغ کردید، ساعت به ساعت یک قاشق، شربت نیلوفر میل کنید.

استفراغ از یرقان:

اگر در اثر یرقان دچار استفراغ می‌شوید، هر روز دو عدد لیمو را با پوست به صورت سکه برش دهید و در یک لیتر آب بریزید و بگذارید حدود دو ساعت بماند، بعد آب آن را صاف و در طول روز به تدریج میل کنید.

استفراغ از سودا یا بلغم:

برای رفع استفراغ و تهوع در مزاج سودا و یا بلغمی، پوست سبز پسته، نعناع خشک، گل محمدی، عود هندی، مصطکی رومی، زرشک خشک، قرنفل، قرفه، زیره‌ی کرمانی، سنبل الطیب و فرنجمشک را به نسبت مساوی مخلوط کنید و بسیار نرم بسایید. هر بار یک قاشق شربت خوری از آن را کفلمه کرده و یا با مقداری سکنجبین مخلوط کنید و بخورید.

استفراغ با خون:

اگر استفراغ همراه با خون باشد (قی الدم)- مقصود خونی است که مبدأ آن زخم‌های معده و اثنی عشر یا در اثر پاره شدن یکی از عروق معده یا اثنی عشر باشد- اولاً باید از خوردن غذا منصرف شوید و استراحت کامل کنید، از تحرک زیاد و کارهای سخت و سنگین خودداری کنید، کمی آب غوره را با آب تره مخلوط کنید و بخورید یا از کندر یا گلنار فارسی یا مازو یا گل ارمنی به صورت ساییده شده و به طریق کفلمه استفاده کنید.

نفخ و گاز معده

اگر مبتلا به نفخ و گاز معده هستید باید از خوردن قند، شکر، چای، تخم مرغ، ماهی، خیار، نعناع، آب غوره و نوشابه‌های گازدار پرهیز کنید. در ضمن از خوراکی‌هایی که ضدنفخ و گاز معده است، بیشتر استفاده کنید، مانند: ‌پرتقال شیرین، تره، انیسون، تخم شوید، آب دم کرده‌ی شوید، خلال نارنج، آب دم کرده‌ی پوست لیمو.
به عنوان درمان 4 مثقال دانه‌های اسفند را بکوبید، بعد با 500 گرم عسل مخلوط و صبح، ظهر و شب و هر مرتبه یک قاشق شربت خوری از آن را میل کنید.
* زنیان، بادیان، تخم کرفس، تخم شوید و انیسون را مساوی نرم بکوبید. صبح، ظهر و شب، هر مرتبه یک قاشق شربت خوری از آن را کفلمه کنید.
* خولنجان و زیره‌ی کرمانی از هرکدام 10 گرم، تخم کرفس، زنیان و بادیان از هرکدام 20 گرم، ریشه‌ی کرفس و ریشه‌ی بادیان از هرکدام 40 گرم، همه را نیم کوب کنید. صبح، ‌ظهر و شب هر بار یک قاشق غذاخوری از آن بجوشانید و آب آن را بنوشید و یا همه را نرم بسایید و صبح، ظهر و شب هر مرتبه یک قاشق شربت خوری از آن را در دهان ریخته و با آب میل کنید و یا با آب سرد مخلوط کنید و بخورید.
* هر بار یک قاشق غذاخوری تخم هویج یا تخم زردک ساییده شده را کفلمه کنید.
* بیست گرم بادیان نیم کوب شده را در یک لیتر آب جوش دم کنید و با هر غذای روزانه یک فنجان آب آن را بنوشید.
* نانخواه، زنیان و تخم کرفس را به نسبت مساوی مخلوط و نرم بکوبید و بعد از هر غذای روزانه یک قاشق شربت خوری از آن را کفلمه کنید.
* پنجاه گرم برگ خشک تمشک را در یک لیتر آب سرد بخیسانید، بعد 5 دقیقه بجوشانید و 15 دقیقه هم آن را دم کنید. آن را صاف کرده و روزی سه فنجان به ترتیب صبح، ظهر و شب بنوشید.
* کنجد، سیاه دانه و دانه‌های اسفند از هرکدام 1 مثقال را بجوشانید و صاف کنید. هر روز صبح، ظهر و شب و هر مرتبه یک قاشق چای خوری از آب آن را میل کنید.

رطوبات منجمده در معده

گاهی ممکن است معده به یبوست مبتلا نباشد ولی رطوبات منجمده در معده به حدی زیاد شوند که معده را سرد کرده و ترشیدگی غذا، باد گلو و کف بلغم از گلو خارج شود، اکثراً با ترُشابه مخلوط و گاهی بدون اراده به صورت آب در دهان بیاید یا از دهان خارج شود. این حالت به معده‌هایی که دچار جانور شده‌اند شباهت دارد، در صورتی که جانور در معده و روده نخواهد بود و فقط سردی و رطوبات منجمده می‌باشد. نحوه‌ی معالجه‌ی آن به قرار زیر خواهد بود:
* به مدت 40 روز صبح ناشتا یک قاشق شربت خوری عسل بخورید.
* هر روز صبح قبل از صبحانه 1 مثقال هل قراب و 1 مثقال بسبایج را نیم کوب کرده، بجوشانید و آب آن را صاف کنید و بنوشید.
* کلپوره و آویشن شیرازی را مخلوط کنید. هر روز 10 گرم از آن را مانند چای دم کنید سپس آب آن را صاف و با عسل شیرین ساخته، بنوشید.
* آمله‌ی مقشر، قاریقون، نبات مصری و افتیمون شامی را به نسبت مساوی مخلوط کنید و نرم بسایید. صبح، ظهر و شب، هر مرتبه یک قاشق شربت خوری از آن را کفلمه کنید.
* ریشه‌ی جعفری تازه را تهیه کنید و پوست رویش را بکنید و مغز آن را مانند کله کاهو بخورید.
* صبح‌ها نان با پنیر و نعناع و ترخون تازه و یا با شوید و ریحان تازه بخورید.
* رازیانه، زنیان، مغز گردوی سفید و نبات لاهوری را به طور مساوی ساییده و مخلوط کنید. هر صبح ناشتا یک قاشق غذاخوری از آن را میل کنید.
* بسفایج و جنطیانای رومی را به نسبت مساوی مخلوط و نیم کوب کنید. روزی یک قاشق شربت خوری از آن را بجوشانید. آب صاف کرده‌ی آن را با عسل شیرین سازید و بنوشید.
* خرمای سیاه را تا 12 روز، روز اول یک عدد، روز دوم دو عدد، به همین ترتیب هر روز یک عدد اضافه کنید تا روز دوازدهم به 12 عدد برسد و بعد روزی یک عدد کم کنید تا به یک عدد برسد. یا چهل روز صبح ناشتا چند عدد خرمای سیاه میل کنید.
* زنیان، بادیان، زیره‌ی سبز، زیره‌ی سیاه، تخم خشخاش و نبات را مساوی نرم بکوبید و هر صبح ناشتا یک قاشق غذاخوری از آن را میل کنید.
* هر روز 30 گرم گز خونساری را در مقداری آب جوش حل کنید و بخورید.
* مریم نخودی، بادرنجبویه، مرزنجوش، گل بابونه‌ی شیرازی و گل بومادران از هرکدام 10 گرم مخلوط و نیم کوب کنید. آن را 10 قسمت کرده، صبح و عصر، هر بار یک قاشق از آن را مانند چای دم کنید و آب صاف کرده‌ی آن را با عسل شیرین ساخته، بنوشید.
* دانه‌های اسفند، کنجد و سیاه دانه را به نسبت مساوی مخلوط کنید و روزی یک قاشق شربت خوری از آن را بجوشانید و آب صاف کرده‌ی آن را با عسل شیرین کنید و روزی سه بار بنوشید.
* شنبلیله‌ی خشک، زیره‌ی سبز، کنجد و سیاه دانه را به مقدار زیاد روی نان در موقع پخت بپاشید و آن نان را بخورید. پس از چند مرتبه مصرف چنین نانی، رطوبات معده مرتفع خواهد شد.
* یک مرغ بومی سیاه پیر را بکشید و احشاء داخل آن را خارج کنید. میخک و ریشه‌ی جوز از هرکدام 5 گرم، زیره‌ی سیاه 20 گرم، 20 عدد آلو، مغز گردو، مغز پسته خام، مغز فندق خام، مغز بادام خام از هرکدام 50 گرم، به صورت نیم کوب شده و برنج یک فنجان، همه را در شکم مرغ بریزید و آن را با سوزن و نخ بدوزید. مرغ را در ظرفی گذاشته، کمی آب، 5 عدد برگ بو، کمی زعفران و گلاب به آن اضافه کنید و خوب بپزید. و آن را در طول سه روز میل کنید.

