نقد و بررسی انیمیشن The LEGO Batman Movie (فیلم بتمن لگویی)

100 کارگردان : Chris McKay نویسندگان : Seth Grahame-Smith, Chris McKenna بازیگران : Will Arnett, Michael Cera, Rosario Dawson خلاصه داستان : بتمن باید شهر گاتهام را از خطر تبهکاران مصون نگه دارد. ولی در راس همه ی خلافکاران شهر، فردی شرور به نام جوکر قرار داد که سرسخت ترین دشمن بتمن است. بتمن برای اینکه بتواند با این دشمن جدید در بیفتد، مجبور می شود به کمک دوستانش برود. او مهارت های خود را بالا می برد و آماده نبردی سخت با جوکر می شود.

"فیلم بتمن لگویی" خودش را چندان جدی نمی‌گیرد و همین باعث مفرح بودن آن می‌شود... می‌توان میزان شوخ‌طبعی آن را با فیلمی چون ددپول مقایسه کرد...

"فیلم بتمن لگویی" گرچه به اندازه‌ی انیمیشن توطئه‌گر و درخشان فیلم لگویی خوب نیست، اما می‌توان میزان شوخ‌طبعی و جدی نگرفتن خود در این اثر را که مناسب درجه‌ سنی کودکان است، با فیلم موفق ددپول مقایسه کرد. این انیمیشن با حذف فضای تیره که تیم برتون از چند سال پیش برای بتمن به ارمغان آورده بود، بیش از پیش به سریال محبوب تلویزیونی در دهه 1960 نزدیک شده. به هر حال، "فیلم بتمن لگویی" به اندازه کافی جنب‌وجوش و حماقت دلنشین دارد که بچه‌ها را شیفته‌ی خود کند و در عین حال نوستالژی لازم برای جذب مخاطبان بزرگسال را فراهم ‌آورد. برای آن‌هایی که در شگفتند چگونه بتمن می‌تواند با کینگ‌کونگ در ارتباط باشد، مطمئنا دیدن این انیمیشن خالی از لطف نخواهد بود.

می‌توان آن را بر حسب ماهیتش زنده‌تر، رنگارنگ‌تر و کارتونی‌تر از تمام آثار قبلی حول شخصیت بتمن، چه لایواکشن چه انیمیشن، تلقی کرد. کارگردان مک‌کی ریتم باطراوت انیمیشن فیلم لگویی را در این اثر نیز حفظ کرده...

"فیلم بتمن لگویی" اسپین‌آفی برای پدیده‌ی موفق سال 2014 یعنی فیلم لگویی است که در آن «ویل آرنت» در قالب ابرقهرمانِ صداقشنگ برگشته و کلی دوست و دشمن دورش را گرفته‌اند که طرفداران کتاب‌های کامیک، سریال‌های تلویزیونی و فیلم‌های بتمن مسلما با آن‌ها آشنایی دارند. چون از ابتدا قرار بود این یک محصول خانوادگی باشد، جنبه‌های تاریک و آزاردهنده‌ی سرگذشت شخصیت اصلی حذف شده. از لحاظ لحن، می‌توان آن را بیش از هر اثری به برنامه‌ی تلویزیونی «آدام وست» نزدیک دانست؛ اگرچه "فیلم بتمن لگویی" خودش را حتی کمتر جدی می‌گیرد.

چون این انیمیشن کاملا از سبک انیمیشنی لگو بهره می‌برد، می‌توان آن را بر حسب ماهیتش زنده‌تر، رنگارنگ‌تر و کارتونی‌تر از تمام آثار قبلی حول شخصیت بتمن، چه لایواکشن چه انیمیشن، تلقی کرد. کارگردان «کریس مک‌کی» که در فیلم لگویی دستیار کارگردان و مشاور پروژه بود، ریتم باطراوت آن انیمیشن را در این اثر نیز حفظ کرده در حالی که داستان را بیشتر به سمت اکشن گرایش داده. مک‌کی بازسازی لگویی لحظات حساس تمام آثار قبلی بتمن از کارگردانانی چون اسنایدر، برتون، شوماخر و نولان را غیر از نمایش تلویزیونی دهه 1960 که از آن فقط یک کلیپ لایواکشن پخش می‌کند، به زیبایی انجام داده.

موسیقی متن "فیلم بتمن لگویی" مملو از المان‌های نوستالژیک است. قطعاتی از آثار دنی الفمن و جان ویلیامز هم در لابه‌لای آن شنیده می‌شود به همراه ترانه‌هایی خاطره‌انگیز...

