۹ نشانه که می‌گوید شما استرس بیش از حد دارید

اگر باوجودِ یک استراحتِ شبانه‌ی کامل، جدا‌شدن از رختخواب برای‌تان کار سختی است، احتمالا ازنظر بالینی خسته‌ هستید. جین پرنوتو اِرمان، کارشناس آموزش، و متخصص سلامت رفتاری در انجمن سلامتِ کلینیک کلیولند، طی گزارشی می‌گوید: چون بدن‌تان احساس می‌کند بیش‌ازحد کار انجام می‌دهد، حتی داشتن یک خوابِ شبِ خوب هم جهت تجدید‌قوا برای روز بعد کافی نیست. برای کاهش استرس در زندگی‌تان کاری بکنید. بدن‌تان از شما سپاس‌گزار خواهد شد.

عجیب ‌آن‌که، باوجودِ خستگی شدید و همیشگی، وقتی دچار استرس بیش از حد هستید عملا خوابیدن برای‌تان دشوارتر می‌شود. بی‌خوابی استرسی از این نشات می‌گیرد که نمی‌توانید به تعهدات‌تان در زندگی فکر نکنید به علاوه‌ای این واقعیت که بدن‌تان هنوز، فارغ از این‌که ساعت چند است، در «حالت اضافه‌کاری» است. و البته چون نمی‌توانید بخوابید، روز بعد خسته‌تر هم خواهید بود که این خستگی فقط بار استرس شما را افزایش می‌دهد.

بدیهی است، اگر خواب‌تان دچار مشکل باشد، بیماری ظرف مدت کوتاهی، به دنبال بی‌خوابی، به سراغ‌تان می‌آید. چون بدن‌تان در این دوره‌ی پراسترس بیش‌ازحد کار کرده است، مجالی برای بهبود یافتن از بیماری یا مریضی کوچکی که در وجود شما رخنه کرده، نداشته است و شما حتی برای جنگیدن با کوچکترین سرماخوردگی هم روزگار سختی را پیش‌رو خواهید داشت. مطالعات نشان داده‌اند وقتی دچار استرس هستید، سیستم ایمنی بدن شما حدود 30% ضعیف‌ می‌شود. «روز سلامت روان» داشتن، اغلب حسن‌تعبیری است برای «سر کار نرفتن»، ولی بعضی‌وقت‌ها لازم است این کار را انجام دهیم تا بدن و ذهن‌مان را سالم نگه‌داریم.

وقتی دچار استرس هستید به احتمال فراوان به علت آن است که یک‌باره کلی کار روی سرتان ریخته است. با کار زیاد و مسئولیت‌های زندگی که بر سرتان آوار شده‌اند، رسیدگی به همه‌ی امور ریز و درشت دشوار می‌شود. اگر بعضی‌وقت‌ها یادتان نمی‌آید کلیدهای‌تان را کجا گذاشته‌اید یا مدام قرار و مدارهای‌تان را فراموش می‌کنید، به احتمال زیاد تا نقطه‌ی فروپاشی تحت استرس هستید. کمک بخواهید و نگذارید این وضعیت ادامه پیدا کند.

همان‌طور‌که پیش‌تر گفتم، وقتی دچار استرس می‌شوید، بدن‌تان خودش را در «حالت اضافه‌کاری» قرار می‌دهد. و خستگی حاصل از آن نه تنها بر توجه و تمرکز شما تاثیر می‌گذارد، بلکه بر بدن‌تان هم فشار فیزیکی وارد می‌کند. بدن شما یک سازوکار طبیعی دارد به نام "بجنگ یا فرارکن”، که از همان روزگار نخست بشریت شکل گرفته است؛ زمانی‌که طبیعتا مجبور بودیم از حیوانات درنده فرار کنیم. امروزه، هرچند مجبور نیستیم نگران شیرها و خرس‌ها باشیم که نکند از ناکجاآباد بیرون بیایند و به ما حمله کنند، اما بدن‌مان در برابر استرس‌های مکررِ ناشی از تلنبار شدن امور مختلف زندگی، به همان روش عمل می‌کند. فکر می‌کنید چرا مالش شانه‌ها بعد از یک روز طولانی چنان احساس خوبی به آدم می‌دهد؟ چون بدن‌تان تمام هشت ساعتِ پیش از آن‌ را زیر بار استرس، با مسائل بی‌ارزش دست‌و‌پنجه نرم می‌کرده است.