یبوست و سنگینی معده

اگر دچار یبوستی شده‌اید که در اثر غلبه‌ی صفرا و زردآب بود، ابتدا صفرا را برطرف کنید و به عنوان درمان 50 گرم شیر خشت را در یک لیتر آب هندوانه حل کنید و به مرور بنوشید.
* یک سیر خاکشیر را با یک سیر سکنجبین مخلوط کنید و بخورید.
* یک قطعه صابون را مانند شیاف استفاده کنید یا با آب صابون تنقیه کنید.
* ده مثقال گل خطمی را بجوشانید و با آب صاف کرده‌ی آن تنقیه کنید.
* گز علفی، شکر سرخ، گل خطمی و خاکشیر را به نسبت مساوی بجوشانید و با آب صاف کرده‌ی آن تنقیه کنید.
* دو سیر خاکشیر را در دو لیتر آب سیرابی ریخته و بجوشانید تا مقدار 5 سیر از آب آن باقی بماند، آن را میل کنید.
* ریشه‌ی مویانه، گزعلفی و شکر سرخ از هرکدام 4 مثقال را مخلوط کنید و بجوشانید و آب صاف کرده‌ی آن را صبح ناشتا میل کنید.
* مغز فلوس 12 مثقال، گل بنفشه، گل خطمی، مغز ناخنک و گل پنیرک از هرکدام 2 مثقال، عناب نیم کوب 12 دانه، داروها را بجوشانید و آب صاف کرده‌ی آن را میل کنید. بسیار کارکن مفیدی است. برای زایل نمودن بوی فلوس و رفع ناراحتی بعد از خوردن داروها مختصری پیاز بخورید.
* برای نرم شدن معده باید، مقدار 5 مثقال عناب را با گل بنفشه، گل پنیرک، تاج ریزی، گل خطمی سفید، خارخاسک و شاه تره، از هرکدام 1 مثقال بجوشانید و آب صاف کرده‌ی آن را میل کنید.
در این روز غذا باید سوپ، آش روان و رقیق و یا آب گوشت و شیر باشد. یا آشی تهیه کنید از اسفناج، برگ چغندر، عدس، برنج و مقداری آب غوره داخل آن ریخته تا عصر آن روز، مزاج اجابت کرده و معده از سنگینی نجات می‌یابد.
تذکر این که، آش آب غوره در مزاج‌های حاد و صفراوی نقش بسیار مهمی را در سلامتی شخص بازی می‌کند. آش تمرهندی نیز کارکن بسیار مفیدی است.
* گل بنفشه، گل خطمی، گل پنیرک، تاج ریزی، گل نیلوفر، خارخاسک از هرکدام 2 مثقال، عناب نیم کوب 16 دانه، گز علفی و شکر سرخ از هرکدام 4 مثقال بجوشانید، بعد آن را صاف کرده و مقدار 8 مثقال ترنجبین در آب آن شیره کشیده و میل کنید. با مصرف آن حرارت بدن خاموش می‌شود، مزاج کار کرده، اخلاط زاید و انگل‌های معده دفع می‌گردد و خون هم صاف می‌شود.
* گز علفی، شکر سرخ و خاکشیر از هرکدام 8 مثقال بجوشانید و میل کنید.
* گرمک را نصف کنید و در هر قسمت آن 4 مثقال شکر سفید بریزید و آن را آب تراش کنید و بخورید، معده یک یا دو دست اجابت خواهد کرد.
* صبح ناشتا مقدار یک کیلو کاهو و یک لیوان آب سرد بعد از آن میل کنید و به پشت بخوابید. شکم خود را از زیر دنده‌ها آرام آرام به جانب پایین مالش دهید. این عمل را سه تا چهار روز تکرار کنید، به کلی مزاج صاف و معده به کار خواهد افتاد.
* گلابی رنده شده را با شکر، یا ماست خالص را با شکر سفید میل کنید که بسیار مسهل است. ماست خالص، معده را دباغی کرده و کلسیم بدن اضافه می‌شود، در اخبار و احادیث وارد است که خوردن ماست عمر را نیز زیاد می‌کند.
* کره‌ی گاو سالم را صبح ناشتا میل کنید، مسهل است.
* سی مثقال عناب را بجوشانید بعد صاف کنید. آب آن را شب از اتاق خارج و در هوای آزاد بگذارید که ایاز و نسیم صبح گاهی بر آن بِوَزَد و صبح ناشتا آن را میل کنید.
* سه کیلو خربزه را به عنوان شام و به جای غذا (بدون نان) میل کنید.
* دو کیلو پرتقال شیرین و آب دار را به جای شام میل کنید، مسهل قوی و بدون ضرر است.
* فلوس 20 مثقال، خاکشیر، گز علفی، تاج ریزی، عناب نیم کوب و خطمی خبازی از هرکدام 4 مثقال بجوشانید و صاف کنید. 8 مثقال روغن بادام خالص بر روی آن بریزید و میل کنید. بعد از آن دو یا سه استکان عرق بید با نبات میل کنید. ثفل و باقی مانده‌ی آن را قدری آب بریزید و عصر همان روز مجدداً بجوشانید و بعد به وسیله‌ی صافی آب آن را صاف کرده و تنقیه کنید. ضمن اینکه مسهل خوبی است بسیار برای حرارت جگر و تصفیه خون و منظم کردن دستگاه گوارش نافع می‌باشد و اشتها را هم زیاد می‌کند.
* کسانی که مبتلا به یبوست دائم می‌باشند، با تمام غذاهای خود برگ ترب زیاد میل کنند. برگ ترب برای بزرگسالان و سالخوردگان بسیار مفید است و اشتهاآور هم هست. ولی برگ ترب را اشخاص مبتلا به زخم معده نباید میل کنند و کسانی که معده‌ی آن‌ها بزرگ و متورم است از خوردن برگ ترب اجتناب ورزند زیرا معده را بزرگ می‌کند.
* دوازده مثقال روغن زیتون را با یک استکان آب گرم، مخلوط و تنقیه کنید.
* روغن گلیسیرین را با آب صابون مخلوط کرده و تنقیه کنید. مزاج به سهولت عمل می‌کند و خوردن پارافین مایع برای آسان کردن عمل معده نیز مؤثر است.

