سالانه از میان هر 50هزار تولد، یک نفر از میان مردان تمایل دارد جنسیت زن داشته باشند. این میزان در میان زنانی که تمایل دارند جنسیت آنها به مرد تغییر کند، از بین هر 70هزار تا 100هزار تولد، یک نفر است، بنابراین از بین یک میلیون و 500هزار تولد در سال، 22 تا 23نفر تمایل به تغییر جنسیت دارند.
به گزارش ،ابتکار نوشت: به گفته معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور، این سازمان به این افراد حداکثر پنج میلیون تومان برای انجام عمل جراحی به متقاضیانی که پرونده آنها تایید شده است، کمک مالی پرداخت می‌کند.
تراجنسی‌ها از اختلال شدید در هویت جنسی و به‌طور کلی شناختی که از جنسیت خود دارند رنج می‌برند و سه عنصر تشکیل‌دهنده جنسیت در آنها که عبارتند از «نقش»، «جاذبه» و «هویت جنسی» به‌طور کامل برعکس عمل می‌کند. به گفته پروفسور بهرام میرجلالی، جراح و متخصص تغییر جنسیت، «تراجنسی‌ها یک گروه بسیار کوچک از اشخاصی هستند که دچار اختلال شدید در هویت جنسی هستند. این افراد واژگونی کامل در شناخت از جنس خود دارند.» او به ایرنا می‌گوید: «جنس انسان در ثانیه نخست از بسته شدن نطفه مشخص می‌شود که مذکر است یا مونث اما جنس با جنسیت متفاوت است و فرآیندهای ایجاد این دو به طور کامل با هم فرق دارند. نه فقط جنس بدنی افراد بلکه این شناخت از جنسیت خود است که برای یک فرد، زن بودن یا مرد بودنش را مشخص می‌کند. در شناختی که افراد تراجنس از جنسیت خود دارند با جنس ظاهری و بدنی‌شان تضاد کامل وجود دارد، به گونه‌ای که یک فرد با ظاهری کاملا مردانه باور دارد که زن است و جسم او با خود واقعی او منطبق نیست، بنابراین آنچه در این میان مهم است جنس ظاهری افراد نیست بلکه شناختی است که یک فرد از جنسیت واقعی خود دارد.» به گفته میرجلالی، «در افراد ترنسکشوال، عامل سوم جنسیت یعنی هویت جنسی -که به معنای آگاهی و قبول مداومی است که یک شخص از جنس خود دارد- به‌طور کامل برعکس جنس بدنی‌شان است.»
این تعریف از دوجنسی‌ها درحالی است که آنها دنیای جنسی متفاوتی را تجربه می‌کنند. آنها برای تغییر جنسیت فیزیکی باید عمل جراحی سختی را پشت سر بگذارند که برای کامل شدن فرآیند گاه لازم است ظرف چند سال بیش از 20عمل جراحی انجام شود.
ماجرای مریم‌خاتون پورمُلک‌آرا
آنطور که گفته می‌شود برخلاف دیگر کشورهای اسلامی، در ایران عمل تغییر جنسیت برای افرادی که در مصاحبه‌های روانشناسی قبول شوند و بتوانند هزینه عمل را پرداخت کنند، مجاز است. مصداق چنین اظهاراتی هم به فتوایی بازمی‌گردد که 53سال پیش امام خمینی(ره) در «تحریرالوسیله» به روا بودن اصل تغییر جنسیت اشاره کرده است.
ماجرا از آنجا در ایران آغاز می‌شود که «مریم‌خاتون پورمُلک‌آرا» که اسم او در هنگام تولد «فریدون» بوده است در این‌باره نقل کرده است: «42سال پیش در صداوسیمای آن زمان مشغول به کار بودم که پاسخ نامه خود را از سیدروح‌الله خمینی(ره) که توسط شاه در عراق در تبعید بود، دریافت کردم. برای امام نوشته بودم مادرم برای من تعریف کرده که در 2سالگی من با گچ خودم را مثل زنان آرایش می‌کردم و امام با تصور اینکه من یک دوجنسه هستم جواب دادند که باید طبق قوانین اسلامی یک زن شوم.»
در واقع، «مریم‌خاتون» اولین تراجنسی شناخته شده در ایران است که توانست فتوای مشروعیت تغییر جنسیت در ایران را از آیت‌الله خمینی(ره) بگیرد. این اتفاق درحالی در دهه 50 در ایران به وقوع پیوست که از 10سال پیش به همت «مُلک‌آرا»، انجمن حمایت از بیماران مبتلا به اختلالات هویت جنسی ایران با کمک چند پزشک برای حمایت از تراجنسی‌های ایرانی ثبت شد.
حالا از آن زمان تاکنون عمل‌های جراحی بسیاری تاکنون در ایران انجام و البته مستندهایی هم برای آشنایی مردم با این افراد و فرهنگ‌سازی در مورد آنها ساخته شده است. تلاش‌ها برای شناساندن مشکلات تراجنسیتی‌ها با این هدف بود که شناخت دنیای آنها برای سایر افراد بدون آگاهی سخت است. بهنام اوحدی، روان‌پزشک و سکسولوژیست در این‌باره، تاکید می‌کند: « نزدیک به 80 تا 85درصد از موارد ترنسکشوالیسم در دوران کودکی بین سنین سه تا 6سالگی که فرد با هویت جنسی خود آشنا می‌شود ظهور پیدا می‌کند. در آن زمان است که کودک فکر می‌کند اشتباه زاده شده است. در بعضی افراد هم این اختلال در سنین نوجوانی بروز می‌یابد به گونه‌ای که آنها در سن بلوغ به این نتیجه می‌رسند که اشتباه زاده شده‌اند و پیکرشان برای شان یک قفس و زندان است.»
