بارداری یکی از پراسترس‌ترین و درعین‌حال شیرین‌ترین تجربه‌هایی است که یک زن می‌تواند داشته باشد. تغییرات جسمی و عاطفی مادر، نگرانی از سلامت کودک، دردهای گاه‌وبی‌گاه و … بارداری را به حساس‌ترین دوره‌ی زندگی یک زن تبدیل می‌کند. اما بارداری علاوه بر تمام فرازونشیب‌هایش، یک مهمان ناخوانده‌ی دیگر هم دارد: حالت تهوع و استفراغ. اکثر خانم‌ها از اوایل هفته‌ی ششم بارداری، کم‌وبیش دچار حالت تهوع می‌شوند اما این وضعیت در برخی از خانم‌ها آن‌قدر شدید است که عملا آنها را از کار و زندگی می‌اندازد. همراه ما باشید، در این مطلب می‌خواهیم شما را با چند روش برای تسکین تهوع بارداری آشنا کنیم.
بارداری یک سفر شگفت‌انگیز است اما تهوع و استفراغی که اغلب با آن همراه است، اصلا چیز جالبی نیست. به گفته‌ی دکتر مارجوری گرینفیلد، متخصص زنان و نویسنده‌ی کتاب «بارداری زنان شاغل»، تقریبا 70 درصد از زنان در اوایل دوره‌ی بارداری دچار حالت تهوع می‌شوند و حدود 50 درصد واقعا استفراغ می‌کنند. گرینفیلد می‌گوید: «این مسئله، بسیار بسیار رایج است اما درعین‌حال در افراد مختلف، فوق‌العاده متفاوت است. بسیاری از افراد در تمام طول روز ناخوش و بی‌حال هستند، برخی دیگر غالبا در شب‌ها احساس ناخوشی می‌کنند و بقیه درصورتی‌که به‌قدر کافی نخوابند، دچار حالت تهوع یا استفراغ می‌شوند.» به گفته‌ی گرینفیلد، تهوع بارداری ممکن است از هفته‌ی ششم بارداری آغاز شود و معمولا در حوالی هفته‌‌های هشتم و نهم به اوج خود می‌رسد.
اما چگونه می‌توانید با آن مقابله کنید؟ نکات زیر را بررسی کنید و اصلا نگران نباشید، چون تهوع بارداری در بسیاری از زنان پس از 12 تا 14 هفتگی، به‌تدریج کاهش می‌یابد یا به‌طور کامل برطرف می‌شود.
1. سر کار نروید
یکی از آن صبح‌هایی است که حالت تهوع دارید و حتی با فکر کردن به آنکه باید از رختخواب بیرون بیایید و به سرکار بروید، حال‌تان بدتر می‌شود؟ خب این کار را نکنید. مرخصی بگیرید و به خودتان استراحت بدهید. بدن شما برای پرورش دادن کودک‌تان چندین برابر حالت عادی فعالیت می‌کند، بنابراین شما سزاوار این استراحت هستید.
گرینفیلد پیشنهاد می‌کند که در طول هفته‌ی هفتم یا هشتم بارداری – یعنی زمانی که تهوع بارداری به اوج می‌رسد – به یک تعطیلات کوتاه بروید. در هر صورت مجبور نیستید قبل از آنکه آمادگی لازم را پیدا کنید، خبر بارداریتان را به همکاران‌تان بدهید و این زمان استراحت به شما کمک خواهد کرد که هم از نظر جسمی و هم از نظر روحی، دوباره شارژ شوید.
2. یک عطر تازه را بو بکشید
خواه بوی نه‌چندان خوشایند کامیون حمل زباله باشد یا بوی عطر همکارتان در یک آسانسور شلوغ، برخی از عطرها معده‌ی شما را بهم می‌ریزند و باعث می‌شوند حالت تهوع پیدا کنید. میریام اریک، متخصص تغذیه در بیمارستان زنان و بریگام در بوستون و نویسنده‌ی «کنترل تهوع بارداری: راهنمایی نجات‌بخش برای زنان باردار» می‌گوید: «تهوع بارداری اغلب با بو مرتبط است. استروژن هورمونی است که مسئول حس بویایی است و اگر سطوح استروژن شما بالا باشد – مانند زمانی که باردار هستید – آنگاه بینی‌تان مانند یک رادار بو عمل می‌کند. بوهای زننده، بوهایی که نمی‌توانید از آنها فرار کنید و بوهای تند باعث حالت تهوع شما خواهند شد.»