صدا کردن شکم

صدا کردن شکم از غذاهای نفاخ:

صدا کردن شکم اگر در اثر مصرف غذاهای نفاخ ایجاد شود باید از خوردن این نوع غذاها پرهیز شود و به عنوان درمان آن، بعد از صرف غذا مقداری گل قند را با گلاب بخورید.

صدا کردن شکم از سردی مزاج:

اگر صدا کردن شکم در اثر سردی مزاج باشد باید آویشن شیرازی و نعناع خشک از هرکدام 20 گرم، بابونه‌ی شیرازی، اگیر ترکی، زنیان، رازیانه، تخم شوید، زیره و دارفلفل از هر کدام 10 گرم همه را مخلوط و 10 قسمت کنید. هر قسمت را یک روز بجوشانید و آب آن را صاف و با عسل شیرین و صبح ناشتا بنوشید.
* پوست هلیله‌ی زرد، هلیله‌ی سیاه، آمله‌ی مقشر، ریوند چینی، صبر زرد، سکبینج، رازیانه، سنامکی و گل محمدی از هرکدام 5 گرم همه را مخلوط کنید و بسیار نرم بسایید و بعد با کمی آب مرطوب کرده تا به صورت خمیر سفتی درآید. سپس قرص‌هایی به شکل گلوله و به اندازه‌ی یک عدد نخود بسازید و هر صبح، ظهر و شب دو عدد میل کنید.

دل به هم خوردگی

برای رفع دل به هم خوردگی، گلابی یا آب زرشک مفید می‌باشد. ضمناً می‌توانید هل یا تخم شبدر را دم کنید و آب آن را بنوشید.
* 10 گرم خلال نارنج خشک را نرم بسایید و با مقداری آب بخورید.

دل به هم خوردگی در وسایل نقلیه:

اگر در وسایل نقلیه یا اسباب بازی‌های بزرگ الکتریکی دچار دل به هم خوردگی می‌شوید، ‌باید از آب پرتقال، آب سیب درختی، آب لیمو، آب دم کرده‌ی سبوس برنج، خرما، کشمش، کاهو، پیاز خام، ماهی، جگر و گوشت زیاد استفاده کنید.
* مقداری افتیمون ساییده شده همراه داشته باشید و هنگام دل به هم خوردن یک قاشق چای خوری از آن را در دهان بریزید و با آب بخورید.
* هنگام ورود به وسایل نقلیه یا وسایل بازی الکتریکی، آب لیمو یا چای یا قهوه بنوشید.

دل به هم خوردگی از تغییر آب و هوا:

اگر دل به هم خوردگی در اثر تغییر آب و هوا باشد باید کاهو بخورید تا برطرف شود.

دل به هم خوردگی همراه با سردرد:

اگر دل به هم خوردگی با سردرد همراه باشد، مقداری گل پامچال را دم و آب آن را صاف و شیرین کنید و بنوشید.

دل به هم خوردگی تشنجی:

داروی دل به هم خوردگی‌های تشنجی، نعناع سبز است که اگر تازه‌ی آن بسیار مصرف شود خوب است و اگر میسر نبود خشک آن را دم کنید و آبش را بنوشید.

دل پیچک

اگر به دل پیچک مبتلا شده‌اید مواظب باشید که موز کال نخورید و از خوراکی‌هایی که دل پیچک را تسکین می‌دهند بیشتر استفاده کنید. مانند نعناع سبز، عرق نعناع، مغز بادام شیرین، روغن بادام شیرین، شربت زرشک، کرفس شلغمی، سیاه دانه‌ی کوبیده شده با عسل، رنده شده‌ی سیب سرخ با عسل، تخم تره‌ی بوداده، مغز گردوی کباب شده، ‌آب دم کرده‌ی مریم گلی با نبات.

دل به هم خوردگی کودکان

برای رفع دل پیچک نوزادان از آب هویج یا آب زردک صاف کرده یا روغن بادام شیرین استفاده کنید.

ضدعفونی کردن معده

برای ضد عفونی کردن معده، مقدار کمی سیر یا گیلاس یا پرتقال یا آب جوشانده‌ی پوست پرتقال و نارنج یا مصرف گل لادن داخل سالاد مفید خواهد بود.

پاک کردن دستگاه گوارش

برای پاک کردن دستگاه گوارش از سموم، حب القار، زرآوند، جنطانای رومی و مرمکی هرکدام 5 گرم، همه را بکوبید و با یک فنجان عسل مخلوط کنید. هر صبح، ظهر و شب به اندازه‌ی 2 عدد نخود از آن را میل کنید.

روده‌ی بزرگ

روده‌ی بزرگ انسان را می‌توان به طناب بلندی تشبیه کرد که از قسمت‌هایی کوتاه و به شکل مقطع (به شکل سوسیس) تشکیل شده است. روده‌ها در انتهای قسمت‌های سوسیس مانند، به هم می‌پیوندند. روده دارای بندهایی از عضله است که این بندها قابلیت انقباض و انبساط دارند، درواقع این بندهای عضلانی مانند دریچه‌ای در انتهای هر قسمت قرار گرفته‌اند که هم زمان با هم باز و بسته می‌شوند و مدفوع به سمت جلو رانده می‌شود. یعنی چنان چه قسمتی باز شود، قسمتی دیگر بسته می‌شود و ماهیچه‌ها منقبض و مدفوع به جلو رانده می‌شود. روده‌ها مانند یک تسمه‌ی نقاله، مدفوع نیمه مایع را به شدت به جلو می‌رانند. اگر همه‌ی عوامل درست عمل کنند مدفوع به سرعت از کولون خارج می‌شود و عمل دفع به راحتی انجام می‌گیرد. موفقیت در این نقل و انتقال به سه عامل بستگی دارد:
1) قطر روده تا حد امکان عریض شود. هر قدر روده گشادتر شود مدفوع سریع‌تر جریان می‌یابد (حفظ قطر طبیعی کولون).
2) حفظ حالت سیال و پر آب بودن مدفوع (محتویات روده، مایع یا حداقل نیمه مایع باشد) ‌تا جذب آب از جدار کولون موجب سخت و خشک شدن آن نشود.
3) تخلیه‌ی مدفوع بلافاصله پس از احساس آمادگی برای دفع، تا از خشک شدن و سفت شدن آن جلوگیری شود.
اگر همه‌ی عوامل درست و به موقع عمل نکنند نتیجه‌ای متفاوت حاصل می‌شود. یعنی اگر پس از هضم غذا محتویات روده متراکم شود و شکم کار نکند (پس مانده‌های گوارش به آهستگی و تنبلی از کولون عبور کند)‌ به مرور زمان کولون ضعیف‌تر شده و قطر آن کمتر می‌شود، در نتیجه مدت زمان حمل و نقل مدفوع طولانی می‌شود. طبیعی است حجمی که از یک لوله‌ی 10 سانتیمتری به راحتی عبور کند، از یک لوله‌ی 3 سانتیمتری به سختی عبور خواهد کرد. همچنان که مدت زمان توقف پس مانده‌ی گوارش در کولون بیشتر می‌شود، آب بیشتری نیز از آن جذب دیوار کولون شده و محتویات مدفوع سفت‌تر و سخت‌تر می‌شوند. این عوامل باعث می‌شود تا فشار زیادی بر روده وارد گردد، در این موقع مشکل اساسی شروع می‌شود. ابتدا دیواره‌ی روده که خیلی محکم هم نیست در نازک‌ترین قسمت خود به صورت تاول‌هایی به شکل بادکنک پلاستیکی نازک درمی‌آید و برآمدگی پیدا می‌کند و قابلیت انعطاف خود را از دست می‌دهد و دیگر به حالت اولیه‌ی خود باز نمی‌گردد. در نتیجه شخص به جای روده‌ای با دیواره‌ی صاف و عریض، دارای روده‌ی باریکی می‌شود که در طول آن کیسه و برآمدگی زیادی قرار گرفته است و بدین جهت شخص دچار مشکلات گوناگون خواهد شد.