همه این اظهارات درحالی است که به عقیده پزشکان، درمان افراد تراجنس نقش ارزنده‌ای در بهبود کیفیت زندگی این افراد دارد. با این توضیح که درمان افراد تراجنسی باید درمان توامان روانشناسی، هورمونی و جراحی باشد که همه اینها موجب می‌شود فرد و خانواده او متحمل هزینه‌های درمانی زیادی شود.
مراجعه سالانه حداکثر 60نفر برای دریافت کمک
با این توضیح، معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور در تازه‌ترین اظهارات خود با بیان اینکه متقاضیان عمل‌های جراحی تغییر جنسیت چندان زیاد نیستند، می‌گوید: «تعداد افراد دارای اختلال هویت جنسی که سالانه برای دریافت کمک‌های مالی به سازمان بهزیستی مراجعه می‌کنند بین 50 تا 60نفر است.» حبیب‌الله مسعودی‌فرید به ایسنا توضیح می‌دهد: «سازمان بهزیستی به این افراد حداکثر سه تا پنج میلیون تومان برای انجام عمل جراحی به متقاضیانی که پرونده آنها تایید شده است، کمک مالی پرداخت می‌کند. حدود سه هزار نفر از حدود 10 تا 15سال گذشته که بهزیستی این طرح را آغاز کرده است، برای دریافت کمک‌های مالی به این سازمان مراجعه کرده‌اند که این تعداد سالانه 50 تا 60نفر بوده است. در حال حاضر نیز سالانه به طور میانگین بین 50 تا 70نفر در کشور به این حوزه وارد می‌شوند.»
به گفته معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور، «در بسیاری از نقاط دنیا انجام عمل‌های جراحی تغییر جنسیت چندان متداول نیست؛ دلیل این امر نیز آن است که بخش عمده مشکل این افراد مربوط به ذهن و روح آنهاست. همچنین سختی این عمل جراحی نیز باعث شده است بسیاری از جراحان برای وارد شدن به این حوزه تمایل نداشته باشند.»
اما از آنجایی که هزینه‌های بالای انجام اعمال جراحی تغییر جنسیت و اینکه تنها بخشی از این عمل‌ها تحت پوشش خدمات بیمه‌ای قرار می‌گیرد، مسعودی‌فرید در این‌باره می‌گوید: «همین امر هزینه‌های عمل را افزایش می‌دهد. با این وجود در بسیاری از نقاط دنیا انجام اعمال جراحی تایید نمی‌شود چراکه این جراحی‌ها عمدتا خیلی سخت هستند و در عین حال این افراد ممکن است بعد از انجام عمل جراحی چندان از ظاهرشان راضی نباشند.»
بیمه نبودن عمل زیبایی مشکلی دیگر
از سوی دیگر، مشکل پوشش بیمه‌ای عمل جراحی افراد دارای اختلال هویت جنسی موضوعی بوده که در سال‌های گذشته با مطرح شدن مشکلات این افراد همواره درباره آن صحبت شده است که معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور در این زمینه می‌گوید: «بخشی از این اعمال در زمره جراحی‌های زیبایی قرار می‌گیرد. اگر این جراحی‌ها در حوزه جراحی‌های معمولی قرار بگیرد و از طیف جراحی‌های زیبایی و پلاستیک خارج شود، بیمه می‌تواند هزینه‌ها را تحت پوشش قرار دهد.»
از دیگر مشکلاتی که این افراد دارند مربوط به این است که هرچه از زمان بروز اختلال هویت جنسی فرد بگذرد، این مشکل مزمن‌تر شده و اقدامات پزشکی و روان‌پزشکی کارایی کمتری خواهد داشت، توضیح مسعودی‌فرید در مورد این مشکل این است که «کمک‌های مالی و اجتماعی بهزیستی مشمول کسانی می‌شود که مراحل پزشکی و پزشکی قانونی را انجام داده، اختلال آنها تایید و مشخص شده است و مشکل آنها با جلسات روان‌کاوی قابل درمان نیست و نیازمند تغییر جنسیت هستند، بنابراین بهترین اقدام در مواجهه با افرادی که مشکل اختلال هویت جنسی(T.S) دارند این است که در همان سنین اولیه مانند دوران دبستان مشکل را شناسایی کرده و با مداخلات روانشناسی آن را برطرف کنند.»
همه اینها درحالی است که بی‌تردید تراجنسی‌ها در طول عمر خود با چالش‌های متفاوتی دست‌وپنجه نرم می‌کنند و اختلال ایجاد شده در خلقت این افراد بر تمام ابعاد زندگی آنها از جمله ابعاد عاطفی و روانی و دیگر شئون زندگی‌شان تاثیرگذار خواهد بود بنابراین آگاهی جامعه به‌منظور درک آنها و خانواده‌هایشان و البته ارائه خدمات به این افراد به‌طور حتم می‌تواند آنها را از انزوا بیرون بکشاند و زندگی راحت‌تری داشته باشند.
