تنبلی چشم 2 تا 3 کودک از هر 100 کودک را گرفتار خود می‌کند و تشخیص آن به‌سادگی چیزی که شما فکر می‌کنید نیست؛ اما به‌راستی تنبلی چشم چیست. در ادامه با بنیتا همراه باشید.
تنبلی چشم چیست؟
دکتر پائول لدرر، بینایی‌سنج، می‌گوید: «یک بیمار مبتلا به تنبلی چشم دارای یک عدم ناهماهنگی بالا در فرمان مغزی بین دو چشم بوده و درنتیجه یکی از چشم‌ها با کم بینایی ناشی از عدم استفاده از آن چشم مواجه می‌شود. نشانه‌های تنبلی چشم بسیار اندک بوده و تشخیص آن را دشوار می‌کند. نوع دیگری از تنبلی چشم که تشخیص آن ساده‌تر است، استرابیسم نام دارد و در زمانی که چشم دچار انحراف می‌شود پدید می‌آید. این تشخیص کمی آسان‌تر است؛ زیرا چشم دچار انحرافی مشهود می‌شود. تنبلی چشم معمولاً تنها بر روی یک چشم اثر گذاشته، اما گاهی هر دو چشم را هدف قرار می‌دهد. چشم‌پزشکان توصیه می‌کنند که کودکان در همان شش‌ماهگی، آزمایش تشخیص این بیماری را انجام دهند.»
در ادامه نشانه های تنبلی چشم اورده شده است.
او سر خود را به هنگام تماشای تلویزیون می‌چرخاند
Credit: iStock/bradleyhebdon
دکتر دیوید اپلِی، مدیر مرکز بیماری‌های چشمی کودکان در واشنگتن می‌گوید: «اگر متوجه شدید که کودک شما هنگام تماشای تلویزیون، به‌طور مرتب سر خود را برمی‌گرداند یا به یک‌طرف متمایل می‌کند، باید احتمال تنبلی چشم را جدی گرفت. کودکان مبتلا به تنبلی چشم، دارای یک چشم با تسلط بیشتر هستند و برای دیدن بهتر به آن اتکا می‌کنند. معمولاً کودکان با این کار سعی دارند تا در هنگام تماشای تلویزیون از چشم غالب خود کمک بگیرند.»
او مرتباً یکی از چشم‌های خود را چپ می‌کند، می‌مالد و یا می‌پوشاند
Credit: iStock/wonry
بستن یکی از چشم‌ها در زیر نور آفتاب، نگاه کردن به یک‌طرف و یا چپ کردن مرتب چشم و یا نزدیک شدن قرنیه‌ی دو چشم به هم، می‌تواند نشانه‌هایی از تنبلی چشم باشد. دکتر اپلی می‌گوید: «مالیدن مرتب یکی از چشم‌ها و یا گرفتن آن با یک دست نیز نشانه‌ی دیگری از ضعیف‌تر بودن یک چشم نسبت به دیگر است. کودک با این کار سعی دارد تا دید خود را اصلاح کرده و آن را بهبود بخشد.»
او در درس ریاضی مشکل دارد
Credit: iStock/maximkabb
دکتر اپلی می‌گوید: «عدم هم‌راستایی اندک چشم‌ها، می‌تواند منجر به دوبینی و یا تاری در مشاهده‌ی کتاب شود. گاهی اوقات، استرابیسم می‌تواند کاری کند که چشم‌ها اشیاء را جدا از هم تشخیص داده و تصاویر را در جای غلط آن مشاهده کنند. این مشکل خود را در درس ریاضی نشان می‌دهد؛ زیرا اعداد در کنار هم ردیف شده و رفتن از یک عدد به عدد دیگر برای مغز دشوار می‌شود. از این‌رو تلاش برای تمرکز مجدد بر روی اعداد با چشم قوی، حواس کودک را از درس پرت کرده و دقت او را کاهش می‌دهد.»
