برای درمان واریس پا چه باید کرد راه های مناسب کدامند؟
بیماری واریس پا به دلیل اختلالات خونی بوجود می آید که در خانم ها بیشتر از آقایون شایع است و این مشکل امروزه گریبان گیر بسیاری از افراد شده است.در این بخش از دلگرم شما را با بیماری واریس و راه های درمان آن آشنا میکنیم با ما همراه باشید.
مقدمه ای در مورد بیماری واریس پا
واریس چیست؟
بیماری واریس پا بر اثر تورم ورید و گشادى رگهاى پا بخصوص در ناحیه ساق پا بوجود مى آید. واژه «واریس» از ریشه یونانی " واریکس " به معنی پیچدار گرفته شده است. سیاهرگ‌های واریسی، سیاهرگ‌های پیچدار و متسعی (گشاد) هستند که در نزدیک سطح پوست تشکیل می‌شوند. احتمال واریسی شدن در همه سیاهرگ‌ها وجود دارد اما بیشترین مکان ابتلا به علایم واریس اندام‌های پایینی و پاها هستند.
سیاهرگ‌های واریسی، در نتیجه اختلال عملکرد دریچه های موجود در سیاهرگ‌ها ایجاد می‌شوند. در حالت طبیعی، این دریچه ها از بازگشت خون در مسیر عکس ( به سمت پایین ) جلوگیری می‌کنند. ممکن است این دریچه‌ها بر اثر عواملی مانند: بارداری، ترومبوفلبیت ، ضعف مادرزادی ، چاقی و یا ایستادن طولانی مدت، تحت کشش قرار گیرند.
وقتی دریچه ها ضعیف شده و دیگر قادر به بسته شدن طبیعی نباشند ، حوضچه هایی از خون در سیاهرگ‌ها ایجاد می‌شوند. در نتیجه سیاهرگ‌ها متسع و منجر به بیماری واریس می شوند.
علائم بیماری واریس چیست؟
علائم و نشانه های واریس نه تنها رگ های بدمنظر طناب شکل است، بلکه دردها و گرفتگی های مداوم، ورم و خستگی پس از مدتی سرپا ایستادن نیز جزء علائم این بیماری است.
رنگ پوست نیز ممکن است تغییر کرده و قهوه ای مانند شود که رکود رنگدانه های پوستی نام دارد. این مشکل نیز از شکسته شدن رگ های خونی و تراوش خون به منطقه آسیب دیده ایجاد می شود و در افرادی که به مدتی طولانی به این مشکل مبتلا بوده اند اتفاق می افتد.
علت بیماری واریسم پا
به گفته این پزشک متخصص، «ارث» یکی از مهمترین عواملی است که در پیشرفت این بیماری نقش دارد، از طرفی ثابت نشستن و یا ثابت ایستادن، اضافه وزن، پوشیدن لباس‌های خیلی تنگ و استفاده از قرص‌های هورمونی (استروژن پروژسترون) در ایجاد این بیماری موثرند.
افرادی که در معرض ابتلا به این بیماری هستند باید به پزشک مراجعه کنند تا برایشان جوراب استاندارد و مخصوص تجویز شود.
دکتر ظفرقندی با بیان این مطلب می‌افزاید: با اندازه‌گیری کلاس فشار جوراب، فشار لازم برای بازگشت خون ایجاد میشود که نقش بسیار موثری در تنظیم و جلوگیری از پیشرفت بیماری دارد.
تشخیص واریس پا چگونه است؟
معمولاً تشخیص این مشکل از طریق مشاهده قابل انجام است، اما گاهی اوقات از طریق پروسه ای که فلبوگرافی (پرتونگاری از سیاهرگ ها) نامیده می شود، صورت می گیرد. این عملیات کاملاً بدون درد بوده و در آن، محلولی خاص را وارد جریان خون می کنند. آنگاه تصویر رگ ها را برای تشخیص اختلالات و ناهنجاری های موجود در جریان خون و فشار رگ ها، می گیرند.
شیوه تشخیص دیگر استفاده از اشعه فرابنفش برای آزمایش جریان خون در شریان های اصلی خون در دست ها و پاها است. این شیوه اولتراسونوگرافی دوپلر نام دارد. فرابنفش، یکی از امواج صوتی با فرکانس بالاست. این عملیات با اعمال یک ژل محلول در آب در بدن انجام می شود و سپس یک ابزار دستی به نام ترانسدوکتور روی ناحیه مورد نظر کشیده می شود.
