نیکی کریمی: مدیون کیارستمی‌ام

روزنامه شرق - فرنوش آبا: جهان عکاسی هرروز برایش مهم‌تر و پررنگ‌تر می‌شود. تقریبا در تمام سفرهایش عکاسی می‌کند؛ به‌ویژه عکاسی طبیعت که تعبیرش از آن عکاسی «شیرین و انسانی» است و عقیده دارد چشمش را به جهانی که فراموشش کرده‌ایم، دوباره باز می‌کند.  نیکی کریمی، بازیگر، کارگردان و تهیه‌کننده سینمای ایران، سال‌هاست که در کنار فعالیت‌های سینمایی، به عکاسی که معتقد است بخشی از وجودش شده، می‌پردازد.

 

در سفرهای خارج از ایران به تمام نمایشگاه‌های مهم عکاسی جهان سر می‌زند و بسیاری از موزه‌های عکاسی را دیده، چراکه اعتقاد دارد هنرمند حوزه بصری باید تا می‌تواند ببیند و قوه بصری‌اش را تقویت کند تا خلقی تازه داشته باشد.  راهنما و الهام‌بخش او در ابتدای مسیر عکاسی، آن‌طور که پیش از این گفته، عباس کیارستمی بوده؛ هنرمند محبوب فقیدی که بخش مهمی از درون‌مایه آثار نمایشگاه «گل‌مردگی»، از فقدان او تأثیر گرفته است.  با نیکی کریمی، در آستانه گشایش سومین نمایشگاه عکس‌هایش - گل‌مردگی- درباره هنر عکاسی و دغدغه‌های ذهنی‌اش در این حوزه به گفت‌وگو نشسته‌ایم.

 

 

در این ٢٠ سال، به صورت مداوم عکاسی طبیعت کرده‌ام. این نوع عکاسی به‌همراه عباس کیارستمی، مستمر بوده است. از مناطق مختلف ایران عکاسی کردیم. حاصل آن عکاسی‌ها، برگزاری نمایشگاهم در گالری گلستان در ایران و بعد از آن گالری کورت‌یارد در امارات بود.  بعد از آن تصمیم گرفتم سبک‌های دیگر عکاسی را تجربه کنم. عکس‌هایی با مضمون عشق در رم گرفتم. البته این عکس‌ها را هنوز جایی به نمایش نگذاشته‌ام.  یک هفته روی این عکس‌ها کار کردم. عنوانشان «دست‌ها» بود؛ محتوایی لطیف و انسانی دارند، اما همچنان به عکاسی در سفر ادامه دادم. عکاسی درباره  طبیعت یا مضامینی که به آنها علاقه داشته‌ام. بوده است، ولی تقریبا سه سال است که روی عکس‌های این نمایشگاه متمرکزم.

 

 

کار هر هنرمندی بیانگر موضوعاتی است که به آنها علاقه دارد و نشان‌دهنده این است که از لحاظ ذهنی در چه موقعیتی است و چه دغدغه‌هایی دارد. برای همین خیلی درگیر سبک نیستم.

 

 

استقبال از نمایشگاه‌ها خوب بوده. هم از گلستان و هم کورت‌یارد، استقبال خیلی خوبی شد.

 

 

خوشبختانه با این بخشی که می‌گویید هیچ‌وقت روبه‌رو نبوده‌ام؛ یعنی مشکلی نداشته‌ام. لااقل در زمینه عکاسی، من چنین چیزی را تجربه نکرده‌ام، اما در زمینه‌های دیگر مثل ترجمه، مشکلات و موانعی وجود داشته؛ مثلا کتابی ترجمه کرده‌ام که کلا سانسور شده یا در زمینه سینما هم با چنین مشکلاتی مواجه بوده‌ام، ولی در زمینه عکاسی و برگزاری نمایشگاه نه.

