به گفته محمدرضا نصیری، معاون گردشگری میراث فرهنگی استان یزد، آمار گردشگران خارجی طی 9 ماهه نخست سال 96 نسبت به مدت مشابه سال قبل 32 درصد افزایش داشته است.
به گزارش ، ایران نوشت: سال گذشته 113 هزار و 500 گردشگر خارجی از آثار تاریخی یزد دیدن کرده‌اند و از ابتدای سال تا اواخر آذرماه ورود و بازدید 96 هزار نفر ثبت شده است.
اما آنچه گردشگران داخلی و خارجی و حتی خود شهروندان یزدی از آن گلایه‌مندند ورود موتورسیکلت و خودرو در معابر بافت تاریخی یزد است که گاه منجر به بروز اتفاقات ناخوشایندی نیز می‌شود. در کنار این گره ناگشوده نیز، متکدیان اتباع خارجی که در بافت تاریخی ساکن هستند و به هر ترتیبی که شده از گردشگران گدایی می‌کنند.
گشتی در تاریخ با موتور
اگر گذرتان به بافت تاریخی یزد بویژه بافت تاریخی «فهادان» بیفتد، حس خواهید کرد شما را پرت کرده‌اند به چند صد سال پیش؛ کوچه پس‌کوچه‌های پیچ در پیچ با دیوارهای سرتاسر خشت و گل و دالان‌های تو در تو و بادگیرهایی که به یکباره جلوی چشم‌تان سبز می‌شود؛ وقتی از گذرگاه‌هایی بیرون می‌آیی که طاقی بزرگ آن را پوشانده، عبور از کوچه‌ها آدم را یاد سریال سربداران می‌اندازد که دهه 60 پخش می‌شد.
پیش خودت می‌گویی الان است که چند سوار با لباس قدیمی از جلویت رد شوند و آخ که چه تخیل زیبایی اما به یکباره 2 جوان موتورسوار را می‌بینی که تخت‌گاز، لابه‌لای دالان‌ها ویراژ می‌دهند و از کنارت مثل برق رد می‌شوند. تخیل که جای خود دارد، چنان به در و دیوار پناه می‌بری که از هرچه میراث فرهنگی است، بیزار می‌شوی. خانههای قدیمی بافت تاریخی یزد با آن طاق‌های زیبا و هشتی‌ها و حیاط‌های بزرگ و اندرونی‌ها و بیرونی‌هایی که گاه از دری بازمانده می‌شود دید و بادگیرها و آب‌انبارها و گنبد و گلدسته‌ها و شاخه‌های درختان انار که از روی دیواری سر در کوچه کشیده، هر بیینده‌ای را مسحور خود می‌کند. گردشگر چنان محو هنر و زیبایی خانههای خشت و گل می‌شود که گویی آرام‌ترین و زیباترین جای جهان را کشف کرده است. توماس و همسرش زوج 30 ساله‌ای هستند که از مونیخ آلمان آمده‌اند. از در و پنجره و حوض کوچک وسط حیاط عکس می‌گیرند. از چیزهایی عکاسی می‌کنند که برای ما ایرانی‌ها آنچنان اهمیت و جذابیتی ندارد. از توماس درباره بافت تاریخی یزد می‌پرسم و اینکه چرا این شهر را برای سفر انتخاب کرده‌اند؟
می‌خندد و جواب می‌دهد: «من و همسرم ایران را دوست داریم.
چند دوست ایرانی داریم که در مونیخ زندگی می‌کنند. عکس‌های یزد و اصفهان و شیراز را قبلاً دیده بودیم و به سرمان زد سفری به یزد و کرمان کنیم. بافت اینجا فوق‌العادست. انگار برگشته‌ای به هزار سال پیش. از این همه زیبایی شگفت‌زده شدیم. شما ایرانی‌ها چه میراث ارزشمندی دارید. من به چند کشور دیگر از جمله مصر و تونس و یونان هم سفر کرده‌ام ولی به نظرم ایران مناطق دیدنی بیشتری دارد.»