او در خواندن کند است
Credit: iStock/vm
زمانی که کودکان وارد مدرسه شده و خواندن را آغاز می‌کنند، بچه‌های با چشم‌های ضعیف‌تر معمولاً به هنگام خواندن دچار خستگی می‌شوند. تنبلی چشم باعث می‌شود تا کودکان خط در حال خواندن را گم کنند، برخی از کلمات را جا بیندازند، در خواندن دچار اشتباه شوند و حتی کلماتی دیگر را به جملات بیفزایند. دکتر لدرر می‌گوید: «آن‌ها سعی می‌کنند تا این کار را تکرار نکنند؛ زیرا تصور می‌کنند که این مسئله آزاردهنده است، به‌خصوص اگر جملات ریزتر هم باشند. تمرکز بر صفحه، برای مدت زیاد، انرژی فراوانی را از کودکان می‌گیرد.»
او در یادگیری مهارت‌های حرکتی مشکل دارد
Credit: iStock/mzoroyan
یکی از علائم تنبلی چشم، دشواری در انجام صحیح مهارت‌های حرکتی، نظیر نوشتن است. دکتر اپلی می‌گوید: «تنبلی چشم می‌تواند بر میزان دقت تأثیر گذاشته و نوشتن در یک خط صاف برای کودک را دشوار کند. اگر متوجه شدید که کودک شما در حال نوشتن در بالا و یا پایین خط است، احتمالاً چشم‌های او به‌خوبی با یکدیگر هماهنگی ندارند.»
او مشکل تمرکز دارد
Credit: iStock/dolgachov
دکتر لدرر می‌گوید: «تنبلی چشم می‌تواند باعث مشکل تمرکز شود. تنبلی چشم باعث می‌شود کودکان مشکل تمرکز در انجام تکالیفی که به توجه بصری در بلندمدت نیاز دارد، پیدا کنند. اگر متوجه عدم تمرکز حواس کودک خود در حین مطالعه و یا سایر تکالیف بصری‌محور شدید، نیاز است تا کودک خود را برای آزمایش نزد پزشک ببرید.»
او در ورزش کردن مشکل دارد
Credit: iStock/svetikd
دکتر لدرر می‌گوید: «تنبلی چشم می‌تواند بر توانایی کودک در تشخیص عمق و فضا تأثیر بگذارد، درنتیجه او در انجام فعالیت‌های ورزشی با چالش روبرو می‌شود. شما برای تشخیص اشیاء در اطراف خود به هر دو چشم نیاز دارید. زمانی که از این نعمت بی‌بهره‌اید، نمی‌توانید بگویید که آن شیء چقدر از شما فاصله دارد و یا شما چقدر از آن فاصله دارید. برای مثال، کودکان با تنبلی چشم ممکن است در تشخیص فاصله‌ی پله‌ها دچار مشکل شده و زمین بخورند و یا در پارک با تاب برخورد کنند؛ زیرا تاب عقب و جلو رفته و تشخیص آن در فضا برایشان دشوار است.»
درمان تنبلی چشم
Credit: iStock/romrodinka
دکتر اپلی می‌گوید: تمرکز و استفاده از پدهای چشمی می‌تواند راهگشا باشد. یک پد چشمی بر روی چشم قوی‌تر قرار دهید تا با این کار به تقویت چشم ضعیف‌تر کمک کنید. این روش در درمان تنبلی چشم بسیار پرکاربرد است. عینک نیز این ناهماهنگی را اصلاح می‌کند.
درمان بیماری استرابیسم (دوبینی) نیز بستگی به میزان انحراف چشم کودک و دائمی و غیردائمی بودن این انحراف دارد. دکتر اپلی می‌گوید: «اگر این انحراف موقتی است، می‌توان با استفاده از عینک و یا تمرین آن را کنترل کرد. اگر انحراف چشم‌ها به‌طرف داخل باشد، معمولاً از جراحی برای اصلاح انحراف استفاده می‌کنند؛ زیرا درمان انحراف داخلی با تمرین به‌مراتب دشوارتر از درمان انحراف بیرونی است. اگر متوجه علائم تنبلی چشم در کودک خود شدید بهترین کار مراجعه به چشم‌پزشک متخصص است. او بیماری را به‌سرعت و به‌درستی تشخیص داده و بهترین راه درمان برای کودک شما را توصیه می‌کند.»
افتادگی پلک یکی دیگر از علائم شایع در کاهش دید افراد است، برای آگاهی از چگونگی درمان آن به مطلب راه های طبیعی درمان افتادگی پلک مراجعه کنید.
