به گزارش ایسنا، زاهدان مرکز استان سیستان و بلوچستان در جنوب شرقی ایران با حدود 560هزار نفر جمعیت و 40 هزار دانشجو در کنار چند کتابفروشی مذهبی و درسی و کمکدرسی، فقط پنج کتابفروشی عمومی دارد.
روز افتتاحیه نمایشگاه کتاب زاهدان جمعیت بسیاری برای بازدید از نمایشگاه آمده بودند که دور از ذهن به نظر میرسید؛ جمعیتی که ساعتی قبل از مراسم افتتاحیه در مقابل نمایشگاه جمع شده بودند. در روز افتتاحیه نمایشگاه از کمبود کتابفروشی در این استان سخن گفته شد و نمایشگاه استانی کتاب زاهدان را فرصتی برای مردم سیستان و بلوچستان برای خرید کتاب دانستند. با این ذهنیت همراه با سلطانینژاد - معاونت فرهنگی اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی زاهدان - و انصاری - مسئول کتابفروشی آفریش - به کتابفروشیهای سطح شهر سری زدیم تا از تعداد و کیفیت این کتابفروشیها مطلع شویم.
به گفته انصاری، کتابفروشیهای اهل سنت زاهدان در اطراف حوزه علمیه اهل سنت هستند و فقط کتابهای دینی دارند؛ مخاطبان خاص خود را هم دارند. هرچند در این کتابفروشیهای کوچک در کنار کتابهای دینی اقلام دیگری مانند عطر و مداد و خودکار، البته نه با تنوع زیاد، دیده میشود. این کتابفروشیها که مشخصا مخاطبان خود را دارند نیز از فروش کتابهایشان ناراضی هستند. مسئول یکی از آنها مقصر را ایبوک میداند.
کتابفروشیهای شیعیان نیز در این استان به دو دسته عمومیفروش و کمکدرسیها تقسیم میشوند. تعداد کتابفروشیهای عمومی پنج تاست و فقط یکی از آنها در حوزه کودک و نوجوان فعالیت میکند که بعضا از توزیع نامناسب کتابها و متراژ پایین کتابفروشی با اجاره بالا و نبود حمایت گله دارند.
«شهر کتاب» زاهدان نیز یکی از کتابفروشیهای عمومی این شهر است که ساعت 8:30 شب نشده تعطیل بود.
«کتابفروشی حافظ» به گفته مرتضی ایادی، مسئول این کتابفروشی، هفت ماه است که فعالیت خود را در این شهر آغاز کرده است. این کتابفروشی مغازهای با متراژ 15 مترمربع است، قفسههایش از ادبیات داستانی، شعر، کتابهای مذهبی و کمکدرسی پر شده و بیشتر کتابهایش ادبیات داستانی است.
ایادی که مسئول شهر کتاب مبین فردوس در استان خراسان هم بوده است، این کتابفروشی را راه انداخته و قصد گسترش آن را دارد.
او با بیان اینکه از وضعیت کتابفروشی راضی است، میگوید: مردم زاهدان تشنه کتاب هستند و از کتاب استقبال میکنند اما جایی نیست که کتاب بخرند. اینجا مغازه کوچکی است و نمیتواند نیازهای مردم را پاسخ بدهد. طیف مشتریهای ما بیشتر داستانخوان هستند و در برههای از زمان این طیف حذف شده است زیرا کتابفروشیها به سمت فروش کتابهای کمکدرسی رفتهاند و این ذهنیت در مردم به وجود آمده که کتاب را نمیتوانند پیدا کنند؛ کتابهای پرفروش و مشهور در سایر استانها اینجا پیدا نمیشود.
