آیا شما نیز از آن دسته افرادی هستید که وقتی می‌خواهید درمورد موضوعی تصمیم بگیرید، دچار استرس می‌شوید و آخرش هم از فرط دودلی و تردید، به هیچ نتیجه‌ی مشخصی نمی‌رسید؟ آیا هروقت تصمیمی می‌گیرید، بعدش مدام به این فکر می‌کنید که باید طور دیگری تصمیم می‌گرفتید؟ پس اگر حسابی در تصمیم گیری مشکل دارید، در ادامه با ما همراه باشید تا برای‌تان از فوت‌وفن‌های تصمیم گیری بگوییم. با این چند توصیه قطعا می‌توانید با اطمینان بیشتری تصمیم بگیرید. ضمنا این توصیه‌ها به‌ویژه در حوزه‌ی کارآفرینی و کسب‌وکار بسیار راه‌گشا خواهند بود.
1. بیشازحد فکر نکنید
به تحلیل افراطی یا فکر کردن بیشازحد درمورد چیزی، «فلج تحلیلی» گفته می‌شود. بسیاری از صاحبان کسب‌وکار به‌گونه‌ای افراطی و بیشازحد روی جزئیات تمرکز می‌کنند و دقیقا به همین علت قادر به تصمیم گیری درست نیستند. نباید وقت‌تان را بیشازحد روی تحلیل جزئیات تلف کنید. پس درمورد جزئیات کم‌اهمیتی که ممکن است بعدا اشتباه از آب دربیایند، وسواس به خرج ندهید.
2. ببینید تصمیم‌تان تا چه حد قابل بازپس‌گیری است
جِف بِزوس، مؤسس فروشگاه اینترنتی آمازون، معتقد است که دو نوع تصمیم وجود دارد:
- تصمیماتی که می‌توانید پس‌شان بگیرید؛
- تصمیماتی که نمی‌توانید پس‌شان بگیرید.
این نکته را به‌ویژه در تصمیمات مربوط به کسب‌وکارتان در نظر بگیرید تا سریع‌تر بتوانید به تصمیم مشخصی برسید. اگر با تصمیمی مواجه هستید که پس از اتخاذ قابل بازپس‌گیری است، وقت‌تان را بیهوده با وسواس و بلاتکلیفی هدر ندهید. تصمیم بگیرید، تصمیم‌تان را اجرایی کنید، پیامدهای به‌دست‌آمده را بسنجید و اگر لازم شد، در تصمیم‌تان تجدیدنظر کنید.
3. برای تصمیمات‌تان محدودیت زمانی قائل شوید
همان‌طور که گفته شد، فکر کردن بیشازحد موجب فلج تحلیلی می‌شود و در برخی افراد می‌تواند پیامدهای مخربی همچون بی خوابی نیز به همراه داشته باشد. پس چه بهتر که برای تصمیم‌گیری درمورد هر موضوعی یک محدودیت زمانی معقول قائل شوید. در این صورت مجبور خواهید بود که کمتر در حاشیه سیر کنید و به‌جای فکر کردن به چیزهای متفرقه و بی‌ربط، حواس‌تان را به موضوع اصلی بدهید. وقتی تحت فشارِ محدودیت زمانی قرار بگیرید، سعی خواهید کرد که ضمن بررسی جوانب مثبت و منفی قضیه، زودتر به نتیجه برسید.
4. تصمیمات قابل بهبود بگیرید
عواقب مثبت و منفی هر تصمیمی را به‌دقت بسنجید. بدیهی است که تصمیمات خوب، عواقب مثبت و تصمیمات بد، عواقبی منفی در پی خواهند داشت. گاهی تصمیمی که در شرایط حاضر می‌گیرید، شاید کاملا بی‌عیب نباشد، اما چون تصمیم خوبی است، می‌توانید امیدوار باشید که در آینده از تصمیم خوب امروزتان یک اتفاق بهتر بسازید. در طول مسیر تجربه و اطلاعات‌تان را افزایش بدهید تا بتوانید به یک تصمیم آگاهانه‌تر برسید. خلاصه اینکه با تصمیمات خوب‌تان دست به آزمون‌وخطا بزنید و آنها را رفته‌رفته بهبود ببخشید.
