-* دکتر محمدرضا واعظ مهدوی:تجارب جهانی و ملی نشان دهنده این است که نظام حقوق و دستمزد کارکنان دولت یک کل منسجم است و دستکاری جزیره‌ای این نظام باعث انتقال بحران‌ها و نارضایتی‌ها و احساس تبعیض به سایر بخش‌های پرسنلی و ذینفعان مختلف می‌شود.
به گزارش به نقل از روزنامه ایران، طرح تحول سلامت یکی از مهم‌ترین دستاوردهای دولت در کاهش هزینه پرداختی توسط مردم در بیمارستان‌ها بوده است. این طرح از آنجا که هزینه‌های پرداختی مردم در بیمارستان‌ها را کاهش داده در بهبود خدمات‌رسانی به مردم مؤثر بوده است. همچنین اقدامات تعمیراتی و خرید تجهیزاتی در بیمارستان ها با استفاده از اعتبارات این طرح صورت گرفته؛ محیط ارائه خدمات در بیمارستان ها را بر سطح مطلوب تری رسانده است. سایر بسته‌های پیش‌بینی شده در این طرح کیفیت خدمات بهداشتی درمانی قابل دسترسی برای گروههای مختلف اجتماعی بخصوص در بیمارستان‌های دولتی را بهبود بخشیده است.
طرح تحول سلامت به حوزه بهداشت و پیشگیری نیز وارد شده و با ثبات بخشیدن به فعالیت پزشک خانواده در روستاها استمرار خدمات پزشک خانواده را میسر کرده است. تعمیرات و بهینه‌سازی ساختمانی در خانه‌های بهداشت و مراکز بهداشتی و درمانی روستایی صورت گرفته است، تجهیزات مراکز بهداشتی و درمانی روستایی ارتقا یافته و بهینه شده‌اند. مراکز جامع سلامت در حاشیه شهرها فعال شده و جمعیت حاشیه نشین شهری از خدمات بهداشتی و پیشگیری و واکسیناسیون خوبی برخوردار شده‌اند. امروزه معتبرترین آمار در مورد وضعیت اجتماعی و پوشش و شرایط زیستی مردم حاشیه نشین اطلاعات حوزه بهداشت است که از ثبت‌نام خانه به خانه شهروندان در حاشیه شهرها حاصل و تشکیل شده است.
بازدیدهای متعددی که نگارنده از مناطق حاشیه شهری در استان‌های مختلف داشته، نشان داده است که قوی‌ترین ساختار خدماتی در این مناطق را ساختار بهداشت تشکیل داده که عمدتاً در سایه طرح تحول سلامت حاصل شده است. حتی دانش‌آموزانی که بازمانده از تحصیل بوده و در سکونتگاه‌های غیررسمی و حاشیه‌ای در مدارس ویژه آموزش بازماندگان ثبت‌نام می‌کنند و اغلب آنها فاقد اوراق هویتی و کارت ملی و شناسنامه هستند، برگه واکسیناسیون دارند و بعضاً تنها اوراق هویتی آنها همین اوراق سلامت است و به این لحاظ کارآیی و اثر بخشی اقدامات دولت یازدهم و ادامه آن در دولت دوازدهم که منبعث از طرح تحول است چشمگیر و گسترده بوده است.
دستاوردهای مثبت یاد شده مورد اذعان اغلب صاحبنظران و مسئولان اجرایی و معتمدین اجتماعی قرار دارد. لکن انتقاد منتقدین به‌طرح تحول سلامت عمدتاً از زمانی آغاز شد که افزایش تعرفه‌های خدمات پزشکی در دستور کار وزارت بهداشت قرار گرفت اینک که نزدیک به 4 سال از آغاز این طرح می‌گذرد می‌توان اینگونه ارزیابی کرد که پرداختن این طرح به افزایش تعرفه‌های پزشکی اشتباه بوده است.
به‌عبارت دیگر تا جایی که طرح تحول خدمات قابل ارائه به مردم را ارتقا می‌داد و همت خود را بر بهبود کیفیت خدمات و ارتقای رضایتمندی خدمت گیرندگان متمرکز کرده بود، طرحی کاملاً موفق و مورد حمایت افکار عمومی جامعه تخصصی و مصرف‌گیرندگان بود. لکن از زمانی که اهتمام طرح به افزایش تعرفه خدمات مبذول شد، شائبه صنف‌گرایی جامعه پزشکی و تلاقی منافع در آن پررنگ شد و این شائبه منجر به شکل‌گیری طیف وسیعی از انتقادات به‌طرح شد.
وزارت بهداشت در اقدامی عکس‌العملی و منفعلانه نسبت به انتقادات مذکور برای اینکه نشان دهد افزایش حقوق و دستمزدها منحصر به جامعه پزشکی نبوده و همه دست اندرکاران حوزه سلامت را مشمول می‌شود، اقدام به پیش‌بینی تعرفه‌های کارانه برای پرستاران، تکنیسین‌های اتاق عمل و سایر کارکنان خدمات بیمارستانی کرد غافل از آنکه دستکاری‌های جزیره‌ای در نظام حقوق و دستمزد رافع بحران نبوده و خود منجر به پیدایش بحران‌های جدید می‌شود.
تجارب جهانی و ملی نشان دهنده این است که نظام حقوق و دستمزد کارکنان دولت یک کل منسجم است و دستکاری جزیره‌ای این نظام باعث انتقال بحران‌ها و نارضایتی‌ها و احساس تبعیض به سایر بخش‌های پرسنلی و ذینفعان مختلف می‌شود. بنابراین نارضایتی پرسنلی هم در جامعه پزشکی هم در کادر پرستاری و هم در کادر اداری بیمارستانی و سایر گروههای اجتماعی جزء لاینفک طرح تحول شده است.عدم اتخاذ تدابیر اقتصادی کافی برای جلوگیری از تقاضای القائی، فقدان طراحی و اجرای راهنماهای بالینی، استفاده از داروهای وارداتی و گران قیمت، استفاده نابجا از پروتزها و لوازم مصرفی جراحی در طرح تحول سلامت بخش‌های دیگری از انتقادات به این طرح را تشکیل می‌دهد که البته با سیاستگذاری و تصمیم‌گیری درست و انجام اصلاحات لازم در این طرح قابل انجام است. نکته مهم در نظام ارائه خدمات سلامت این است که در مقیاس جهانی و همچنین نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران، خدمات سلامت در سبد کالاهای عمومی قرار داشته و دولت‌ها در برابر دسترسی و بهره‌مندی همه شهروندان دراستفاده از خدمات سلامت متعهدند.
همانطور که در مقیاس خانوار افراد در هنگام بیماری حاضرند همه نوع تلاش برای بازگرداندن سلامت عزیزان خود انجام دهند، دولت‌ها هم باید از پرداخت هزینه‌های لازم برای تأمین سلامت جامعه شانه خالی نکنند و تأمین منابع سلامتی را در اولویت تأمین منابع خود قرار دهند.
*رئیس انجمن اقتصاد سلامت
