روزنامه آرمان - زهرا سلیمانی: برای متولدان دهه شصت مزاحمت‌های تلفنی یکی از نوستالژی‌ها محسوب می‌شود. در آن دوران برخی خانه‌ها تلفن ثابت داشتند و همین وسیله ابزاری برای تفریح و شیطنت کودکان، نوجوانان و جوانان محسوب می‌شد. برای مثال بسیاری افراد از طریق تماس با منزل دوستان و بستگان می‌توانستند سر از کار آنها در آورده یا با ایجاد مزاحمت‌های تلفنی برای خود سرگرمی ایجاد کنند. بیش از یک دهه است که با مشاهده شماره تماس فرد تماس‌گیرنده دیگر از شدت آن مزاحمت‌ها کاسته شده است.
از سوی دیگر افراد مردم‌آزار از طریق شبکه‌های اجتماعی به فعالیتشان ادامه می‌دهند، غافل از اینکه تاکنون همین اقدام بیمارگون برای بسیاری از افراد تبعات جبران‌ناپذیر به‌دنبال داشته است. امروزه بسیاری از افراد در فضای مجازی بی‌نظارت به هک اطلاعات و ایجاد مزاحمت‌ها و... برای برخی می‌پردازند. بر اساس ماده745 قانون مجازات اسلامی(قانون جرایم رایانه‌ای) هر کس به وسیله سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی، صوت، تصویر، فیلم خصوصی، خانوادگی یا اسرار دیگری را بدون رضایت او جز در موارد قانونی منتشر کند یا در دسترس دیگران قرار دهد، به نحوی که منجر به ضرر یا عرفا موجب هتک حیثیت او شود، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج‌میلیون ریال تا چهل‌میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم می‌شود.
کاربران فضای مجازی بدانند در صورت دریافت پیام‌های تهدیدآمیز یا مشکوک بدون برقراری ارتباط با فرستنده پیام، ضمن مستندسازی از پیام‌های دریافتی، مراتب را به پلیس فتای محل سکونت گزارش کرده یا از طریق وب سایت پلیس فتا به آدرس www.cyberpolice.ir بخش ارتباطات مردمی گزارش دهند. همچنین در مهر سال جاری، وزیر ارتباطات از راه‌اندازی سامانه گزارش پیامک‌های مزاحم خبر داد و گفت: «مشترکان از این پس می‌توانند در صورت دریافت پیامک‌های تبلیغی و مزاحم آن را گزارش کنند.» محمدجواد آذری جهرمی افزود:«به وعده خود برای حل مشکل مزاحمت‌های پیامکی عمل کرده‌ایم و امروز از راه‌اندازی سامانه پیامکی 195 خبر می‌دهیم.»
43 درصد جرایم مجازی مرتبط با شبکه‌های‌اجتماعی است
رئیس اداره تشخیص جرایم سایبری گفت: «جرایم مربوط به شبکه‌های اجتماعی و تلگرام نزدیک به 43درصد جرایم مجازی است که شامل مزاحمت‌های آنلاین، هتک حیثیت، حرمت افراد و در اختیار قرار گرفتن حساب اکانت‌های تلگرام است.» حمید کیانی اظهارکرد: «شگردهای کلاهبرداران تلگرام عموما مبتنی بر تبلیغ است. باید دانست که اغلب تبلیغ را مدیر گروه یا مدیر کانالی منتشر می‌کند و اتفاقا هم قید می‌کنند مسئولیت این تبلیغ با ما نیست.» به گزارش ایسنا، او افزود: «کلاهبرداران در برخی از مواقع با تماسی که با قربانیان دارند، خود را از دوستان آنها معرفی می‌کنند و درخواست کد ارسالی ارسال شده به گوشی آنها را دارند و افراد بدون اینکه احراز هویتی را از فرد تماس گیرنده داشته باشند، اقدام به ارسال کد درخواستی می‌کنند و با این اقدام فرد تماس گیرنده به کلیه اطلاعات آنها دسترسی پیدا کرده و این اقدام منجر به اخاذی از افراد می‌شود.»