5. به‌خاطر چیزی که کنترلی روی آن ندارید، تعلل نکنید
اگر رهبری کسب‌وکاری را برعهده دارید، شاید لازم باشد تا وقتی که هنوز تیم‌‌تان کاملا شکل نگرفته است، خودتان هم‌زمان بارِ چند مسئولیت را به دوش بکشید. پس باید بتوانید همه‌ی حواس‌تان را صرفا به مسائلی که در کنترل مستقیم‌تان قرار دارند، معطوف کنید. نگرانی درمورد مسائلی که از محدوده‌ی کنترل‌تان خارج هستند، فقط باعث می‌شود که در انجام پروژه‌ها تعلل کنید. درعوض، هرچه بیشتر توجه‌تان را به مسائلی بدهید که امکان کنترل‌شان از دست‌تان برمی‌آید، سریع‌تر می‌توانید در تصمیم‌گیری‌های بزرگ به نتیجه برسید.
6. از روش 10-10-10 استفاده کنید
از خودتان بپرسید که 10 دقیقه‌ی دیگر، 10 ماه دیگر و 10 سال بعد، چه احساسی درمورد تصمیم الان‌تان خواهید داشت؟ این استراتژی کمک‌تان خواهد کرد تا درمورد عواقب یا منافع کوتاه‌مدت، میان‌مدت و درازمدتِ تصمیمات‌تان خوب فکر کنید. هرچه بیشتر از این استراتژی کمک بگیرید، می‌توانید در اتخاذ تصمیمات سریع، با اعتماد به نفس بیشتری عمل کنید، چرا که به‌این‌ترتیب تمامی جوانب قضیه را در نظر گرفته‌اید.
7. الگوهای موجود در تجارب گذشته‌تان را شناسایی کنید
بسیاری از مسائلی که در طول روز با آنها مواجه می‌شویم، خیلی شبیه ماجراهایی هستند که تا الان بارها تجربه کرده‌ایم. اگر این مسئله را درک کنید، می‌توانید طیفی از تجارب گذشته‌ی خود و پیامدهایشان را سریعا در ذهن‌تان ترسیم کنید و براین‌‌اساس درمورد موضوع موردنظرتان، به تصمیم درست‌تری برسید. با تمرین و تکرار این استراتژی خواهید دید که قدرت تصمیم‌گیری‌تان به‌تدریج سریع‌تر و باکیفیت‌تر خواهد شد.
8. از تجارب دیگران استفاده کنید
به‌دنبال کتاب‌ها و زندگی‌نامه‌هایی بگردید که از لحاظ محتوا با وضعیتی که اکنون تجربه می‌کنید، ارتباط داشته باشند. مثلا اگر در تصمیم‌گیری برای کسب‌وکارتان دچار مشکل هستید، می‌توانید درمورد تصمیماتِ کاریِ صاحبان شرکت‌های معروف مطالعه کنید. همچنین توصیه می‌شود که با تعدادی از دوستان‌تان که صاحب شرکت هستند، مشورت کنید تا درنهایت دست‌تان بیاید که هر تصمیمی احتمالا به کجا ختم خواهد شد. خلاصه اینکه باید عواقب تصمیمات‌تان را به روشن‌ترین شکل ممکن درک کنید. البته چه بهتر که در کنار رجوع به عقل و منطق، از ندای درون‌تان نیز غافل نشوید.
9. برای تصمیم‌های کوچک، روش مشخصی داشته باشید
خستگیِ ناشی از تصمیم‌گیری‌های طولانی، یکی از علت‌های عدم تمرکز است و موجب کاهش انرژی ذهنی می‌شود. گاهی در طول روز باید صدها تصمیم جزئی بگیریم و همین باعث می‌شود که نتوانیم به‌خوبی تمرکز کنیم. راه‌حلش این است که برای خرده تصمیمات روزمره‌‌تان، روش مشخصی داشته باشید تا به‌خاطر مسائل کوچک به نفس‌نفس نیفتید. با تهیه‌ی فهرست کار و پرورش عادات ذهن آگاهی می‌توانید تا حد زیادی به خودتان کمک کنید تا هروقت که با یک تصمیم مهم و جدی روبه‌رو می‌شوید، بتوانید با تمرکز کامل تصمیم بگیرید.