او درباره تصمیم خود برای راهانداختن کتابفروشی در این شهر میگوید: من به فکر گسترش و ایجاد شعبهای دیگر از کتابفروشیام بودم و رامسر را برای این کار انتخاب کرده و همه مقدمات رفتن به آنجا را انجام داده بودم. یک روز که در حال تعطیل کردن مغازه بودم، همان زمان خانوادهای بلوچ وارد مغازه شدند، من چراغهایی را که خاموش کرده بودم، روشن کردم. این خانواده از حجم کتابهایی که در مغازه بود شگفزده شدند و ناراحت بودند که چرا در سیستان چنین جایی نداریم و برای تهیه کتاب باید به استانهای دیگر بروند. همانجا تصمیم گرفتم کتابفروشیای در اینشهر دایر کنم اما با وجود مخالفتهایی که بود هفت ماه است اینجا آمدهام.
او با اشاره به کوچک بودن مغازه خود میگوید این امکان را ندارد که ویترین بزند و کتابهای بیشتری در کتابفروشیاش بگذارد. میگوید: یک مغازه بزرگتر را که 60 متر است اجاره کردهام که در حال تعمیر است. از ما حمایتی نمیشود اما چون عاشق کتاب هستم و این کار را دوست دارم آن را ادامه میدهم.
مدیر کتابفروشی حافظ درباره کتابهای پرفروش و طرحهای پاییزه و عیدانه کتاب نیز بیان میکند: کتاب «ملت عشق»، «من پیش از تو» و « من پس از تو» از پرفروشهای ماست. استقبال خوبی از طرحهای خانه کتاب شد اما مشکلی که وجود داشت نبود اطلاعرسانی درباره این طرح بود. زمانی که به مردم میگفتیم شماره ملی خود را بدهند، اطلاعی نداشتند و باید به آنها توضیح میدادیم. یا بچههایی که با شماره ملی پدر و مادر خود خرید میکردند زمانی که به پدر و مادرشان پیامک ارسال میشد، تأیید نمیکردند و برای ما تخلف ثبت میشد.
کتابفروشی آفرینش که در حوزه کودک و نوجوان فعالیت میکند، مغازهای 100 متری است که در کنار کتابهای کودک و نوجوان، بازیهای فکری هم میفروشد.
انصاری مسئول این کتابفروشی با بیان اینکه مغازهاش بزرگتر بوده است، میگوید: اجاره آنجا خیلی سنگین بود؛ دو سال مقاومت کردیم اما در آخر مجبور شدیم مغازه را کوچکتر کنیم. ادبیات کودک و نوجوان در اینجا مخاطب زیادی دارد اما محل خرید کم است و با توجه اینکه از پایتخت دور هستیم تهیه برخی کتابها و ارتباط با ناشران مشکل است. مراکز پخش هم در تهیه برخی از کتابها همکاری نمیکنند و به دلیل دوری از مرکز پنج تا هفت روز کاری طول میکشد تا کتاب به دست ما برسد.
او درباره فعالیتهای خود اظهار میکند: در اینجا باشگاه کتابخوانی راه انداختم که هرکسی در آنجا عضو باشد بدون استثنا 20 درصد تخفیف دارد. کانال تلگرامی هم دارم که نزدیک به 200 نفر عضو دارد بدون هیچ تبلیغاتی. همچنین در تابستان در مقابل کتابفروشی، بلندخوانی داستان داریم. چندباری هم مراسم جشن امضا در اینجا برگزار کردهام. مصطفی رحماندوست از کسانی بود که اینجا آمد و بچهها استقبال زیادی کردند.
این کتابفروش همچنین درباره فهرست لاکپشت پرنده و شورای کتاب کودک و فعالیتهای کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان میگوید: اینجا کسی از این لیستها خبر ندارد زیرا اطلاعرسانی نشده است و بچهها از آنها خبری ندارند مگر اینکه ما بگوییم چنین چیزی وجود دارد. کانون پرورش فکری نیز دو فروشگاه در اینجا دارد که فعال نیستند.
اولین کتابفروشی شهر زاهدان نیز «زهره» نام دارد که 45 سال است فعالیت میکند. اوایل کارش کتاب عمومی میفروخته است اما سالهاست به سمت کتابهای کمکدرسی رفته است.
گزارش: ندا ولیپور، خبرنگار ایسنا