در مواقع هک اینستاگرام به کجا مراجعه کنیم؟
چندی قبل اینستاگرام منصور، 32 ساله، کارمند هک شد. او به خبرنگار «آرمان» می‌گوید: صبح یک روز جمعه دوستان و آشنایان با بنده تماس گرفته و دلایل بروز مشکلات مالی را جویا شدند. این در حالی است که بنده اصلا مشکلات مالی نداشته و از کسی هم درخواست کمک نکرده بودم. بعد از پرس و جو متوجه شدم که یک ناشناس اینستاگرام بنده را هک کرده و از طریق آن شماره حساب برای مخاطبان فرستاده و خواستار کمک‌های مالی شده است. به گفته او با شنیدن این خبر خجالت و استرس امانم را بریده بود و برای رسیدگی به کلانتری محل مراجعه کردم. منصور می‌گوید: وقتی مسئولان در کلانتری مساله را متوجه شدند، بنده را به یکی از شعب پلیس فتا در حوالی میدان بهارستان ارجاع دادند. در این میان آن فرد در لحظه داشت از جانب بنده پیام می‌گذاشت. به گفته او در این شرایط راه‌اندازی سامانه از سوی پلیس فتا برای کاربران ضروری است.
نقص‌های حقوقی در قوانین برطرف شود
یک وکیل درباره مجازات افرادی که به حریم خصوصی دیگران از طریق شبکه‌های اجتماعی وارد می‌شوند، به خبرنگار «آرمان» می‌گوید: قوانین بازدارنده برای بروز چنین بزه‌هایی در کشور اعمال می‌شود، چون بر اساس قانون اگر محیط‌های مجازی همچون ایمیل و شبکه‌های اجتماعی مورد هک قرار گیرد، از لحاظ قانونی می‌توان با فرد خاطی رفتار کرد. علی صابری می‌افزاید: از لحاظ مدنی نیز قوانین حاکم بر هرگونه ضرر رسانی به دیگران، هتک حرمت و... اعمال می‌شود، اما مشکل اینجاست که قوانین ویژه‌ای برای اعمال چنین قوانین وجود ندارد.
به گفته او در کشورهای پیشرفته اغلب مسائل قراردادی با قراردادها و شروط مناسب حل و فصل می‌شود. در حالی که اغلب دعاوی در کشور ما براساس قراردادها بروز می‌کند، چون اکثر این قراردادها از سوی افراد ماهر نوشته نشده است. به گفته او برای مثال نمی‌توان این‌طور اذعان کرد که برای هک تلگرام دادگاه چند‌میلیون تومان از فرد خاطی خسارت گرفته یا او را ملزم به معذرت‌خواهی می‌کند. این مساله نشان‌دهنده نقص حقوقی است که به مسائل حقوقی، فرهنگی و اجتماعی مربوط می‌شود.
ارتقای امنیت در تلگرام را بیاموزید
امیر از طریق تلگرام کارهایش را انجام می‌دهد. او از طریق رایانه محل کار به تلگرام وصل شده و در منزل نیز از طریق تلفن همراه از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کند. او درباره هک تلگرامش به خبرنگار «آرمان» می‌گوید: یک روز برادرم به حسابم پول واریز کرد و با اینکه در آن ساعت بنده خواب بودم، پیام علامت مشاهده را نشان داد. از این طریق فهمیدم که فردی در حال بررسی تلگرامم است. به گفته او برای بررسی امنیت تلگرام می‌توانید به settingsوارد شده و گزینه privacy and security را انتخاب و سپس گزینه active session را انتخاب کنید و در این شرایط مشخص می‌شود که دستگاه دیگری نیز از این اکانت استفاده می‌کند یا خیر.