واریس پا و درمان آن چگونه است؟
روش‌های درمانی قادرند پیشرفت و احساس ناراحتی ناشی از سیاهرگ‌های واریسی را کاهش دهند.
در بعضی موارد برای اصلاح سیاهرگ‌های واریسی شدید عمل جراحی ضرورت می‌یابد. برخی از درمانهای شایع ( به منظور آشنائی شما )، عبارتند از:
اسکلروتراپی
ماده محلولی که سیاهرگ‌ها را زخمی می‌کند به داخل سیاهرگ‌های واریسی کوچک یا متوسط تزریق میشود. فرآیند تشکیل بافت در محل زخم، سیاهرگ‌های گشاد را می بندد و خون آنها به سیاهرگ‌های سالم جریان می یابد.
برداشت سرپایی سیاهرگ‌ها
در این روش سیاهرگ‌های واریسی کوچک با ایجاد تعدادی سوراخ کوچک در پوست برداشته می‌شوند. معمولا بیحسی موضعی کفایت می‌کند و اثر باقیمانده از جراحی ناچیز است.
جراحی اندوسکوپی سیاهرگ
یک لوله انعطافپذیر ( آندوسکوپ ) که دوربین ظریفی دارد وارد اندام پایینی بدن میشود تا به جراح در مشاهده و بستن سیاهرگ‌ها کمک کند. این روش تنها به برش‌های کوچک نیاز دارد. در صورت ابتلا به سیاهرگ‌های واریسی شدید و همراه با زخم‌های واریسی ، احتمالا از این شیوه سود خواهید برد.
جراحی لیزری
سیاهرگ‌های واریسی کوچکتر و سیاهرگ‌های عنکبوتی با استفاده از لیزر بسته می‌شوند. به هر حال انتخاب روش مناسب درمان به عهده پزشک است.
به طور صحیح بنشینید
روی صندلی، صاف و راست بنشینید و پاهایتان را روی هم نیندازید.
نشستن صحیح و مناسب، گردش خون را در پاها بهبود می بخشد، در حالی که انداختن پاها روی هم، جریان خون را در پاها مختل می کند.
وزن مناسب و سالم بدن را حفظ کنید
وزن اضافی بدن در افراد چاق، فشار زیادی روی پاها و سیستم گردش خون بدن وارد می کند. لذا کاهش وزن اضافی بدن، خطر ابتلا به سیاهرگ های واریسی را در خیلی موارد کم می کند.
یک برنامه غذایی سالم و مناسب داشته باشید و از مصرف غذاهای پر کالری و با ارزش غذایی کم خودداری کنید. همچنین به طور منظم ورزش کنید.
با داشتن یک برنامه غذایی سالم و فعالیت بدنی منظم، خطر ابتلا به واریس پا هم کم می شود.
البته برخی افراد، بدون در نظر گرفتن وزن آن ها، بیشتر از بقیه مستعد ابتلا به واریس پا هستند. در این گونه موارد هم بایستی وزن مناسب بدن را حفظ کرد، ولی بایستی با پزشک متخصص در مورد سایر راه های کاهش خطر ابتلا به واریس مشورت نمود.
سیگار نکشید
کشیدن سیگار خطرات زیادی برای سلامتی بدن دارد، ولی به یاد داشته باشید که بالا رفتن فشار خون در اثر مصرف سیگار، در ایجاد سیاهرگ های واریسی موثر است.
اگر مدت زمان طولانی ایستاده اید، مدتی در طی روز و یا بعد از اتمام کار خود، پاهای خود را بالا نگه دارید تا گردش خون در پاها بهبود یابد و پاها استراحت کنند
از مصرف قرص های ضد بارداری با استروژن بالا خودداری کنید
مصرف طولانی مدت قرص های ضد بارداری با استروژن بالا، خطر ابتلا به واریس پا را افزایش می دهد که به دلیل تغییر عملکرد دریچه های سیستم گردش خون است.
لذا اگر می خواهید برای مدت زمان طولانی از قرص های ضد بارداری استفاده کنید با پزشک متخصص مشورت کنید تا داروی دیگری برای شما بنویسد، و یا سایر روش های جلوگیری از بارداری را برای شما بیان کند تا از آنها استفاده کنید.