داستان همان‌گونه است که از آثار این‌چنینی انتظار می‌رود؛ داستانی جسورانه و در عین حال سراسر مهمل. قصه با تلاش جوکر(زک گالیفیاناکیس) برای گردهم آوردن تمام دشمنان بتمن از کتاب‌های کامیک، سریال‌های تلویزیونی و فیلم‌های سینمایی‌ شروع می‌شود. نقشه‌ی آن‌ها برای منفجرکردن شهر گاتهام بی‌نتیجه باقی می‌ماند. به نظر می‌رسد جوکر در زندان متنبه شده؛ چیزی که نه بتمن می‌تواند آن را باور کند نه «باربارا گوردون (روزاریو داوسون)» دختر جیم که کمیسر جدید می‌باشد. به هرحال، باربارا قصد دارد جوکر را در زندان نگه دارد، اما بتمن قاطعانه تصمیم می‌گیرد تا او را روانه ناحیه شبح^[1] کند. بتمن به همراهی «دیک گریسون(مایکل سرا)» به ملاقات سوپرمن (چانینگ تاتوم) می‌رود. دیک از حواس‌پرتی مرد پولادین استفاده می‌کند و سلاح ناحیه شبح را می‌دزدد؛ سپس بتمن از آن روی جوکر استفاده می‌کند. این اقدام اشتباهی بیش نیست چون به جوکر اجازه پیوستن به تیم قدرتمندی را می‌دهد، (که شامل کینگ‌کونگ، ولدمورت و سائورون می‌شود) تا هنگامی که از ناحیه شبح آزاد شد مشکلات بسیاری برای گروه کوچک قهرمانان گاتهام ایجاد کند.

موسیقی متن "فیلم بتمن لگویی" مملو از المان‌های نوستالژیک است. تم اصلی سریال تلویزیونی به وفور شنیده می‎شود و گاها موسیقی «لورن بالف» در این انیمیشن ادای دینی است به موزیک ساخته «دنی الفمن» در فیلمی که تیم برتون کارگردانی کرد. هنگام نواختن زنگ درب قلعه‌ی تنهایی سوپرمن، نت‌هایی از تم سوپرمن ساخته جان ویلیامز به گوش می‌رسد. ترانه‌های پاپ هم در این انیمیشن زمزمه می‌شوند: مرد درون آینه^[2] از «مایکل جکسون» و در آغوشت می‌میرم^[3] از گروه راک «کاتینگ کرو» (که این دومی با فیلم مورد علاقه بتمن یعنی جری مگوایر همخوانی دارد).

تماشای "فیلم بتمن لگویی" نیازمند داشتن اطلاعاتی دست کم سطحی از دنیای بتمن است و کسی که کاملا از دنیای بتمن بی‌خبر است به نظر نمی‌رسد بتواند با فیلم ارتباط برقرار کند... این انیمیشن شوخ، زیبا و سرگرم‌کننده جلوه می‌کند و با روند فعلی کمپانی دی‌سی که روی به ساخت لایواکشن‌های جدی آورده، بسیار مغایر است.

"فیلم بتمن لگویی" حاوی یک پیام است، اگرچه توانایی فیلم در نمایش چهره‌ی انسانی بتمن لگویی در سطح بالایی نیست. از ابتدای داستان، بتمن شخصیتی انزواطلب معرفی شده که به عنوان قهرمانی در خارج از سیستم، مجرمان را دستگیر و نقشه‌ی تبه‌کاران را خنثی می‌کند. در طول داستان، او درمی‌یابد که باید به دیگران نیز اهمیت دهد و خود را وقف کار گروهی کند. حتی لحظه‌ای وجود دارد که عمل شاقه‌ی معذرت‌خواهی را هم انجام می‌دهد!

شاید قضاوت درباره واکنش دنبال‌کنندگان جدید بتمن نسبت به این انیمیشن، کمی سخت باشد چون برای جذب شدن به "فیلم بتمن لگویی" دست کم باید آشنایی سطحی با فیلم‌ها، کتاب‌های کامیک و خصوصا با سریال تلویزیونی ساخته‌ی آدام وست داشت. حتی برخی از شوخی‌های درون اثر نیازمند دانشی عمیق نسبت به این کاراکتر است. باز هم می‌گویم کسی که کاملا از دنیای بتمن بی‌خبر است با فیلم ارتباط برقرار نخواهد کرد. این انیمیشن شوخ، زیبا و سرگرم‌کننده جلوه می‌کند و با روند فعلی کمپانی دی‌سی که روی به ساخت لایواکشن‌های جدی آورده، بسیار مغایر است. "فیلم بتمن لگویی" اثر ابرقهرمانی مفرحی است؛ بسیار متفاوت با رویه‌ای که «زک اسنایدر» پیش گرفته.

[1] ناحیه شبح: زندانی که در کتاب کامیک سوپرمن به آن اشاره می‌شود.

[2] مرد درون آینه: تک‌آهنگی جنجالی از مایکل جکسون که پس از انتشارش در سال 1988، توانست به رتبه 1 جدول 100 اثر برتر راه پیدا کند.

[3] در آغوشت می‌میرم : بهترین آهنگ گروه راک انگلیسی کاتینگ کرو که در سال 1986 پخش شد.

مترجم: بابک مؤیدزاده