همسرش با تکان دادن سر حرفهای شوهرش را تأیید می‌کند. آنها حسابی ذوق‌زده شده‌اند از دیدن بافت قدیمی یزد؛ اما 2 پیشنهاد دارند برای بهتر شدن وضعیت این منطقه؛ ممنوع کردن تردد ماشین و موتور در بافت تاریخی و جلوگیری از فعالیت متکدیان.
پیشنهادهای این زوج آلمانی را زوج ایتالیایی که توی کوچه «آشتی‌کنان» در حال عکاسی هستند هم تأیید می‌کنند. آنها برای سفری 3 روزه به یزد آمده بودند ولی حالا نزدیک 10 روز است که در یکی از خانههای بوم‌گردی محله «واحه» اقامت دارند و دل‌شان نمی‌خواهد برگردند.
آلبرتو و سوفیا ارزانی سفر، تنوع مناطق تاریخی و مهربانی و میهمان‌نوازی مردم ایران را دلیل سفر به کشورمان عنوان می‌کنند. سوفیا برخلاف همسرش پر حرف است. صفحه ال سی‌دی دوربینش را نشان‌مان می‌دهد و عکس‌هایی که از خانه و مردم و مغازه‌دارها گرفته. از پیرمردی که زیر بازارچه نزدیک به میدان امیر چخماق درحال درست کردن نبات است، عکس زیادی انداخته و دست آخر هم عکسی یادگاری با او: «ایرانی‌ها شباهت زیادی به مردم جنوب ایتالیا دارند. آدم‌های خونگرم و مهربان و البته کمی بی‌انضباط!» بعد با همسرش می‌زنند زیر خنده و دوباره ادامه حرف‌هایش را می‌گیرد: «آلبرتو هم موتور دارد ولی کلاه ایمنی می‌گذارد، اینجا کمتر کسی را دیدم که کلاه بگذارد. سرعت‌شان هم خیلی زیاد است. پسرهای جوان با موتور توی این کوچه‌ها ویراژ می‌دهند. به نظرم نباید ماشین و موتور توی این کوچه‌ها تردد کنند. نباید به این آثار تاریخی صدمه‌ای وارد شود. ناراحت نشوید اما به نظرم شما قدر این تاریخ را نمی‌دانید.»
آلبرتو می‌پرسد: «این کودکان و زنانی که گدایی می‌کنند، ایرانی هستند؟» می‌گوید از صبح دست‌کم 20 گدا از او کمک خواسته‌اند. به او می‌گویم بیشتر متکدیانی که توی کوچه و خیابان و بازار جلوی گردشگران را می‌گیرند، خارجی هستند و بخشی از آنها غیرمجاز وارد کشور شده‌اند. در جوابم می‌گوید: «پس چرا دولت شما با این پدیده برخورد نمی‌کند؟» پاسخی ندارم و تنها به شانه بالاانداختنی بسنده می‌کنم.
ده‌ها خانه بوم‌گردی در بافت تاریخی یزد فعالیت دارد و گردشگران خارجی، لااقل تا آنجایی که من پرس و جو کردم، حتی ارائه‌دهندگان خدمات اقامتی هم از ورود موتور و ماشین در معابر بافت تاریخی و تکدی‌گری خارجی‌ها دل خونی دارند. اکبر علیجانی یکی از دارندگان
خانه‌بوم‌گردی در منطقه فهادان در پاسخ به پرسشی درباره امنیت گردشگران خارجی می‌گوید: «چند ماه پیش یکی از همین موتوری‌ها که نوجوان 16 – 15 ساله‌ای بود، با یک گردشگر خارجی تصادف کرد. این اتفاق بارها افتاده و گردشگران آلمانی که مردمانی قانونمند هستند، از این مسأله به ما گله می‌کنند.»
وی درباره تکدی‌گری نیز که چهره شهر بخصوص بافت تاریخی را مخدوش کرده، می‌گوید: «خارجی‌ها تصور می‌کنند گداها ایرانی هستند و این آبروریزی است. گردشگر را با بدبختی جذب می‌کنیم و شب می‌بینیم دار و ندارشان را گداها گرفته‌اند. باید شهرداری و پلیس و گردشگری یزد فکری به حال این مسأله بکنند. اگر گردشگری برای نخستین بار به جایی سفر کند و از آنجا لذت ببرد برای بار دوم و سوم هم می‌آید و حتی به بقیه هم پیشنهاد می‌دهد ولی اگر به او خوش نگذرد باید قید گردشگران احتمالی دیگر را هم بزنیم.»