سلامت روده‌‌ها

جهت حفظ سلامت روده‌ها باید پیاز یا لوبیا کمتر مصرف کنید و میوه‌جات و سبزی‌جات تازه بیشتر استفاده کنید و آب نیز بیشتر بنوشید.

ضدعفونی کردن روده‌ها

به منظور ضدعفونی کردن روده‌ها از میکروب (میکروب زدایی)؛ آب هویج، آب پرتقال، آب ترم خام، آب شلغم، انجیر، کاهو، کلم،‌ پیاز، تره، ناردانه، بادیان، انیسون، جعفری و شکر سرخ استفاده کنید.
* با آب جوشانده‌ی ریشه‌ی خطمی تنقیه کنید.
* آویشن شیرازی و مشک ترامشیع را داخل ماست بریزید و بخورید.
* پوست پرتقال یا نارنج را بجوشانید، بعد آب آن را صاف و شیرین کنید و بنوشید. یا خلال نارنج را نرم بکوبید و با آب بخورید.

پاک کردن روده‌ها

برای پاک کردن روده‌ها آب شلغم، آب هویج و آب ترب مفید می‌باشد.

تقویت روده‌ها

برای تقویت روده‌ها لیمو، انجیر، فندق، زغال اخته، پوست شکوفه‌ی خرمای نر، خولنجان، زیره‌ی سیاه، تخم ریحان، ریحان تازه، کلم و دم کرده‌ی نعناع مفید خواهد بود.

پیش گیری از بیماری‌های روده‌ای

برای حفظ صحت روده‌ها و تمامی دستگاه گوارش باید گه گاهی از تخم شربتی یا تخم بالنگو یا زیره یا لعاب اسفرزه یا یکی از داروهای ملین استفاده شود.

تنبلی روده‌ها

برای برطرف کردن تنبلی روده‌ها باید سیب درختی را با پوست خوب بجوید و بخورید یا هر بار 12 عدد آلوی سیاه خشک را به وسیله‌ی کارد یا قیچی زخمی یا تکه تکه کنید و حدود 1 ساعت در آب گرم بخیسانید و در همان آب یک تا سه ساعت روی آتش ملایم بجوشانید. سه مرتبه آن را با آب گرم عوض کنید و تا گرم است آن آلوچه‌ها را بخورید. تا چند روز این کار را قبل از صرف ناهار و هم چنین شام تکرار کنید.

زیاد کردن ترشحات روده:

برای زیاد کردن ترشحات روده‌ای، خوردن گوجه فرنگی مؤثر خواهد بود.

نرم کردن روده‌ها:

برای نرم کردن روده‌ها کمی کتیرای مفتولی را با مقداری شکر نرم بسایید و با روغن بادام شیرین مخلوط کنید و بخورید.

نفخ و گاز روده

در این مورد باید از خوردن تخم مرغ، ماهی، خیار، نعناع، آب غوره، قند، شکر و چای پرهیز کنید. از خوراکی‌هایی که برای نفخ، باد و گاز معده مفید است بیشتر استفاده کنید، مانند گلپر، اگیر ترکی، آب دم کرده‌ی مریم گلی، آب دم کرده‌ی اسطوخدوس، شربت گل قند، آب دم کرده‌ی پوست لیموی تازه یا پوست لیموی خشک، آب دم کرده‌ی افسنطین، آب دم کرده‌ی آویشن شیرازی، آب دم کرده‌ی بابونه‌ی شیرازی، کوبیده‌ی زنیان، جوز هندی کوبیده شده، تخم شوید کوبیده شده یا آب دم کرده‌ی آن.
برای رفع نفخ و گاز روده، به مقدار 10 گرم دانه‌های اسفند را بکوبید و با 250 گرم عسل مخلوط کنید. صبح، ظهر و شب و هر مرتبه یک قاشق شربت خوری از آن را میل کنید.
* زنیان، بادیان و تخم کرفس از هرکدام 20گرم، ریشه‌ی کرفس و ریشه‌ی بادیان از هرکدام 40 گرم، خولنجان و زیره‌ی کرمانی از هرکدام 10 گرم، همه را نیم کوب کرده و صبح، ‌ظهر و شب و هر مرتبه یک قاشق شربت خوری از آن را بجوشانید سپس آب آن را صاف و شیرین کنید و بعد از غذا بنوشید. یا همه‌ی داروهای بالا را نرم بسایید و روزی سه قاشق شربت خوری آن را کفلمه کنید.
* بیست گرم رازیانه‌ی نیم کوب شده را در یک لیتر آب جوش دم کنید و بعد از هر غذای روزانه یک فنجان از آب آن را میل کنید.

کولیت روده

برای درمان این بیماری باید دارچین، میخک، دارفلفل، اسارون، اگیرترکی، قرفه، زنجبیل و هیل قرابی از هرکدام 5 گرم، سنبل خطایی، رب اصل سوس و سنبل الطیب از هرکدام 10 گرم، همه را نرم بکوبید، سپس با 250 گرم عسل مخلوط کنید. هر روز صبح، ظهر و شب و هر مرتبه یک قاشق شربت خوری از آن را میل کنید.

گِل خوردن

تمایل به خوردن گِل، گچ و مهر نماز و غیره که در کودکان و بیشتر در بانوان باردار مشاهده می‌شود، باید هرچه سریع‌تر درمان شود، زیرا به کم خونی و به دنبال آن به بیماری‌های جبران ناپذیری دچار خواهند شد.
برای درمان آن اول باید با تمرین، این عادت ناپسند را ترک کنید و نیز 10 گرم نمک و 20 گرم تخم شوید و 20 گرم تخم ترب را مخلوط و نرم بسایید، بعد آن را با 500 گرم عسل مخلوط کنید و هر روز صبح یک قاشق شربت خوری از آن را میل کنید.
* بلوط، هلیله‌ی سیاه، پوست هلیله‌ی زرد، آمله مقشر و انیسون از هرکدام 20 گرم را با هم مخلوط کرده و نرم بسایید، بعد با 500 گرم عسل مخلوط کنید و هر روز صبح یک قاشق شربت خوری از آن را میل فرمایید.
* قاقله‌ی صغار، قاقله‌ی کبار، کبابه‌ی چینی و بسباسه از هرکدام 10 گرم را با هم مخلوط کنید و نرم بسایید و بعد آن را با 500 گرم خاکه قند یا قند ساییده شده مخلوط کرده، هر صبح،‌ ظهر و شب یک قاشق شربت خوری از آن را کفلمه کنید.
* روزی یک مثقال تخم کرفس کوبیده شده را در یک لیوان آب بریزید و دو یا سه قاشق عسل را با آن مخلوط و سه بار در روز میل کنید.
* پس از مصرف هر وعده غذای روزانه 3 تا 5 گرم مصطکی ساییده شده بخورید.
* زیره و مصطکی از هرکدام 10 گرم، زنیان 20 گرم، همه را مخلوط کنید و نرم بسایید و هر روز صبح ناشتا یک قاشق چای خوری از آن را کفلمه کنید.
* آمله‌ی مقشر، پوست هلیله‌ی زرد، سعد کوفی و زیره‌ی سیاه از هرکدام 10 گرم، انیسون و نعناع خشک از هرکدام 20 گرم، همه را نرم بکوبید و بعد آن را با 500 گرم نبات ساییده شده، مخلوط کنید. صبح، ‌ظهر و شب و هر مرتبه یک قاشق شربت خوری کفلمه کنید.
* مقداری زیره‌ی سیاه را در سرکه بریزید تا به مدت 24 ساعت بماند، سپس آن را از سرکه خارج کنید و بخشکانید سپس نرم بسایید و هر صبح، ‌ظهر و شب، هر بار یک قاشق شربت خوری کفلمه کنید.
* زنجبیل، میخک، هل قراب، عود هندی، جوز هندی و خلال نارنج از هرکدام 5 گرم، مصطکی رومی 10 گرم، زعفران 2 گرم و قند 250 گرم، همه را نرم بسایید و صبح، ‌ظهر و شب هر مرتبه یک قاشق شربت خوری از آن را کفلمه کنید.
* زنان بارداری که مبتلا به ورم یا فشار خون نباشند می‌توانند بعد از هر وعده غذای روزانه چند عدد بادام شور یا پسته‌ی شور میل کنند و نیز مقداری نشاسته را بو دهند و هرگاه میل به خوردن گِل پیدا کردند به جای آن مقداری از آن نشاسته‌ها را میل کنند.