هنگامی که نمی‌توانید پنجره را باز کنید یا بیرون بروید، سعی کنید عطرهای تازه و باطراوت را بو بکشید. یک بطری عصاره‌ی لیمو یا یک شاخه رزماری تازه در کیف‌تان داشته باشید و هرگاه لازم است، آنها را بو بکشید. اریک می‌گوید: «من آن را رایحه‌ی بین شما و بقیه‌ی جهان می‌نامم.»
3. با همسرتان صحبت کنید
شاید دوست داشته باشید در طول دوره‌ی بارداریتان کاملا خودکفا و قوی ظاهر شوید، اما صحبت کردن در مورد احساسات‌تان با افرادی که در اطراف شما هستند، می‌تواند به کاهش تهوع بارداری کمک کند. همسر شما احتمالا نمی‌داند که صابون معطرش، حال شما را بهم می‌زند یا اگر پس از خوردن پیتزا بدون مسواک زدن دندان‌هایش به شما نزدیک شود، بوی دهانش باعث می‌شود که حالت تهوع پیدا کنید. بنابراین با او صحبت کنید و اجازه دهید بداند که کدام تغییرات کوچک به بهتر شدن حال شما کمک می‌کنند. مطمئن باشید هنگامی که حال‌وروز شما بهتر شود، او نیز احساس بهتری خواهد داشت.
4. علت تهوع‌تان را پیدا کنید
ممکن است به‌نظر برسد که حالت تهوع شما هروقت که بخواهد می‌آید و می‌رود اما با دقت کردن به بدن و محیط اطراف‌تان ممکن است متوجه شوید که تهوع بارداری چندان هم تصادفی نیست. اریک می‌گوید اگر متوجه شدید که هر شب در یک زمان دچار حالت تهوع می‌شوید، ممکن است به‌خاطر بوی غذای همسایه‌تان باشد. هر روز در ساعت 3 بعدازظهر حالت تهوع می‌گیرید؟ ممکن است به‌خاطر بوی پاپ‌کورنی باشد که همکارتان در مایکروویو محل کار درست می‌کند. وقتی محرک‌های حالت تهوع‌تان را شناسایی کردید، می‌توانید هر زمان که ممکن است، اقدامات لازم برای اجتناب از آنها را انجام بدهید.
5. هیدراته بمانید
ممکن است این مورد کاملا واضح به‌نظر برسد اما نوشیدن روزانه 8 لیوان آب در هنگامی که حالت تهوع دارید و معده‌تان هیچ چیزی را قبول نمی‌کند، می‌تواند کار بسیار دشواری باشد. علی‌رغم این وضعیت، دریافت مایعات مورد نیاز بدنتان بسیار مهم است، چون هرچه بدنتان کم‌آب‌تر شود، شما بیشتر حالت تهوع پیدا خواهید کرد. برای هیدراته ماندن، از روش‌های مختلفی به‌منظور فریب دادن بدنتان برای پذیرش مایعات استفاده کنید؛ اریک متوجه شده است که برای برخی از زنان، تنقلات شور مانند چیپس سیب‌زمینی و پفک‌های پنیری «معده‌ی آنها را آرام می‌کند و باعث تشنگی‌شان می‌شود.» بقیه‌ی افراد می‌گویند که جویدن تکه‌های نازک یخ یا نوشیدن آب یخ یا خوردن نوشیدنی‌های داغ برای‌شان مؤثر است. اریک می‌گوید: «درجه‌ی حرارت نوشیدنی واقعا مهم است. یک نوشیدنی ولرم با درجه‌ی حرارت متوسط گاهی‌اوقات می‌تواند باعث حالت تهوع شود.»
6. غذاهایی را پیدا کنید که با معده‌تان سازگار هستند
حتی اگر غذا خوردن آخرین کاری باشد که می‌خواهید انجام بدهید، به‌هرحال لازم است که غذا بخورید اما مسئله‌ی مهم این است که بفهمید چه چیزهایی با معده‌تان سازگاری دارند. هیدی مورکوف، یکی از نویسندگان «در بارداری باید انتظار چه چیزهایی را داشته باشید» می‌گوید: «هر زن باردار و هر معده‌ی بهم‌ریخته‌ای با دیگری متفاوت است. آنچه معده‌ی یک زن باردار را آرام می‌کند، ممکن است باعث بهم خوردن حال دیگری شود.»
