از بیماری کم کاری تیروئید چه میدانید؟

کم کاری تیروئید یکی از اختلال های شایع به شمار می رود که در این اختلال غده تیروئید به اندازه کافی هورمون تیروئید درست نمی کند. این غده در قسمت جلوی پایین گردن قرار دارد. هورمون هایی که توسط این غده ترشح می شود از طریق جریان خون به تمام قسمت های بدن منتشر می شود از قلب و مغز گرفته تا پوست و عضلات. در این مطلب با علایم کم کاری تیروئید و علل و درمان آن آشنا می شویم.

علایم و نشانه های کم کاری تیروئید

تیروئید چگونگی استفاده سلول های بدن از انرژی موجود در مواد غذایی را کنترل می کند که این مسئله متابولیسم نامیده می شود. متابولیسم بدن بر روی درجه حرارت بدن, ضربان قلب و سوختن کالری تاثیر می گذارد. حال اگر غده تیروئید به اندازه کافی هورمون تیروئید تولید نکند, پردازش های بدن با سرعت پایینی انجام می شود. به این معنی که بدن انرژی کمتری تولید می کند و متابولیسم بدن تنبل می شود.

علائم و نشانه های این بیماری غالبا مبهم است و ممکن است علائم و نشانه های دیگر بیماری ها را به همراه داشته باشد. برخی از علائم و نشانه های کم کاری تیروئید عبارت است از:

• تغییرات در سیکل قاعدگی
• یبوست
• افسردگی
• خشک شدن و ریزش مو
• خشک شدن پوست
• خستگی
• حساسیت بیشتر به سرما
• آهسته شدن ضربان قلب
• تورم غده تیروئید
• افزایش وزن غیر قابل طبیعی و یا مشکل کاهش وزن
• سندرم تونل مچ

نوزادانی که با کم کاری تیروئید به دنیا می آیند ممکن است دارای هیچ گونه علائم و نشانه هایی از این بیماری نباشند. اگر علائم این بیماری در آن ها ظاهر شود, ممکن است شامل نشانه های زیر باشد.

• دست و پاهای سرد
• یبوست
• خواب الودگی
• فریاد خشن کشیدن
• کمبود رشد
• تون عضلانی پایین
• زردی مداوم (زردی پوست و سفیدی چشم)
• عادات غذایی بد
• صورت پف آلود
• نفخ معده
• تورم زبان

در صورت مشاهده ی هریک از علائم و نشانه های بیان شده باید فورا به پزشک مراجعه شود. هر چند که این علائم و نشانه ها ممکن است حاکی از بیماری دیگری باشد.

بررسی علل کم کاری تیروئید

شایع ترین علت کم کاری تیروئید, تیروئیدیت هاشیموتو است. تیروئیدیت یک نوع التهاب غده تیروئید می باشد و تیروئیدیت هاشیموتو یک اختلال خود ایمنی محسوب می شود. توسط هاشیموتو بدن آنتی بادی هایی تولید می کند که این آنتی بادی ها به غده تیروئید حمله و آن را نابود می سازند. تیروئیدیت ممکن است ناشی از عفونت های ویروسی ایجاد شود. برخی دیگر از علل کم کاری تیروئید عبارت است از:

• پرتو درمانی ناحیه گردن

در درمان برخی از سرطان ها مانند سرطان لنفوم نیاز به تابش اشعه به گردن می باشد. این اشعه ها به سلول های موجود در تیروئید صدمه وارد می کند و سبب مشکلات بیشتر در تولید هورمون تیروئید توسط غده تیروئید می شود.

• درمان ید رادیواکتیو

یکی از روش های درمانی معمول بیماری پرکاری تیروئید, ید رادیواکتیو می باشد. در این روش درمانی اگرچه اشعه, سلول های غده تیروئید را از بین نمی برد اما موجب کم کاری غده تیروئید می شود.