دکتر لوسی هِمِن، یکی از روانشناسان سانتاکروز سی.ای. توضیح می‌دهد، «وقتی به شدت دچار استرس هستید، ساقه‌ی مغزتان – بخش پیشین مغز- اوضاع را به‌دست می‌گیرد و بخشی که پیامدها را پیش‌بینی می‌کند در سایه پنهان می‌شود.» به همین خاطر است که استرس داشتن باعث می‌شود غصه‌ی گذشته‌ها را بخورید، یا اگر کسی سربه‌سرتان گذاشت خیلی زود از کوره در بروید. یادتان می‌آید وقتی بچه بودید و تا دیروقت بیدار می‌ماندید و مجبورتان می‌کردند بخندید؟ مفهوم همان است. آن‌وقت‌ها بدن‌تان آن‌قدر تحت استرس ناشی از خستگی بود که کوچک‌ترین چیزی، هرچند به شکلی احمقانه، شما را دوباره به‌ خنده می‌انداخت. ولی وقتی یک آدم‌ بالغ هستید و استرس باعث می‌شود کسی را که در مترو به شما تنه زده است با فشار به عقب هل بدهید، این بار واکنش شما-برخلاف واکنش‌های زمان کودکی- چندان خنده‌دار نیست!

هراندازه تاکید کنم استرس بیش‌ازحد می‌تواند چقدر ناراحتی جسمی به بار بیاورد، بازهم کم است. حالت تهوعی که هنگام ورود به پارکینگ اداره به شما دست می‌دهد، واکنش مستقیمی به استرس روزی است که در پیش‌رو دارید. ولی این مشکل، فقط یک سروصدای معمولی شکم نیست، می‌تواند برای سیستم گوارشی‌تان مشکلاتی به بار بیاورد که ممکن است به استفراغ یا مسائل دیگری بینجامد.

همه می‌دانند موقع استرس باید نفس‌های عمیق کشید و سعی کرد آرام بود، درست است؟ وقتی خودتان را در شرفِ ترس می‌بینید، بهتر است این نکته را یادتان باشد. وقتی پای غریضه به میان می‌آید، در حقیقت خودتان را با هر نفسی که می‌کشید از اکسیژن محروم می‌کنید که منجر به گیجی و «لرزش» می‌شود و می‌تواند باعث کاهش سطح هوشیاری‌تان شود. وقتی استرس به شدت به شما حمله می‌‌کند «جلوی آن‌را نگیرید»، تمام تلاش‌تان را بکنید تا این بحران را پشت سر بگذارید پیش از آن‌که آسیب بیشتری به ذهن و بدن خود وارد کنید.

پس از یک روز کاری سخت، احتمالا فقط دوست دارید به خانه برشد و یک بطری نوشیدنی را از یخچال بردارید و پای تلویزیون سر بکشید. با این که یکی دو لیوان نوشیدنی بعد از به خانه رسیدن و کمی استراحت، مشکلی ندارد ولی نوشیدن برای آن‌که بتوانید استراحت کنید کاملا مشکل دارد. چون احتمال دارد صبح روز بعد حتی با استرس بیش از حد از خواب بیدار شوید. اگر می‌بینید برای کاستن از استرس، بیشتر و بیشتر به دارو ونوشیدنی وابسته شده‌اید، باید بی‌درنگ به فکر کمک گرفتن باشید.