اگرچه هیچ قانون سفت‌وسختی وجود ندارد که کدام غذاها برای تمام زنان باردار بدحال مناسب‌‌اند اما بسیاری از زنان متوجه می‌شوند که خوردن برخی غذاها برای آنها آسان‌تر است. تنقلات ملایم و غنی از کربوهیدرات مانند کراکرها، غلات خشک، چوب شور و خوردنی‌های خنکی مانند هندوانه و بستنی یخی به بسیاری از زنان باردار کمک می‌کند که با تهوع بارداری مقابله کنند. غذاهای تند و چرب ممکن است معده را بهم بریزند اما اگر احساس می‌کنید که با معده‌تان سازگار هستند، می‌توانید از آنها استفاده کنید.
7. وعده‌های غذایی کوچک و پراکنده میل کنید
وقتی بحث غذا خوردن در دوره‌ی بارداری به میان می‌آید، بسیاری از زنان درمی‌یابند که خوردن غذاهای سبک به دفعات متعدد در طول روز، معده‌ی آنها را آرام می‌کند. مورکوف می‌گوید: «من آن را راه‌حل شش مرحله‌ای می‌نامم. وقتی شکم شما خالی است، اسیدهای معده چیزی برای هضم کردن ندارند و درنتیجه به سراغ پوشش داخلی معده‌ی شما می‌روند و باعث تهوع می‌شوند. از سویی دیگر، خوردن بیش‌ازحد نیز می‌تواند بر دستگاه گوارش فشار وارد کند و باعث حالت تهوع شود. بنابراین بهترین دفاع در برابر تهوع بارداری، آن است که شکم‌تان را در تمام طول روز و شب، تا اندازه‌‌ای پُر نگه دارید.»
مورکوف پیشنهاد می‌کند که همیشه مقداری تنقلات – کراکر، چوب شور، میوه‌ی خشک، آجیل یا هر چیزی که معده‌تان می‌تواند تحمل کند – دم دست داشته باشید. خوردن مقدار کمی از این تنقلات قبل از بیرون آمدن از رختخواب در صبح می‌تواند از حالت تهوع جلوگیری کند و یک میان‌وعده‌ی سبک قبل از خواب، قند خون شما را در طول شب تثبیت خواهد کرد. خوردن تنقلات کوچک در طول روز نیز باعث می‌شود که همیشه مقداری غذا در معده‌تان داشته باشید.
8. در استفاده از زنجبیل، خلاقیت به‌خرج بدهید
زنجبیل مدت‌هاست که به‌عنوان یک تسکین‌دهنده‌ی معده شناخته می‌شود و مطالعات نشان داده‌اند که می‌تواند به فرونشاندن حالت تهوع کمک کند. برای این منظور، یک تکه‌ی نازک زنجبیل را به آب داغ یا چای‌تان اضافه یا از نوشیدنی زنجبیل استفاده کنید. اشتهاآور به‌نظر نمی‌رسد؟ یک مشت آب‌نبات زنجبیلی کریستاله، نان شیرینی زنجبیلی یا بیسکویت زنجبیلی بخورید یا روش مورد علاقه‌ی خودتان را برای مصرف زنجبیل پیدا کنید. اریک پیشنهاد می‌کند مربای زنجبیل را در مایکروویو گرم کنید و آن را روی بستنی وانیلی بریزید. به‌‌به!
9. کامپیوترتان را تنظیم کنید
ممکن است گمان کنید که گشت‌وگذار در وب‌سایت‌های مختلف و تماشای جدیدترین عکس‌های بازیگران، حواس شما را پرت خواهد کرد تا کمتر به تهوع بارداری فکر کنید اما صفحه‌ی نمایش روشن کامپیوتر و افکت استروب غیرقابل‌تشخیص (نمایش فریم‌ها به‌صورت پی‌درپی) ممکن است باعث شود بیشتر حالت تهوع بگیرید. برای مقابله با آن، اریک پیشنهاد می‌کند صفحه‌ی نمایش کامپیوترتان را تنظیم کنید تا چشم‌هایتان کمتر خسته شود. اندازه‌ی فونت را بولد و بزرگ بگذارید و پس‌زمینه‌ی صفحه‌ی نمایش را به یک رنگ قهوه‌ای یا صورتی ملایم تغییر بدهید. همچنین اریک پیشنهاد می‌کند که در حین کار با کامپیوتر، استراحت‌های کوتاه و منظم داشته باشید؛ می‌توانید هر چند دقیقه یک‌بار از جایتان بلند شوید و کار دیگری انجام بدهید یا چشم‌هایتان را ببندید.