10. سهمیه‌ی تصمیم‌گیری روزانه داشته باشید
خودتان را موظف کنید که هر روز تعداد مشخصی تصمیم بگیرید. این تصمیمات می‌توانند خیلی کوچک (قهوه بخورم یا چای؟) یا خیلی بزرگ (این شرکت رو بخرم یا نه؟) باشند، اما فرایندشان یکی است. اگر تعداد تصمیمات روزانه‌تان را کنترل کنید، می‌توانید قدرت تصمیم‌گیری خود را به‌ویژه از لحاظ سرعت بهبود ببخشید.
11. از رسالتی که دنبال می‌کنید، غافل نشوید
چه در زندگی شخصی و چه در زندگی حرفه‌ای خود همیشه باید توجه داشته باشید که تصمیمات مهم‌تان از رسالتی که دنبال می‌کنید، دور نباشند. پس در هر تصمیمی که می‌گیرید، ار خودتان بپرسید: «با کدام مسیر می‌توانم به رسالتم نزدیک‌تر شوم؟» آن وقت است که تصمیم‌گیری برای‌تان خیلی راحت‌تر خواهد شد.
12. مشکلات و راه‌حل‌های احتمالی‌تان را بنویسید
هروقت که خودتان را در تصمیم‌گیری عاجز دیدید، مشکل‌تان و راه‌حل‌هایی را که در ذهن دارید، روی کاغذ بیاورید. اگر فهرستی از مشکلات و راه‌حل‌های احتمالی‌تان را به‌شکل مکتوب بنویسید، قضیه برای‌تان خیلی واضح‌تر خواهد شد. حتی می‌توانید به یکی از دوستان یا همکاران‌تان تلفن بزنید و درمورد فهرستی که تهیه کرده‌اید، با او مشورت کنید. گاهی‌اوقات تصمیماتی که باید در حوزه‌ی کسب‌وکار گرفته شوند، خیلی پیچیده نیستند. در این قبیل موارد که با تصمیمات نسبتا ساده‌تری روبه‌رو هستید، می‌توانید از اشخاص تیزهوشی که در حوزه‌ی کاری متفاوتی فعالیت می‌کنند نیز مشورت بگیرید.
13. مزایا و معایب تصمیمات‌تان را بنویسید
با نوشتن مزایا و معایب قضیه و منافع و ضررهایی که متحمل خواهید شد، می‌توانید تمامی اطلاعاتی را که در ذهن دارید، بیرون بریزید. وقتی مزایا و معایب تصمیمات‌تان را جلوی روی خود داشته باشید، راحت‌تر می‌توانید تشخیص بدهید که آیا تصمیم الان‌تان با نقشه‌ی ذهنی شما از وظایف فعلی همخوانی دارد یا خیر. به‌این‌ترتیب می‌توانید ببینید که تصمیم‌تان درمورد یک موضوع مشخص چقدر به تحقق دورنمای مطلوب‌تان کمک خواهد کرد.
14. مغلوب ابهامات نشوید
اگر در یک استارتاپ مشغول به فعالیت هستید، برای موفقیت، بیش از بینش و بصیرت به سرعت‌عمل نیاز دارید. وقتی سعی دارید دست به کاری نو و بدیع بزنید، کاملا طبیعی است که تمام اطلاعات موردنیازتان را در اختیار نداشته باشید. در این قبیل موارد، چیز زیادی وجود ندارد که جهت کسب اطلاعات و آگاهی درمورد مناسب‌ترین اقدامات به آن متوسل شوید. پس بپذیرید که 25 درصدِ اوقات ممکن است اشتباه کنید. در پی پذیرش این موضوع، همچنین بکوشید تعداد تصمیمات‌تان را افزایش بدهید و تصمیماتی را که می‌گیرید، به اجرا برسانید.