پاهای خود را مدتی بالا نگه دارید
خصوصا اگر مدت زمان طولانی ایستاده اید، مدتی در طی روز و یا بعد از اتمام کار خود، پاهای خود را بالا نگه دارید تا گردش خون در پاها بهبود یابد و پاها استراحت کنند.
همچنین موقع خواب می توانید کمی پاهای خود را بالاتر بگذارید. برداشتن فشار از روی پاها، از تجمع خون در سیاهرگ ها جلوگیری می کند.
شلوار و دامن تنگ نپوشید
برای بهبود جریان خون به قسمت های پایینی بدن، از پوشیدن لباس تنگ در قسمت پاها و کمر خودداری کنید. لباس های کمی گشاد و نرم بپوشید.
هم چنین کفش راحت، با پاشنه متوسط و اندازه پای خود بپوشید و از پوشیدن کفش های پاشنه بلند و تنگ و نامناسب خودداری کنید.
جوراب سفت و مخصوص واریس بپوشید
اگر واریس پای شما روز به روز بدتر می شود، از جوراب های مخصوص واریس استفاده کنید. این جوراب ها را می توانید از داروخانه و یا مراکز فروش لوازم پزشکی تهیه کنید.
قبل از خرید جوراب مخصوص واریس، درباره اندازه و میزان فشردگی جوراب که مناسب شرایط شما باشد، با پزشک خود یا دکتر داروخانه مشورت کنید.
خوراکی های مفید و مضر در درمان واریس پا
میوه ها و سبزیجات قرمز و بنفش مصرف کنید
مواد غذایی ذکر شده حاوی ترکیبات مفیدی به نام آنتوسیانین هستند. زمانیکه میوه ها و سبزیجات به رنگ آبی بنفش، آبی یا قرمز تیره مانند انجیر، شاه توت، کلم قرمز، بادمجان، توت فرنگی، آلو و یا موردصحرایی و ... میل می کنید در واقع بدن شما از یک ترکیب مفید دیگر به نام فلاوونوئیدها نیز بهره مند می شود.
آنتوسیانین و فلانوئید هر دو خاصیت ضد التهابی داشته و باعث ترمیم رگهای خونی آسیب دیده و بهبود رگهای واریسی می شوند.
مرکبات مصرف کنید
ویتامین ث موجود در مرکبات به دلیل تاثیر مثبتی که در بهبود خاصیت ارتجاعی مویرگ ها دارد باعث بهبود و جلوگیری از واریس می شود.
پرتقال، لیموترش، کیوی، فلفل دلمه ای، گوجه فرنگی انبه، توت فرنگی و جعفری منابع غنی و طبیعی ویتامین ث هستند. زمانی که این خوراکی ها را را با یکی از منابع غذایی حاوی فلاوونوئید مانند میوه های قرمز ذکر شده در قسمت قبل میل کنید، ویتامین C بیشتری جذب بدنتان می شود و بهبود سریع تر حاصل می گردد.
فیبر بیشتر با مصرف سبوس گندم یا برنج
یبوست مشکلی است که باعث بروز و تشدید واریس می گردد. زمانی که کار روده ها دچار مشکل می گردد، فشار بیشتری به رگها وارد می شود و در نتیجه و جریان خون دچار اختلال می گردد.
یبوست تاثیر بیشتری روی رگهای قسمتهای تحتانی بدن دارد. مصرف سبوس گندم یا برنج به بهبود عملکرد روده ها کمک می کند و باعث برطرف شدن یبوست می شود. توصیه ما این است که برای برطرف کردن یبوست روزانه یک قاشق سبوس را در وعده صبحانه خود بگنجانید. برای این کارمی توانید سبوس گندم یا برنج را به شیر یا ماست اضافه کرده و مصرف کنید. فراموش نکنید که برای رفع یبوست در طول روز باید حداقل روزانه هشت لیوان آب بنوشید.
جذب بیشتر پتاسیم با مصرف سبزیجات
کسانی که دچار مشکل جریان خون در ناحیه پاها هستند و واریس دارند، معمولا از جمله افرادی هستند که از مشکل ورم پا یا احتساب آب نیز رنج می برند. جهت برطرف این مشکل توصیه ما این است که مواد غذایی سرشار از پتاسیم مصرف کنید. یکی از منابع غنی پتاسیم موز است. همچنین تمامی سبزیجات حاوی پتاسیم هستند.