10. حواس خودتان را پرت کنید
نادیده گرفتن حالت تهوع، کار آسانی نیست اما پیدا کردن چیزی – هر چیزی – برای پرت کردن حواس‌تان و توجه نکردن به تهوع ممکن است به شما کمک کند که آن را برای مدتی فراموش کنید. یک کتاب بخوانید، یک جدول سودوکو حل کنید یا به یک پیاده‌روی کوتاه بروید. برخی از خانم‌های باردار ادعا می‌کنند که ورزش، تهوع‌شان را کاهش می‌دهد اما قبل از ورزش کردن حتما با پزشک‌تان در این‌باره صحبت کنید. ضمنا به بدنتان گوش کنید؛ اگر احساس خستگی کردید یا حالت تهوع‌تان بیشتر شد، وقت آن است که دست از ورزش بکشید.
11. یک بسته از وسایل ضروری همراه خودتان داشته باشید
فرقی نمی‌کند که تهوع بارداری چندبار اتفاق بیفتد، بالا آوردن در جمع چیزی نیست که هرگز بتوانید به آن عادت کنید. اما برای آنکه این وضعیت دشوار را قابل‌تحمل کنید، بدون برداشتن یک‌سری وسایل ضروری از خانه خارج نشوید.
گرینفیلد توصیه می‌کند یک بلوز تمیز، یک مسواک، خمیردندان یا بطری دهانشویه همراه خودتان بردارید تا بتوانید بعد از بالا آوردن از آنها استفاده کرده و احساس تازگی و تمیزی کنید. به‌همراه داشتن قرص‌های خوشبوکننده‌ی دهان نیز یک حرکت هوشمندانه است. همچنین ایده‌ی خوبی است که یک کیسه‌ی پلاستیکی (برای استفراغ) داشته باشید تا در زمان‌‌هایی که نمی‌توانید جلوی استفراغ‌تان را تا رسیدن به دستشویی بگیرید، از آن استفاده کنید. داشتن میان‌وعده‌هایی مانند کراکر یا چوب شور نیز می‌تواند در اوقاتی که معده‌تان خالی یا ناراحت است، به شما کمک کند.
12. مصرف دارو را مدنظر قرار بدهید
اگر علی‌رغم رعایت موارد بالا همچنان به‌سختی می‌توانید چیزی بخورید یا بنوشید، وقت آن است که به یک پزشک مراجعه کنید تا او مشخص کند که آیا به مصرف دارو نیاز دارید یا نه. به گفته‌ی دکتر رابرت اطلس، متخصص زنان و رئیس بخش زنان و زایمان در مرکز پزشکی مرسی، ثابت شده است که ترکیبی از ویتامین B6 و قرص خواب Unisom باعث کاهش تهوع بارداری در برخی خانم‌ها می‌شود. اگر آن مؤثر نبود، ترکیبی از داروهای نسخه‌ای قوی‌تر از قبیل مسدودکننده‌‌ی ریفلاکس اسید، مانند پروتونیکس و یک محرک روده مانند رگلان نیز ممکن است تهوع را تسکین بدهد. البته به خاطر داشته باشید که قبل از مصرف هرگونه دارویی باید حتما با پزشک‌تان مشورت کنید.
هنگامی که تأیید پزشک‌تان را برای مصرف دارو گرفتید، نگران آن نباشید که دارو به کودک‌تان آسیب برساند – تسکین تهوع شما توسط این داروها هم برای خودتان مفید خواهد بود و هم برای کودک‌تان. گرینفیلد می‌گوید: «اگر تهوع بارداری شما آزاردهنده و مداوم است، با اجتناب از مصرف دارو به هر قیمتی آن را شدیدتر نکنید. زیرا کم‌شدن آب بدن، کسری شدید کالری و قرار گرفتن بدن در وضعیت قحطی واقعا برای کودک‌تان مضر است.»