• مصرف برخی داروها

برخی داروهای تجویز شده جهت درمان بیماری های قلبی, برخی شرایط روانی و بعضی از سرطان ها می توانند در تولید هورمون تیروئید تاثیر بگذارند. برخی از این داروها عبارت است از: آمیودارون, لیتیوم، اینترفرون آلفا و اینترلوکین 2.

• عمل جراحی تیروئید

جراحی های صورت گرفته برای برداشتن غده تیروئید منجر به کم کاری تیروئید می شود. این در حالی است که اگر بخشی از غده تیروئید برداشته شود, غده های باقی مانده ممکن است قادر به تولید به اندازه کافی هورمون به منظور تامین نیازهای بدن باشند.

• مصرف ید بسیار کم در رژیم غذایی

غده تیروئید به منظور تولید هورمون تیروئید نیاز به ید دارد. از آن جایی که بدن قادر به تولید ید نمی باشد, بنابراین باید ید از طریق رژیم غذایی برای بدن دریافت شود. نمک ید دار غنی از ید می باشد. سایر منابع دیگر غنی از ید عبارت است از: صدف، ماهی های آب شور، تخم مرغ، محصولات لبنی، و جلبک دریایی.

• بارداری

یکی از مهمترین علل کم کاری تیروئید, بارداری می باشد. دلیل این مسئله هنوز به روشنی مشخص نیست اما در برخی موارد التهاب تیروئید پس از بارداری موجب کم کاری تیروئید می شود. زنان بارداری که پس از زایمان به این بیماری مبتلا می شوند, معمولا افزایش شدیدی در سطح هورمون تیروئید به دنبال یک کاهش شدید در تولید هورمون تیروئید پیدا می کنند. اکثر زنان مبتلا به تیروئیدیت پس از زایمان, با اقدامات درمانی ساده ایی, درمان می شوند. 

• مشکلات تیروئیدی هنگام تولد

برخی از کودکان هنگام تولد ممکن است با اختلالی در غده تیروئید خود, به دنیا آیند. اختلال هایی نظیر رشد ناکافی غده تیروئید یا عملکرد نادرست غده تیروئید نمونه هایی از این اختلال ها می باشند. این مسئله, کم کاری تیروئید مادرزادی نامیده می شود.

• اختلال یا آسیب غده هیپوفیز

به ندرت ممکن است اختلالی در غده هیپوفیز با تولید هورمون تیروئید تداخل داشته باشد. در واقع غده هیپوفیز هورمونی به نام TSH (هورمون تحریک کننده تیروئید) تولید می کند که این هورمون به غده تیروئید می گوید که چقدر باید هورمون تیروئید ایجاد و آزاد کند.

درمان کم کاری تیروئید

در صورتی که فردی به کم کاری تیروئید مبتلا شده باشد, پزشک قرص تولید هورمون مصنوعی تیروئید T4 را برای فرد تجویز می کند. برخی داروها ممکن است با این قرص تداخل داشته باشند که پزشک با در نظر گرفتن این داروها, دوز مناسبی را برای فرد تجویز می کند. به علاوه از افراد مبتلا به این بیماری, دائما و به طور منظم آزمایش خون گرفته شده و میزان هورمون تیروئید در آن بررسی می شود و با توجه به این آزمایش ها ممکن است دوز دارو تغییر کند.

در صورت عدم درمان کم کاری تیروئید, این بیماری ممکن است سبب مشکلات قلبی, ناباروری, درد مفاصل و چاقی شود. در خانم های باردار, مشکلات تیروئید ممکن است در رشد جنین تاثیر منفی بگذارد. در طول سه ماهه اول بارداری, جنین درون رحم تمام هورمون های تیروئید مورد نیاز خود را از مادر دریافت می کند. در صورتی که مادر کم کاری تیروئید داشته باشد, کودک به اندازه کافی این هورمون را دریافت نمی کند و این مسئله ممکن است منجر به مشکلات در رشد ذهنی او شود.