 

 

در سال‌های اخیر در این زمینه مشغول اتودزدن و کارکردن بوده‌ام. این موضوع هم‌زمان شد با فوت کیارستمی در سال گذشته که در روند این مجموعه بسیار تأثیرگذار بود و تأثیر آن را در این نمایشگاه می‌بینید. در واقع به‌هم‌ریختگی‌های جهانی و اتفاقات ناخوشایندی که این روزها شاهد آن هستیم، همچنین سرخوردگی ناشی از اتفاقاتی که برای نسل من افتاده، ایده برگزاری این نمایشگاه بود. اینها موضوعاتی بودند که دست‌به‌دست هم دادند تا تصمیم بگیرم نمایشگاه گل‌مردگی را با رویکرد دغدغه‌های ذهنی این روزهایم برگزار کنم.

 

 

 

 

خوشبختانه گالری‌داران ما در ایران نیز حرفه‌ای شده‌اند و به اندازه گالری‌داران خارج از کشور، دقت و بینش پیدا کرده‌اند. برای همین، به نظرم تفاوت چندانی با برگزاری گالری خارج از ایران وجود ندارد.

 

 

هیچ‌وقت به صورت متمرکز روی برنامه عکاسی‌هایم فکر نکرده‌ام تا برای آنها چیدمانی خاص در نظر بگیرم. عکس‌ها را می‌گیرم و بعدا به این فکر می‌کنم که برایش چه نمایشگاهی می‌شود گذاشت. ولی در این برهه علاقه دارم وقت بیشتری برای عکاسی بگذارم.

 

 

به نظرم نقدکردن مشکلی ندارد؛ اما واقعیت این است که همه این حوزه‌ها به هم وابسته هستند. فیلم‌سازی، نوشتن، عکاسی و... . من همیشه در زمان فعالیت‌های سینمایی، کارهای خودم را نوشته‌ام و گاهی با نویسنده‌های دیگر بازنویسی کرده‌ام.  فکر می‌کنم نوشتن، فیلم‌سازی، عکاسی و ترجمه همه به هم وابسته‌اند. من هیچ‌وقت نخواستم بازیگر صرف باشم. اینها علاقه‌مندی‌های من هستند؛ کارهایی که در روز برایم لذت‌بخش‌اند و به من انگیزه می‌دهند. برای همین دنبالشان می‌کنم و در واقع بخشی از وجودم هستند.

 

 

دوست دارم آثارم دیده شوند و آنها را با مردم در میان بگذارم. برای همین هم نمایشگاه برگزار می‌کنم.

 

 

یکی از فعالیت‌هایی که خیلی به آن علاقه دارم، رفتن به گالری‌های عکس و نقاشی است. فکر می‌کنم همه کسانی که مشغول فعالیت در حوزه هنرهای بصری و ویژوآل‌آرت هستند، احتیاج به این دارند که دائم ببینند اطرافشان چه اتفاقی می‌افتد. چه در ایران و چه در خارج از ایران و در سفرهایی که می‌روم، سعی می‌کنم حتما به نمایشگاه‌های نقاشی و عکاسی سر بزنم و آثار را ببینم. یکی از عکاسانی که من به او علاقه دارم، نوری بیلگه جیلان است که خودش فیلم می‌سازد. به‌طورکلی یکی از آرتیست‌های مورد علاقه من است.  البته قبل از او، همیشه شیفته عکس‌های عباس کیارستمی بوده‌ام. نوری بیلگه جیلان، همان‌طور که همیشه خودش گفته، به سینمای کیارستمی علاقه داشته و جالب اینکه نوع عکاسی او شبیه کیارستمی است. در واقع نوع عکاسی هر سه ما و خیلی‌های دیگر که به این نوع عکاسی علاقه‌مندند، شبیه هم است.  بیلگه جیلان البته خیلی نمایشگاه عکس برگزار نمی‌کند؛ شاید در ٢٠سالی که کار عکاسی کرده، سه بار بیشتر نمایشگاه نگذاشته باشد.  به عقیده من برگزاری دائم نمایشگاه چندان مهم نیست؛ مهم این است که بینش و جهان‌بینی‌تان را هر چند وقت یک بار با مخاطبان و مردم به اشتراک بگذارید.