مشکلات مربوط به ناف

برآمدگی ناف اطفال:

برای درمان برآمدگی ناف اطفال، مرزه و زیره‌ی سیاه را نرم بسایید بعد با کمی روغن زیتون مخلوط کرده و بر آن ضماد کنید.

پیه گرفتگی دور ناف:

گاهی در اثر خوردن چربی‌های زیاد، غذاهای قوی مانند قلوه، دنبه‌ی زیاد، روغن‌های فاسد و خراب، معده و به طور کلی دستگاه گوارش از دفع چربی‌های زیاد عاجز شده و کیسه‌ی صفرا پُر می‌شود. در نتیجه دور ناف گاه و بی گاه درد می‌گیرد و انسان احساس ناراحتی می‌کند به طوری که گاهی خود بیمار در اشتباه می‌افتد و گمان می‌کند که دور ناف را آب گرفته است، در صورتی که آب ناف نیست و علت آن چربی زیاد است. در این صورت باید برای کم کردن چربی‌ها درصدد برآیند و خوراک و غذاهایی که اسید معده را افزایش می‌دهند بیشتر مصرف کنند تا به مرور پیه دور ناف برطرف گردد.
اگر دچار پیه گرفتگی دور ناف شده‌اید باید چند روز متوالی روزی سه کیلو توت فرنگی تازه را بخورید و مدتی از خوراکی‌های زیر بیشتر استفاده کنید مانند:
آب غوره، آب زرشک، آب لیمو، آب انگور، آب گرمک، آب طالبی، آب خربزه، آب پرتقال، آب نارنگی و گلابی.

زخم ناف اطفال:

برای درمان زخم ناف اطفال، گلنار فارسی، بلوط، مازو، گِل ارمنی، کندر، فوفل، قرص کمر و مرمکی را به نسبت مساوی مخلوط کنید. بعد بسیار نرم بسایید و روی آن بپاشید تا خشک شود.
هنگامی که خیلی خشک شد کمی از آن داروها را با کمی روغن نباتی مخلوط کنید و بمالید.

آب دور ناف:

علت آب گرفتگی دور ناف نوشیدن آب سرد در حمام یا مکان‌های گرم می‌باشد. برای درمان آن اگر زنبورهای زرد را روی ناف بگذارید تا نیش بزنند آب گرفتگی دور ناف به کلی رفع خواهد شد. ضمناً بعضی از دلالان حمام عمومی در این مورد تخصص دارند و در حمام آب ناف را خواهند کشید.

انواع انگل

انگل‌های دستگاه گوارش انواع و اقسام مختلف دارند. از قبیل کرم دراز، کرم قلاب‌دار، کرم‌های ریز سوزنی، کرم‌های پهن، کرم کدو، کرم ژیاردیا، که در دستگاه گوارش (روده‌ها) زندگی می‌کنند. برای دفع انگل هر نوعی که باشد باید سیاه دانه‌ی کوبیده را با سرکه مخلوط کنید و روزی سه مرتبه بخورید.
* آب شیره‌ی کُنار را میل کنید.
* ریشه‌ی درخت موز را خرد کنید، بجوشانید و آبش را بنوشید.
* ریشه‌ی درخت انار، ریشه‌ی درخت توت، شنبلیله‌ی خشک و برگ درخت هلو از هرکدام 10 مثقال نیم کوب کرده و به 5 قسمت مساوی تقسیم کنید. هر قسمت از آن را شب در آب گرم بخیسانید و صبح در همان آب بجوشانید بعد نصف آب صاف کرده‌ی آن را قبل از صبحانه و نصف دیگر را بعد از صبحانه بنوشید.
* حنضل، بوره‌ی ارمنی و سیاه دانه را مخلوط کرده و نرم بسایید، بعد با سرکه خمیر و بر جدار شکم ضماد کنید.
* ریشه‌ی شیرین بیان، گل محمدی، سنامکی، شاه تره، افسنطین، تاج ریزی، بومادران، مغز ناخنک، بادیان، درمنه ترکی، آویشن شیرازی، گل نیلوفر، بادرنجبویه، شنبلیله‌ی خشک، ریشه‌ی درخت انار و ریشه‌ی درخت توت از هرکدام 3 مثقال نیم کوب و مخلوط کنید بعد به 10 قسمت مساوی تقسیم کرده، هر قسمت از آن را شب در آب جوش بخیسانید و صبح در همان آب بجوشانید و آب صاف کرده‌ی آن را پس از شروع صبحانه بنوشید.
* در صورت پرهیز از نان و برنج و مواد نشاسته‌ای، چهار روز آش قارا (قرقروت) بخورید و روز پنجم نان با دوغ و گل سرخ بخورید. بعد از آن مقداری گل قند میل کنید و شب ششم 1 مثقال خلال نارنج را با مقداری شکر بکوبید و بخورید (قبل از خوردن خلال نارنج حتماً باید یک لقمه نان یا یکی دو قاشق غذا بخورید و بعد پوست نارنج را مصرف کنید).
* عود بلیسان و قرنفل از هرکدام 10 گرم، تخم کرفس و مصطکی رومی از هرکدام 20 گرم، تخم زردک و تخم شبت از هرکدام 30 گرم همه را نرم بسایید بعد با 500 گرم عسل مخلوط کنید و هر روز صبح، ظهر و شب هر مرتبه یک قاشق شربت خوری از آن را میل کنید.