از این ها خوراکی ها دوری کنید
چربی های معروف به چربی های اشباع شده که در لبنیات پر چرب، کره، خامه، گوشتهای فرآوری شده مانند سوسیس وکالباس و شیرینی های صنعتی وجود دارد باعث افزایش کلسترول بد و تری گلیسیرید در خون می شوند.
اگر میزان کلسترول و تری گلیسرید در خون بیش از اندازه بالا بروند باعث بیماری های قلبی و غلظت بالای خون می شود. زمانی که جریان خون دچار اختلال میشود نیز سر و کله واریس ها پیدا خواهد شد.
سیگار به دلیل داشتن ترکیبات سمی موجود در آن غلظت خون را افزایش می دهد و به همین دلیل برای کسانی که واریس دارند خطرناک تر است.
مصرف نمک و مواد غذایی حاوی میزان بالای سدیم، باعث حبس شدن آب در سلول ها و پف و ورم کردن اعضای بدن می شود و باعث بروز اختلال در جریان خون می گردد.
توصیه هایی برای پیشگیری
اگر شما مبتلا به سیاهرگ‌های واریسی یا اختلال عملکرد دریچه های واقع در سیاهرگ‌های عمقی هستید، یک بخش از درمان عبارت است از: پوشیدن لباس مناسب که باعث تسکین سریع و طولانی مدت میشود.
استفاده از این جوراب‌ها حین بارداری نیز مطلوب است. آنها به طور یکنواخت اندام‌های پایینی را فشرده و به سیاهرگ‌ها و عضلات پا در به حرکت درآوردن موثر خون کمک کرده و از آنها حمایت می‌کنند. جوراب‌های ورایس را صبح پس از بیدار شدن بپوشید، حتی قبل از خارج شدن از بستر. آنها را در تمام طول روز نیز به پا داشته باشید. دقت کنید جوراب‌هایی که می‌پوشید در ناحیه بالایی ران یا ساق پا خیلی تنگ نباشند.
مراقبت از اندام‌ها
از نشستن یا ایستادن طولانی مدت بپرهیزید. اگر نحوه کار شما به گونه‌ایست که مجبور هستید در محلی بی‌حرکت بمانید، اندام‌های پایینی و مچ‌ها را مرتب خم کنید. از جا برخیزید و در اطراف قدم بزنید.
براساس گزارش دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت، شاید متوجه شده باشید که بالا گذاشتن پاها حداقل 20 سانتیمتر بالاتر از سطح قلب در انتهای روز، به برطرف شدن تورم کمک می کند.
وضعیت تورم اندام‌های پایینی ناشی از بی‌کفایتی سیاهرگی، اغلب با استفاده از جوراب‌های واریسی درمان میشود. این جوراب‌ها از خارج، روی ساق پا فشار آورده و از تورم شدید که می‌تواند به ضخامت پوست و ایجاد زخم بستر منجر شود، پیشگیری می‌کنند.
ورزش منظم نیز اهمیت دارد فعالیت‌هایی مانند:
راه رفتن ، دوچرخه سواری یا شنا به کاهش فشار در سیاهرگ‌ها و تخفیف ناراحتی کمک می‌کنند .
اگر واریس کنترل نشود...
در صورت عدم کنترل بیماری، واریس در وریدها افزایش قابل توجهی خواهد داشت که در نهایت عضلات پا شروع به درد و احساس سنگینی خواهد داشت. به گفته این فوق‌تخصص عروق، در صورت پیشرفت بیماری، فرد شب‌ها با سنگینی عضلات، کوفتگی و درد مواجه میشود که ناچار است برای التیام درد، پاهایش را بالاتر از سطح قلب خود قرار دهد.
با پیشرفت واریس، بیماری خود را به شکل تغییر رنگ (لکه‌های قهوه‌ای) و چرمی شکل شدن پوست نشان می‌دهد که در نهایت به ایجاد زخم‌های واریسی منجر میشود که خود به خود در قسمتهای تحتانی ساق پا به وجود می‌آید و به راحتی قابل علاج نیستند.
گفتنی است اگر تورم بیش از حد یا وقتی پوست روی وریدهای واریسی پوسته‌پوسته شده، زخمی تغییر رنگ داد یا مستعد خونریزی شد، احتمال ابتلا به درماتیت (التهاب پوست) ناشی از توقف خون در رگ وجود دارد. یا اگر وریدهای واریسی قرمز رنگ هستند باید به پزشک مراجعه شود زیرا احتمال دارد فرد به فلبیت (التهاب رگ) مبتلا شده باشد، بنابراین بهتر است شخص در هر مرحله‌ای از بیماری به پزشک مراجعه کند.