فرهنگسازی تنها راه مبارزه با تکدی‌گری
نکته‌ای که نباید از آن غافل شد این است که بافت تاریخی یزد، بافت زنده‌ای است و مردم زیادی در آن زندگی می‌کنند و به ناچار برای رفتن به خانه از ماشین و موتور استفاده می‌کنند.
محمدرضا نصیری، معاون گردشگری استان یزد در مصاحبه با «ایران» در این باره می‌گوید: «ما در کمیته امنیت گردشگری چنین مواردی را بررسی می‌کنیم. شهرداری برای برطرف کردن بخشی از این مشکل، پارکینگ‌های درون محله‌ای راه‌اندازی کرده که خودروها تا جایی که امکان دارد، وارد مرکز بافت نشوند. اما موتورسیکلت‌ها مشکل اصلی هستند و به این راحتی نمی‌شود جلوی ترددشان را گرفت. البته چند راهکار برای تقویت امنیت گردشگران داخلی و خارجی در کوچه‌های کم عرض مدنظر قرار داده‌ایم. قصد داریم خیابان‌های منتهی به بافت را در روز ببندیم و تعدادی از کوچه‌های بافت تاریخی را مسدود کنیم تا از تردد ماشین بخصوص موتورسیکلت جلوگیری کنیم. اما بحث بعدی که خیلی مهم است و قبول داریم چهره شهر بویژه بافت تاریخی و اماکن دیدنی را مخدوش کرده وجود متکدیانی است که جزو اتباع بیگانه هستند.
باید بگویم پیش از ثبت «بافت قدیمی» به «بافت تاریخی» از سوی یونسکو خانه‌هایی که در بافت قرار داشتند قیمت آنچنانی نداشت و با توجه به بزرگی این خانه‌ها، مالکان آنها را به خانواده‌های اتباع بیگانه اجاره داده بودند و معمولاً کودکان آنها هم پیش یا پس از مدرسه به تکدی‌گری مشغول می‌شوند. برای حل این مشکل باید با فرهنگسازی و تشویق مردم به اجاره ندادن خانه‌هایشان به متکدیان جلوی این معضل را بگیریم و در گام بعدی اتباعی را که دست به‌تکدی‌‌گری می‌زنند به بیرون بافت هدایت کنیم.»
وی در ادامه و با اشاره به وجود 50 هزار اتباع بیگانه در شهر یزد عنوان می‌کند: «بدون همکاری مردم نمی‌توانیم با متکدیان برخورد کنیم و باید با کمک شهرداری و پلیس و اهالی بافت تاریخی، از فعالیت باندهای تکدی‌گری جلوگیری کنیم تا خدشه‌ای به آبروی فرهنگی مردم میهمان‌دوست یزد وارد نشود.»
9 جولای سال 2017 کمیته میراث جهانی یونسکو در ادامه چهل و یکمین اجلاس خود در کراکوف لهستان، شهر تاریخی یزد را با 700 هکتار حریم و 200هکتار عرصه در فهرست میراث جهانی ثبت کرد. این اتفاق نقطه عطفی در زمینه میراث فرهنگی و گردشگری شهر یزد بشمار می‌رود که پای گردشگران خارجی را به کشور و بویژه بافت تاریخی یزد باز کرد؛ اما باید اشاره کرد که برای جذب گردشگر و توسعه گردشگری نیاز به تقویت بسترها و زیرساخت‌های لازم از جمله امنیت و ایمنی گردشگر، بهداشت و سلامت، آمادگی در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات، تقویت زیرساخت‌های هوایی و زمینی و ریلی، گشودگی بین‌المللی و... داریم. البته که این‌ها شعارها و برنامه‌های کلانی است که معلوم نیست کی محقق شود اما دم‌دست اینکه می‌توانیم معضل موتور و گدا را حل کنیم.