انگل ریز مقعد (ژیاردیا)

برای کشتن و برطرف کردن انگل‌های ریز مقعد باید هر روز آش آلو یا آش آلوچه یا آش سماق یا آش قارا (قرقروت) میل کنید. هم چنین باید 5 گرم شاه تره، 10 گرم آویشن شیرازی، 15 گرم گل بومادران و 20 گرم درمنه‌ی ترکی همه را مخلوط کنید. هر صبح، ظهر و شب هر بار یک قاشق غذاخوری آن را بجوشانید و آبش را پس از خوردن یک لقمه غذا یا یکی دو قاشق غذا بنوشید.
* پوست و شهم حنضل را با قنبیل مساوی مخلوط کنید و نرم بسایید. شب‌ها هنگام خوابیدن یک قاشق چای خوری از آن را با کمی مایع زَهره‌ی گاو مخلوط کنید. پنبه‌ای را بر آن آغشته و به صورت شیاف استعمال کنید. این عمل را یک هفته ادامه دهید.
* باقلا خشک، قنبیل، تخم کلم و درمنه‌ی ترکی را به نسبت مساوی بسایید. هر شب کمی از آن را با کمی زَهره‌ی گاو مخلوط کنید. پنبه‌ای را خوب به آن آغشته و هنگام خوابیدن به صورت شیاف استعمال کنید و هفت شب تکرار شود.
* آب برگ درخت شفت آلو، آب برگ درخت انار و آب برگ درخت توت را مساوی مخلوط کنید سپس مقداری صبر زرد را در آن حل کنید و چند شب هنگام خوابیدن پنبه‌ای را خوب به آن آغشته و به صورت شیاف استعمال کنید.
* مغز ناخنک، گل بومادران، بابونه‌ی شیرازی، برگ سداب و برگ درخت شفت‌آلو از هرکدام 5 گرم. درمنه‌ی ترکی و ریشه‌ی انار از هرکدام 10 گرم. صبر زرد 2/5 گرم همه را مخلوط کنید و بسیار نرم بسایید. بعد در نیم لیتر آب جوش حل کنید و پس از سرد شدن با آن تنقیه کنید و ساعتی خود را نگه دارید و سپس دفع کنید.
* پودینه و برگ درخت شفت آلو و تخم خطمی از هرکدام 5 گرم نرم بکوبید بعد در آب جوش حل کنید و پس از سرد شدن تنقیه کنید.
* حنا، قنبیل و بورق از هرکدام 5 گرم. صبر زرد 2/5 گرم همه را با کمی آب گرم حل کنید تا به صورت خمیر سختی درآید و هر شب هنگام خواب کمی از آن را شیاف کنید.
* شب‌ها هنگام خوابیدن قرقروت بسیار ترش را باریک کرده و به داخل نشست فرو کنید و بخوابید.
* روزی دو مرتبه هر بار 5 گرم ریواس را بجوشانید و آبش را بنوشید.
* شب‌ها با آب جوشانده‌ی ریشه‌ی انار تنقیه کنید.
* پس از هر دستشویی یا روزی سه مرتبه محلول پرمنگنات ضعیف را درب مقعد بمالید. به خصوص شب هنگام خواب.
* وسمه، حنا، برگ هلوی خشک، صبر زرد و سرنج همه را مساوی نرم بکوبید و با پیه بز مخلوط کنید. بعد شیاف‌هایی ریز درست کنید و هر شب موقع خواب یک دانه به نشست فرو کنید تا مرض کرمک برطرف شود.
* مغز بادام تلخ و مغز هسته‌ی هلو را بسوزانید و بسایید و بعد شیاف سازید. شب‌ها هنگام خواب به خود استعمال کنید.
* افسنطین رومی را بجوشانید و صاف کنید و آب آن را تنقیه کنید.
موقع خواب با آب نمک تنقیه کنید.
* شب هنگام خواب محل مقعد را با نفت بشویید و بعد قطعه پنبه‌ای را نفتی کنید و داخل مقعد فرو کنید.
* شب هنگام خواب پنبه‌ای را مثل کله قند درست کنید و به مرکُرکُرم آغشته کرده و به نشست فرو کنید.
* برگ هلوی تازه را بکوبید، بفشارید و آبش را بگیرید و شب‌ها با قطره چکان داخل مقعد بچکانید.
* شهم حنضل، افسنطین و مویز از هرکدام 5 مثقال نرم بکوبید و شیاف‌هایی بسازید و هر شب یکی از آن‌ها را استعمال کنید.
* شب‌ها هنگام خواب صبر زرد، سیاه دانه و نخود را نرم بسایید و پنبه‌ای را در آب نمک خیس کنید و در پودرها بزنید تا تمام آن‌ها به پنبه بچسبد و استعمال نمایید و آنقدر تکرار کنید تا به کلی برطرف شود.
* سیاه دانه، گِل ارمنی، مغز هسته‌ی زردآلو، مغز هسته‌ی شفت آلو و شهم حنضل را مخلوط کنید و نرم بسایید و با قطران و زَهره‌ی گاو مخلوط و شیاف بسازید و شب‌ها به خود استعمال کنید.
لازم به تذکر است که تخم انگل از داخل توالت یا توسط دست‌های آلوده به میکرب که اکثراً لای ناخن‌ها می‌ماند انتقال می‌یابد. لذا توصیه می‌شود که همیشه پس از اجابت مزاج و هنگام خارج شدن از توالت داخل و اطراف سنگ توالت را تمیز و حتی ضدعفونی کنید و مهم‌تر این که ناخن‌ها را همیشه کوتاه کنید و همیشه پس از طهارت دست‌ها را با صابون یا مواد شوینده‌ی دیگر خوب شستشو دهید تا تخم انگل به دیگران و یا خود شما سرایت نکند.

انگل معده

برای کشتن و دفع کردن انگل‌های معده شاه تره 5 گرم، آویشن شیرازی 10 گرم، گل بومادران 15 گرم، درمنه‌ی ترکی 20 گرم همه را مخلوط کنید و هر صبح، ظهر و شب یک قاشق غذاخوری از آن را بجوشانید. آب آن را پس از خوردن یک لقمه یا یکی دو قاشق غذا بنوشید.
* صد گرم کشمش را بکوبید تا به صورت خمیر در آید بعد 5 گرم صبر زرد را با آن مخلوط کنید. هر صبح، ظهر و شب به اندازه‌ی یک فندق از آن را قبل از غذا میل کنید.
* هر روز صبح ناشتا یک فنجان آب شاهی تازه را بگیرید و بنوشید.
* هر روز صبح ناشتا 10 گرم تخم گلابی خشک شده را نرم بسایید و بخورید.
* شب مقداری نخود را در سرکه بخیسانید و صبح ناشتا بخورید و در طول روز هیچ چیزی دیگری نخورید.
* معده را از اخلاط پاک کنید و یک ساعت پس از آن 10 گرم خلال نارنج ساییده شده را با کمی آب بخورید.
* سه روز صبح ناشتا هر روز 10 مثقال قارا (قرقروت) را در آب جوش حل کنید و بخورید.
* روزی دو نخود انقوزه را در کپسول‌های خالی بریزید و در شروع صرف غذا بخورید.
* برگ هلوی خشک، افسنطین رومی، درمنه‌ی ترکی و گل زرد از هرکدام 1 مثقال بجوشانید و صبح ناشتا میل کنید و ناهار آش قرقروت و یا آش آلوچه بخورید.
* افسنطین رومی، شاه تره، گل زرد و ریشه‌ی درخت عرعر از هرکدام 1 مثقال بجوشانید و آب آن را بخورید.
* قارچ کوهی خشک را حداقل 4 مثقال شب موقع خواب بخورید.
* زیره‌ی سبز را بکوبید و با آب کرفس یا سرکه مخلوط کنید و بخورید.
* صبح ناشتا سرکه‌ای که از شراب درست شده است را بنوشید یا 10 گرم تخم کلم را نرم بسایید و بخورید.
* چند روز صبح ناشتا مقداری سرکه بخورید.
* گل هلو یا ریشه‌ی درخت شاه توت یا پوست درخت شاه توت یا برگ‌های درخت زردآلو یا ریشه‌ی درخت بادام یا هر پنج قلم را با هم بجوشانید و آب آن را بخورید.
* درمنه‌ی ترکی، افسنطین رومی، ریشه‌ی انار و ریشه‌ی توت را از هرکدام 1 مثقال بجوشانید و آب آن را صبح ناشتا بنوشید.
لازم به توضیح است که هنگام درمان باید از خوردن این خوراکی‌ها پرهیز کنید: چربی، شیرینی، نان، برنج، مواد نشاسته‌ای، تخمه‌ی خام، گوشت گاو و غذاهای مانده. و از خوراکی‌هایی که ضد انگل است بیشتر استفاده کنید مانند آب هویج، شربت زرشک.