این استاد دانشگاه با اشاره به این که واریس، در هر مرحله درمانهای مختلفی دارد، متذکر میشود: در واریس‌های خفیف، می‌توان با روش‌های تزریق موادی داخل رگهای واریسی (اسکلروتراپی) باعث بهبود و جمع شدن رگهای واریسی شد ولی اگر بیماری در مراحل پیشرفته‌تر باشد.
می‌توان به شکل درمانهای سنتی (عمل جراحی و خارج کردن رگهای خراب شده) و روش‌های پیشرفته استفاده از لیزر داخل وریدی، وریدهای واریسی را روی هم خواباند و جمع کرد که هر یک از این روش‌های درمانی و ترکیبی مستلزم نظر و صلاحدید پزشک متخصص است تا از این طریق از تبدیل بیماری ساده‌ای همچون واریس به یک بیماری پیشرفته و صعب‌العلاج جلوگیری شود.
دکتر ظفرقندی، ورزش را یکی از عوامل مهم پیشگیری از بیماری بیان کرده و یادآور میشود: محیط‌های گرم و داغ از قبیل سونا و حمام می‌تواند در پیشرفت بیماری موثر باشد.
چه کنیم واریس نگیریم
کسانی که در ابتدای ابتلا به بیماری هستند، می‌توانند با مراجعه به پزشک و پوشیدن جوراب مخصوص بیماری خود را درمان کنند.
در این میان افرادی که به این بیماری مبتلا نیستند ولی فاکتورهای خطر از قبیل (ارث) و (مشاغل نشسته) را دارند، می‌توانند با پوشیدن جوراب‌های استاندارد از بروز این بیماری پیشگیری کنند.
«این بیماری پرهیز غذایی خاصی ندارد و با عدم اضافه وزن می‌توان تا حد زیادی از پیشرفت بیماری پیشگیری کرد.»
«یبوست» می‌تواند تا حد بسیار زیادی باعث تشدید بیماری شود.
مثلا هموروئید که نوعی واریس در ناحیه مقعد است، بر اثر یبوست بروز می‌کند و به نام (بواسیر) شناخته میشود و اگر این عارضه در ناحیه «مری» ظهور پیدا کند به آن واریس مری گفته میشود.
بهتر است همه افراد بخصوص خانم‌هایی که در پا و اندام تحتانی خود علایمی از واریس مشاهده کردند، قبل از پیشرفته شدن بیماری خود به پزشک متخصص عروق مراجعه و با پیگیری، بیماری خود را درمان کنند.
نکات مهم در مورد واریس پا
- سیاهرگ های واریسی پا در زنان شایع تر است، ولی تعداد زیادی از مردان را نیز می تواند مبتلا کند. با افزایش سن، احتمال ابتلا به واریس پا بیشتر می شود، اما سیاهرگ های واریسی در هر سنی می توانند تشکیل شوند و مسئله وراثت نیز در بروز این مشکل موثر است.
- اگرچه سیاهرگ های واریسی به طور کلی مشکل خطرناکی نیستند، ولی می توانند نشان دهنده یک بیماری جدی و خطرناک باشند. لذا اگر وضعیت سیاهرگ های واریسی در شما روز به روز بدتر می شود، حتما به پزشک مراجعه کنید تا وضعیت سلامتی شما را بررسی کند.
نباید برای از بین بردن رگ های واریسی از درمان با دست، مثل ماساژ پا استفاده کرد. این کار خطرناک است و باعث ایجاد آمبولی در رگ ها می شود
- در جایی از پا که واریس معمولا رخ می دهد از یخ استفاده کنید و یا آن را گرم کنید تا عضلات و درد پاها آرام شوند.
- سعی کنید پاها را بالاتر از سر خود نگه دارید. هم چنین برای جریان خون بهتر از روغن بادام استفاده کنید.
پزشکان مربوط به درمان واریس
دکتر غلامرضا رئیسی
آدرس تهران، خ. شریعتی روبروی پارک شریعتی(کوروش). نبش کوچه پیروز. ساختمان شریعتی. طبقه اول واحد 10 تلفن 22882831
گرد آوری شده ی مجله ی اینترنتی دلگرم
مرجان امینی