13. از درمان‌های غیرمعمول استقبال کنید
بعضی اوقات عجیب‌ترین درمان‌ها مؤثر واقع می‌شوند، بنابراین به بدنتان توجه کنید و از آن دسته از تاکتیک‌های تسکین تهوع که واقعا حال‌تان را بهتر می‌کنند، استفاده کنید – مهم نیست که چقدر عجیب‌وغریب به‌نظر برسند. بتسی استفنز، یک مادر می‌گوید که استفاده از یک نوع خمیر دندان کودک باعث کاهش تهوع بارداری او می‌شد. او می‌گوید: «طعم خمیر دندان معمولی، حال مرا در صبح بهم می‌زد اما خمیر دندان کودک به من امکان می‌داد که بدون عُق زدن دندان‌هایم را مسواک بزنم.» یک مادر دیگر نیز می‌گوید که نوشیدن کوکاکولای کلاسیک – سرد یا گرم – تنها چیزی بود که حالت تهوع او را کمتر می‌کرد.
14. یک رویکرد جامع و کل‌نگرانه را در پیش بگیرید
آن دست‌بندهای دریازدگی را که در سفر با کشتی به مچ‌تان بسته بودید، به یاد دارید؟ آنها را بردارید و دور مچ‌هایتان ببندید. دست‌بندهای طب فشاری با وارد کردن یک فشار جزئی روی نقطه‌ای در داخل مچ دست‌تان که گمان می‌رود با تهوع و استفراغ – ناشی از حرکت، دریا یا تهوع بارداری – مرتبط باشد، عمل می‌کنند. از کجا معلوم؟ شاید این روش حال‌تان را کمی بهتر کند.
اگرچه اطلس هشدار می‌دهد که چنین درمان‌های جامعی، نتایج مختلفی را در آزمایش‌ها نشان داده‌اند اما تهوع برخی خانم‌ها واقعا با این روش تسکین می‌یابد – ممکن است این تسکین به‌راستی از طب فشاری باشد یا از اثر دارونما و تلقین به داشتن حال بهتر یا فقط به‌خاطر پرت شدن حواس‌شان از تهوع.
یکی دیگر از مادرانی که در دوره‌ی بارداری از این دست‌بندها استفاده کرده است، می‌گوید که دست‌بندهای طب فشاری به تسکین مقداری از تهوع دائمی او کمک کردند اما «آنها باعث مچ‌درد من شدند … بنابراین ممکن است فقط حواس مرا از تهوع پرت کرده باشند.» اما به گفته‌ی اطلس، مزیت طب سوزنی و فشاری آن است که هیچ‌گونه خطری برای کودک شما ایجاد نمی‌کنند، بنابراین امتحان‌شان ضرری ندارد.
15. دراز بکشید
گاهی‌اوقات بهترین راه‌حل، ساده‌ترین است. دراز بکشید، چشم‌هایتان را ببندید، چند نفس عمیق بکشید و قدری استراحت کنید. بسیاری از پزشکان و مادران می‌گویند که خواب، یک روش عالی برای رهایی از تهوع بارداری است و بدنتان نیز به آن نیاز دارد! اگر در حال حاضر یک یا دو بچه‌ی دیگر دارید، حتی برای چند ساعت در روز هم که شده، از پرستار بچه کمک بگیرید تا بتوانید قدری بیشتر استراحت کنید. اگر در به خواب رفتن در روز مشکل دارید، با استفاده از چشم‌بندهای خواب یا یک جفت عینک آفتابی تیره، جلوی نور روشن روز را بگیرید.
تمام مطالب بالا ازجمله نظرات پزشکی و سایر اطلاعات مربوط به سلامتی صرفا جنبه‌ی اطلاع‌رسانی دارد و نباید برای تشخیص یا درمان به‌کار رود. استفاده از این سایت و اطلاعات موجود در آن نباید جایگزین مراجعه به پزشک شود. اگر در مورد سلامت خود یا اطرافیان‌تان هرگونه سؤال یا مسئله‌ای دارید، همیشه مستقیما با پزشک‌تان مشورت کنید.