کرم معده‌ کودکان

* برای رفع کرم معده کودکان 20 تا 30 گرم آب برگ کلم را بگیرید و به او بدهید.
* در تمام سوپ‌هایی که به کودک می‌دهید یک حبه سیر بیندازید.
* برگ، گل و مغز هسته‌ی هلو را مخلوط و نرم بکوبید و با آب خمیر نمایید. بعد روی شکم کودک ضماد کنید.

پیش گیری از انگل روده

برای کشتن و دفع انگل‌های روده‌ای، صبح ناشتا 500 گرم توت فرنگی بخورید و تا ظهر هیچ چیز دیگری میل نکنید.
* صبح و شب هر مرتبه 30 گرم حبه‌های سیر را در یک و نیم لیوان آب یا شیر به مدت20 دقیقه بجوشانید بعد آن سیر و مایع را میل کنید.
* هر روز صبح، ظهر و شب هر مرتبه یک حبه سیر را ریز رنده کنید و با یک قاشق شکر مخلوط و قبل از غذا میل کنید.
* سه روز صبح ناشتا هر مرتبه 10 گرم خلال نارنج ساییده شده را با آب بخورید.

انگل روده‌ی کودکان

اگر می‌خواهید کودک‌تان دچار انگل نشود مواظبت کنید که گِل نخورد و اگر دچار انگل روده شده است هسته‌های لیمو را نرم بسایید و با کمی قند مخلوط کنید و هر روز صبح یک قاشق چای خوری آن را به او بخورانید.
* با حبه‌های سیر پوست نکنده گردن بندی درست کنید و روی لباس کودک به گردن او بیاویزید. (اگر روی پوست بدن مالیده شود زخم و سوزش ایجاد می‌کند).
* برگ‌های تازه‌ی درخت آلو را بکوبید بعد با کمی سرکه و کمی دوده‌های لوله بخاری مخلوط و شب‌ها پایین شکم طفل ضماد کنید.

کرم کدو

اگر می‌خواهید دچار کرم کدو نشوید از خوردن قند و کاهو و سبزیجات نشسته پرهیز کنید. اگر دچار کرم کدو شده‌اید هر روز والک بخورید و به مدت سه روز متوالی صبح‌ها فقط شیر بنوشید و خوراکی دیگری میل نکنید. در این سه روز از غذاهای شیرین، چرب، غلیظ، غذاهای سفت و نان، برنج و مواد نشاسته‌ای پرهیز کنید و غذای روزانه را کم کنید. هر خوراکی که مصرف می‌کنید آن را ترش یا همراه با ترشی‌جات میل کنید.
در مزاج‌های گرم، غذاهای خنک مانند سوپ آلو یا آلوچه‌ی براقانی یا سوپ سبزیجات، آب غوره و آش قرقروت مصرف کنید. از ترشی‌های مختلف مانند آب لیمو، آب غوره، سرکه و قارا در طول روز گاه گاهی استفاده کنید و روزانه به جای آب خوردن از شربت سکنجبین ترش مزه یا آب جوشانده‌ی پوست یا ریشه‌ی درخت توت یا آب جوشانده‌ی ریشه‌ی درخت انار ترش یا آب جوشانده‌ی سماق بنوشید. زیرا تمامی آن‌ها بی حس کننده‌ی کرم و قاتل آن‌ها هستند. بهتر آن است که برای از بین بردن کرم و تخم آن هر شب هنگام خواب یک قاشق چای خوری سیاه دانه‌ی ساییده شده را با دو قاشق غذاخوری سرکه در نصف لیوان آب مخلوط کنید و بنوشید.
* قاریقون و افتیمون از هرکدام 5 گرم، تربدمجوف، برنگ کابلی و آمله‌ی مقشر از هرکدام 10 گرم، درمنه‌ی ترکی 20 گرم، همه را مخلوط کنید و به 6 قسمت مساوی تقسیم کنید. صبح، ظهر و شب هر مرتبه یک قسمت از آن را همراه با آب یا شیر میل کنید.
* درمنه‌ی ترکی، برنگ کابلی و آمله‌ی مقشر از هرکدام 15 گرم. تربدمجوف، باقلای مصری، قنبیل و ریشه‌ی سرخس از هرکدام 10 گرم مخلوط و بسایید و به نُه قسمت مساوی تقسیم کنید. صبح و شب هر بار یک قسمت از آن را همراه با یک لیوان شیر میل کنید.
* قبل از هر غذا 10 عدد بادام تلخ یا مغز گردو بخورید و 10 گرم ریشه‌ی انار نیم کوب شده و 20 گرم سماق را بجوشانید و پس از خوردن یک لقمه غذا یا یکی دو قاشق غذا آب صاف کرده‌ی آن را بنوشید.
* گل افسنطین بدون ساقه‌هایش، تربدمجوف و قاریقون از هرکدام 5 گرم، برنگ کابلی و گِل ارمنی از هرکدام 10 گرم، همه را نرم بسایید و با 10 عدد مغز گردوی کوبیده شده مخلوط کنید. بعد به سه قسمت مساوی تقسیم کنید و هر صبح ناشتا یک قسمت از آن را با دوغ بخورید.
* هر صبح و شب 5 گرم گل زوفا و 10 گرم ریشه‌ی درخت توت نیم کوب شده را بجوشانید و آب آن را بنوشید.
* هشت الی ده روز صبح‌ها ناشتا هویج را ریز رنده کنید و به جای صبحانه بخورید.
* هر روز 50 گرم ریشه‌ی درخت شاه توت را نیم کوب کنید و با 20 گرم برگ خشک شده‌ی درخت هلو یا 15 عدد برگ تازه‌ی آن، بجوشانید و آب آن را صبح بنوشید.
* هر روز 50 گرم برنگ کابلی را نرم بسایید و با آب دوغ و گل سرخ ساییده شده مخلوط کنید و قبل از صبحانه میل فرمایید.
* به مدت 18 ساعت هیچ چیزی میل نکنید، بعد 2 کیلو اسفناج را بپزید و نمک بپاشید و بخورید.
* هر صبح و شب هر مرتبه 25 گرم تخم خرفه را بجوشانید و آب و دانه‌ها را با هم بخورید.
* کپسول 500 خالی را پر از انقوزه کنید و هر صبح، ظهر و شب 1 عدد میل کنید.
* بیست گرم مغز تخم کدوی سفید را نرم بکوبید بعد با یک لیوان آب جوش مخلوط کنید و خوب هَم بزنید و میل کنید.
* یک سیر بزرگ را پوست کنده و رنده کنید بعد در شیر بجوشانید، آن را صبح ناشتا بخورید و تا ظهر هیچ چیز دیگری نخورید و آن قدر این کار را تکرار کنید تا به کلی تمام کرم دفع شود.
* شصت گرم روغن گردو را در سالاد سیب زمینی بریزید و به جای شام شب بخورید و این کار را چند شب ادامه دهید. برای خارج شدن کرم در حمام یا مکانی خیلی گرم بروید و در تشت آب ولرم بنشینید تا کرم خارج گردد. به او اصلاً دست نزنید تا تماماً خارج شود، قبل از نشستن در تشت دو لیوان آب شلغم بخورید.
* شصت گرم پوست ریشه‌ی انار را بکوبید و در 75 گرم آب، 6 ساعت بخیسانید، و بعد بجوشانید تا حجم آن به نیم لیتر برسد. آب صاف کرده‌ی آن را سه قسمت کنید و هر قسمت را به فاصله‌ی یک ساعت و نیم میل کنید. پس از تمام شدن آن 2 ساعت صبر کنید و بعد یک مسهل بخورید و منتظر دفع کرم کدو بشوید.
* هر روز گل حلوا را بجوشانید و آب آن را بخورید.
* تخم نیلوفر، تربد سفید، قسط تلخ، افسنطین، شهم حنضل و سعد کوفی از هرکدام 1 مثقال، قنبلیله و برنگ کابلی از هرکدام 2 مثقال، نخود مصری یا نخود معمولی 5 مثقال، همه را بسیار نرم بکوبید بعد با یک استکان عسل مخلوط کنید و 5 شب موقع خواب آن‌ها را بخورید.
* پانزده روز صبح ناشتا هر روز یک قاشق سوپ خوری روغن فندق را بخورید.
* پنجاه گرم مغز تخمه کدوی کوبیده را با 30 گرم روغن مایع کرچک و 40 گرم عسل مخلوط و در یک لیوان شیر حل کنید. صبح ناشتا بخورید و تا وقتی که سر کرم هنوز از جای خود حرکت نکرده است این کار را تکرار کنید.