نیازمند راه‌اندازی سامانه برای تسریع رسیدگی‌ها هستیم
یک کارشناس حقوقی درباره هک فضای مجازی و هرگونه بی‌قانونی به خبرنگار «آرمان» می‌گوید: در قانون جرایم رایانه‌ای و الکترونیک به این قضیه توجه شده است، اما با توجه به اینکه فضای مجازی و نرم افزارهای تلفن‌های همراه و سایر خطوط به نحوی است که گاهی تغییرات، ابداعات، ابتکارات و نوآوری‌ها سریع است. محمد علی اسفنانی می‌افزاید: در این شرایط قانون باید به بررسی احتمالات و مصادیقی از آن بپردازد. همچنین به نوعی با نوآوری در قانون همزمان با پیشرفت علم و فناوری می‌تواند به ارتقای ظرفیت‌های قانونی پرداخته و از این طریق اگر حقی از کسی تضعیف شد بتوان جوابگو بود.
به گفته او برای افشای اسرار مردم، هک سایت‌ها، فضای مجازی شخصی افراد حقوقی و حقیقی قانون وجود دارد و این اتفاقات فراوان رخ می‌دهد. در شرایط کنونی استفاده از فیلتر شکن‌ها هم مطرح است که حتی وقتی فضا محدود است هم افراد می‌توانند از آن استفاده کنند. این کارشناس حقوقی درباره چگونگی و اندیشیدن تمهیدات قانونی لازم برای رسیدگی به هرگونه اقدام سوء از سوی افراد خاطی توضیح می‌دهد: همگان باید بدانند که رسیدگی به این نوع جرایم نیازمند توان کارشناسی، آموزش‌ها و مهارت‌های لازم و تخصصی است.
برای مثال اینکه هر فرد به صرف بروز هرگونه هک تلگرام یا اینستاگرام به دستگاه قضا مراجعه کند، چندان کارآمد نیست، چون هرگونه رسیدگی به این مساله نیازمند توانایی و آموزش ویژه به افراد فعال در این عرصه است. اسفنانی می‌افزاید: باید نیروهای متخصص در این زمینه وارد عمل شوند. نکته دیگر اینکه اساسا وقتی چنین موضوعی مطرح می‌شود، باید از سوی مسئولان امر سامانه‌ای طراحی شده و کم و کیف چنین شکایت‌هایی سریع مورد بررسی و پیگیری قضائی قرار گیرد. به گفته او بنابراین قوانین باید به سرعت مورد بازنگری قرار گرفته تا مسئولان امر و دستگاه‌ها رسیدگی کنند تا از پیشرفت علم عقب نمانند.
انگیزه افراد کنجکاو مشخص شود
یک روانشناس هرگونه اقدام برای ورود به حریم شخصی افراد در فضای مجازی را نوعی کنجکاوی می‌داند و به خبرنگار «آرمان» می‌گوید: افرادی که مبادرت به این اقدام غیر اخلاقی می‌کنند، فقط برای برخی افراد ویژه این کار را انجام می‌دهند. امیر هوشنگ مهریار می‌افزاید: افراد خاطی با این گونه اقدامات خواستار ورود به حریم شخصی افراد و استفاده به نفع خود هستند. بنابراین باید قبل از هر اقدام انگیزه این افراد را مورد بررسی قرار داد. به گفته او برای مقابله با این افراد می‌توان به شکل قاطع به آنها اخطار داد، چون این رفتارها از لحاظ قانونی، اخلاقی و انسانی برای فرد خاطی پیامدهای نامناسب به دنبال دارد.
این روانشناس تاکید می‌کند: هرگونه دخالت و کنجکاوی این افراد را می‌توان به این شکل جلوگیری کرد. این روانشناس تاکید می‌کند: این افراد کنجکاو را نمی‌توان بیمار روحی و روانی خطاب کرد، بلکه این افراد با این اقدام به دنبال منافع هستند. برای مثال برخی افراد به شکل شخصی یا سازمانی این گونه اقدامات را انجام می‌دهند که باید انگیزه این افراد مشخص شود. به گفته او افراد وقتی فردی برایشان از لحاظ کاری یا شخصیتی اهمیت داشته باشد، به این شکل مبادرت به سرک کشیدن به کار و زندگی او می‌کنند.