تلاوت غافلان

تلاوت قرآن, خود به خود هدف نیست, بلکه باید تلاوت آشنایی با حقایق قرآن و بهره مندی از هدایت آن قرار دهیم. از این رو, کسی که تلاوت قرآن را به عنوان یک هدف مستقل به حساب آورد, از اصل معنا و مقصد غافل خواهد شد و به همین علت مورد نکوهش و سرزنش بزرگان دین قرار خواهد گرفت امیر المؤمنان علی (ع) در این باره می فرماید:
« هر کس از این امت, قرآن را فقط تلاوت کند و با این وجود داخل شود, از جمله کسانی است که با تلاوت کردن و عمل نکردن به دستورات قرآن, آیات خدا را به مسخره گرفته است ».
امام صادق (ع) تلاوت کنندگان بی عمل و کسانی که تلاوت را اصل و هدف می دانند, به سه دسته تقسیم می فرماید:
« برخی از مردم قرآن را تلاوت می کنند تا مردم بگویند: او قاری قرآن است. برخی دیگر قرآن را تلاوت می کنند و هدفشان دستیابی به مال و منان, عنوان و مقام و جایگاههایی صرفاً دنیایی برسند - که در هیچ یک از اینها خیری نیست - عده ای دیگر نیز قرآن را تلاوت می نمایند تا در نماز شب و روزه از آن بهره گیرند ».
از این حدیث نتیجه می گیریم که نباید قرآن را فقط در تلاوت آن, منحصر ساخت. بلکه باید تلاوت را مقدمه عمل به دستورات آن رارداد.
پیامبر اکرم (ص) می فرماید:
«البته قاریانی که فقط قرائت را ملاک می دانند و آثار و عمل به آن در زندگی آنها دیده نمی شود. به همین علت, تلاوت قرآن نباید جدای از ایمان و عمل به آن باشد, وگرنه به قالبی بی روح تبدیل می شود که گاه با حقیقت قرآن نیز منافات دارد.

انس با قرآن
 

انس, یعنی علاقه آمیخته با عشق و معرفت و الفت ناگسستنی که موجب اتصال و پیوستگی می شود. یکی از مسائل بسیار مهم اسلامی و یکی از وظایف هر انسان مومن و معتقد, مانوس بودن با قرآن است ما باید ابتدا قرآن را بیاموزیم تا آن را درست و صحیح تلاوت نمائیم و سپس در آیاتش تدبر نمائیم و رابطه ای تنگانگ با آن برقرار کنیم ؛ سپس قرآن, کتاب کامل انسان ساز و حاوی تمام برنامه ها و رموز تکامل است, سخن خداوند متعال می باشد و به عمل به آن, موجب پیروزی و رستگاری دنیا و آخرت است.
اگر انسان بخواهد به چنین انسی برسد, نخست, باید عظمت قرآن را با تمام وجود بشناسد, درک کند که قرآن غذای روح و موجب رشد معنوی و تکامل همه جانبه او خواهد شد. شناخت قرآن این است که در آیاتش تدبر کنیم و در محضر استادان و دانشمندان اسلامی از تفسیر آن آگاهی یابیم.
خداوند درباره تدبر نکردن در آیات قرآن, کافران و مسلمانان بی اعتنا به آن را سرزنش می کند و می فرماید:
(افلا یتدبرون القرآن ام علی قلوب اقفالها) (سوره محمد, آیه 24)؛ (چرا کفار وعده های از مسلمانان) آیات قرآن را بررسی نمی کنند؟ چرا چشم قلب های خود را بسته اند و در آیات الهی نمی اندیشند ؟
علاوه بر تدبر, قرآن انسان را به تفکر در آیات الهی دعوت می کنند و می فرماید:
(کذلک نفصل الایات لقوم یتفکرون) (سوره یونس, آیه 24), ما این گونه آیات قرآن را برای گروهی که می اندیشند بیان می کنیم و شرح می دهیم.
انس با قرآن دارای دو رکن اساسی و مهم است:

1. شناخت قرآن
 

2. عشق ورزیدن به آن
 

انسان می تواند با شناخت قرآن به عظمت نازل کننده آن پی برد, پیامبر (ص) را بشناسد و محتوای آیاتش را دریابد و سپس با عشق به قرآن, ارتباط فکری و عملی با این کتاب الهی برقرار می کند. در چنین زمانی است که می تواند ادعا کند با قرآن انس گرفته است, وگرنه در شمار کسانی جا می گیرد که رسول اکرم (ص) نزد خداوند از آنها چنین شکایت می کند:
(یا رب ان قومی اتخذوا القرآن مهجورا) (سوره فرقان, آیه 30)؛ پروردگارا! همانا قوم من این قرآن را ترک کردند و رها ساختند.
منبع: نشریه بشارت شماره 72