کرم کدوی اطفال

برای رفع کرم کدوی اطفال 10 تا 20 گرم پوست ریشه‌ی انار را بسایید و در 75 گرم آب، 6 ساعت بخیسانید بعد بجوشانید تا حجم آن نصف شود. آب صاف کرده‌ی آن را سه قسمت کنید و هر 1/5 ساعت یک قسمت آن را به طفل بخورانید. 2 ساعت پس از تمام شدن آن‌ها یک مسهل به او بدهید و منتظر آمدن کرم کدو بمانید.

عطش

خیار، خربزه، گرمک، طالبی، آب به، کنار، زردآلو، قیسی خشک، آب هندوانه، آب لیمو، انار شیرین، آلو، هلو، آب هویج، سکنجبین، مربای هلیله، شربت لیمو، شربت نارنج، مربای آمله، شربت انگور فرنگی با آب قند، شربت انار، شربت سیب، ریواس، شربت آب غوره، مربای هندوانه، شربت زرشک، خاکشیر یخ مال به صورت شربت، ماءالشعیر، انجیر، اسفناج پخته، آب تره، آب کدو، کاهو، شیرین بیان، سه پستان، زنجبیل پرورده، شیره‌ی تخم خرفه، تمرهندی، قرقروت، عرق کاسنی، عرق بید، سرکه، رب غوره، مغز تخم کدو، آب زرشک، آب دم کرده‌ی گل نیلوفر، بو کردن گلاب، همگی رفع عطش می‌کنند.
اما بهتر است که شیره‌ی تخم خرفه را بگیرید و با دوغ بی نمک مخلوط و بنوشید.
* یک قطعه صدف یا نقره‌ی خالص را در دهان نگه دارید.
* آب پرتقال و شربت قند را مساوی مخلوط کنید و بنوشید.
* آلوچه‌ی براقانی خشک و مویز از هرکدام 200 گرم، تمرهندی 100 گرم، سه پستان 20 عدد و عناب زخمی کرده 50 عدد. پوست هلیله‌ی زرد، تخم کشوث، افسنطین رومی و گل بنفشه از هرکدام 10 گرم، گل محمدی 20 گرم، گل خطمی، گل پنیرک، رازیانه و صندل زرد از هرکدام 5 گرم، همه را مخلوط کنید و بعد نیم کوب کرده و به 10 قسمت مساوی تقسیم کنید. هر قسمت را یک روز صبح بجوشانید بعد 10 گرم ترنجبین در آن حل کنید سپس آب آن را صاف و نیمی از آن را صبح و نیم دیگر را عصر همان روز بنوشید.
* ماءالشعیر، آب کدوی خام، لعاب اسفرزه و آب هندوانه را با هم مخلوط کنید و بنوشید.
* کشک الشعیر، اسفناج کوبیده و پودر ماش پوست کنده را با هم مخلوط کنید و بخورید.
* چهار گرم گرده‌ی شکوفه‌های خرمای نر را با آب بخورید.
* یک فنجان آب لیمو را در نیم لیتر آب بریزید. چند حبه قند را محکم بر قسمت خارجی پوست لیمو بمالید و در آن آب حل کنید و بنوشید.
* مغزهای تخم کدو را بکوبید و شیره کش کنید. و با کمی شیره مخلوط و بپزید و بنوشید.
* تخم خرفه، صمغ غربی، نشاسته، کتیرا، تباشیر هندی و صندل سفید همه را نرم بکوبید. مغز تخم کدو و تخم خیار را نیز جداگانه کوبیده بعد همه را مخلوط کنید سپس با کمی لعاب اسفرزه به صورت خمیر سفتی درآورده و قرص‌هایی به شکل گلوله و به اندازه‌ی یک نخود بسازید. هر بار 5 عدد از آن را با شربت زرشک میل فرمایید.
* بادیان را نرم بکوبید سپس با آب گرم مخلوط کنید و بخورید.
* تخم خرفه و تباشیر هندی کوبیده شده را با عرق کاسنی و آب سیب درختی مخلوط کنید و بخورید.
* شیره‌ی تخم خرفه را با سرکه مخلوط کنید و در دهان نگه دارید.
* لیمو، کاکنج و پر سیاوشان از هرکدام 5 گرم، گل بنفشه 10 گرم، قرقات 20 گرم، عناب نیم کوب شده و زرشک از هرکدام 100 گرم. آلوچه‌ی براقانی 250 گرم، همه را مخلوط و 20 قسمت کنید. هر قسمت را شب در یک و نیم لیوان آب جوش بخیسانید و صبح در همان آب بجوشانید. بعد آبش را صاف کرده و بنوشید. تفاله‌های آن را نیز مجدداً خیسانده و عصر همان روز باز بجوشانید و آبش را مصرف کنید.

عطش از مصرف خوراکی‌ها:

اگر علت عطش از خوردن گوشت یا ادویه‌جات یا خوراکی‌های عطش آور باشد باید مقداری شاه توت بخورید تا برطرف گردد.

عطش از حصبه:

اگر هنگام بیماری حصبه، عطش ایجاد شده باشد، دائماً به جای آب خوردن از لعاب اسفرزه استفاده کنید یا آب انگور فرنگی را بگیرید و با مقداری قند شربت درست کنید و بنوشید.
منبع‌مقاله: حاجی شریفی، احمد، (1395)، دائرةالمعارف گیاه درمانی ایران، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ پانزدهم. منبع مقاله :
متن منابع