همه ی آنچه که باید در مورد فلج بل(عصب صورتی)بدانید

علت فلج بل و راه های درمان این بیماری

با دلگرم همراه باشید تا با علت بیماری عصب صورتی (فلج بل) آشنا شوید.

مقدمه ای در مورد فلج بل

فلج بل یا همان عصب صورتی چیست؟

فلج عصب زوج هفتم مغزی یا عصب صورتی منجر به فلج بل (Bell's palsy) می‌شود. در این حالت عضلات صورت به صورت ناگهانی و به طور موقت فلج می‌شوند، اغلب تنها یک طرف صورت را گرفتار می‌کند. درگیری عصب صورتی معمولاً به تنهائی یک بیماری نیست بلکه علامتی از یک بیماری دیگر است مانند عفونت، آسیب و یا تومور عصب صورتی.

پفلج خودبخودی عصب فاسیال بدون شواهد سایر بیماری‌ها، فلج ایدیوپاتیک بل نامیده می‌شود. اگر چه دلایل زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد فلج بل دارای یک مکانیسم ایمنی التهابی ویروسی است. این بیماری در هر گروه سنی رخ می‌دهد ولی در 40-20 سالگی شایع تر است. در یک جمعیت صدهزار نفری سالانه 20-10 مورد از آن رخ می‌دهد.

"فلج بل" یک نوع ضعف یا فلج است که عضلات صورت را درگیر می کند. این عارضه به دلیل مشکلی در عصب چهره ای ایجاد می شود. این ضعف معمولا در یک طرف صورت ظاهر می شود و به ندرت ممکن است هر دو طرف را هم درگیر کند. بسیاری از کسانی که به فلج بل مبتلا می شوند، در ابتدا فکر می کنند که سکته کرده اند که این طور نیست. فلج بل (فلج صورت) با سکته بسیار متفاوت بوده و در بیشتر موارد، بهبودی کامل حاصل می شود. فلج بل به احترام پزشکی که اولین بار آن را توضیح داد نام گذاری شده است.

• عصب چهره ای به شاخه های متعددی تقسیم شده و بسیاری از عضلات صورت را کنترل می کند.
• یکی از شاخه های این عصب مسئول بردن پیام های چشایی از زبان به مغز می باشد.
• عصب چهره ای از زیر گوش بیرون آمده و از درون غده ی بزاقی بناگوشی می گذرد.
• هر فرد یک عصب چهره ای (همچنین به نام عصب هفتم مغزی) در هر طرف از صورت خود دارد. هر کدام از این اعصاب از طریق یک مجرای کوچک در جمجمه و در زیر گوش، از مغز خارج می شوند.
• این عصب به شاخه های متعددی تقسیم می شود که ماهیچه های کوچکی را در صورت کنترل می کنند و شما از آن ماهیچه ها برای لبخند زدن، اخم کردن و غیره استفاده می کنید. ماهیچه هایی که بستن پلک ها به عهده ی آن هاست نیز، تحت کنترل این عصب می باشند.
• شاخه هایی از این عصب نیز به انتقال پیام های چشایی از زبان به مغز، تخصیص یافته اند.

علائم و نشانه های فلج بل

ضعف در صورت که معمولا در یک طرف آن مشاهده می شود. این ضعف معمولا به سرعت و در حدود چند ساعت، ایجاد می شود. ممکن است شما برای اولین بار این ضعف را پس از بیدار شدن از خواب احساس کرده و بدین صورت بسیار چشمگیر به نظر برسد. همچنین ممکن است به تدریج و پس از چند سال بد تر شود.

اثرات این ضعف متفاوت اند و به از کار فتادن جزئی یا کلی عصب بستگی دارند. این اثرات عبارت اند از :

• چهره ی شما ممکن است پژمرده به نظر رسیده و به یک سمت کج شود. هنگام لبخند زدن ممکن است تنها یک طرف صورت حرکت کند.
• جویدن غذا در سمت آسیب دیده می تواند مشکل ساز باشد. ممکن است لقمه ی غذا در پشت لثه گیر افتاده و همچنین نوشیدنی ها و بزاق از آن سمت دهان بیرون بریزند.
• ممکن است قادر نباشید چشم خود را ببندید که این باعث تولید اشک زیاد و یا خشک شدن چشم می گردد.
• ممکن است نتوانید روی پیشانی خود چین انداخته، سوت بزنید و یا لپ خود را پر از هوا کنید.
• ممکن است دچار اختلال در تکلم بشوید چرا که عضلات کنار صورت، به ساخت کلمات کمک می کنند. برای مثال، کلمات شروع شونده با حرف پ.
• فلج بل بیشتر موارد بدون درد بوده و یا درد بسیار خفیفی ایجاد می کنند. با این وجود در برخی افراد، دردی در ناحیه ی نزدیک گوش ایجاد می شود که ممکن است تا چند روز باقی بماند.
• صدا های بلند ممکن است ناراحت کننده باشند و سر و صدا های خفیف، شدید تر به نظر برسند. این به علت از کار افتادن یک ماهیچه ی کوچک در گوش می باشد.
• ممکن است حس چشایی خود را از دست بدهید (در طرفی از زبان که تحت تاثیر بیماری قرار گرفته است)

علائم فلج بل یا صورت به شرح زیر هستند:

ضعیف یا فلج شدن نیمی از صورت بطور ناگهانی که باعث مشاهده افتادگی در این ناحیه شود. این مسئله نشانه اصلی ابتلا به این بیماری است. در این حالت ممکن است بیمار در رابطه با بستن چشم خود در یک طرف صورت مشکل داشته باشد.

1. آب ریزش دهان
2. مشکلات چشم همچون اشک بیش از حد یا خشکی چشم
3. از دست دادن توانایی مزه کردن
4. درد در ناحیه چشم یا پشت آن
5. بی حس شدن ناحیه آسیب دیده در صورت
6. افزایش حساسیت فرد به صدا

علت بیماری فلج بل

علت فلج صورت بل مشخص نیست، اما در اکثر موارد ابتلا به فلج نیمی از صورت به علت عملکرد ویروس هرپس است که عامل اصلی ابتلا به سرما خوردگی می‌باشد. در اکثر موارد ابتلا به فلج یکطرفه صورت، عصبی که کنترل عضلات در یک طرف صورت را بر عهده دارد به خاطر التهاب ایجاد شده آسیب می‌بیند.

علاوه بر این بسیاری از عوامل بیماری زا می‌توانند باعث ضعیف یا فلج شدن عضلات صورت شوند. اگر هیچ دلیل مشخصی برای مشاهده فلج ناگهانی صورت در بیمار وجود نداشته باشد، در اصطلاح تخصصی به آن فلج بل گفته می‌شود.

تشخیص ، سرانجام بیماری و درمان آن

این سه مورد در حقیقت مهمترین سوالات یک بیمار مبتلا به فلج بل از پزشک خود است:

دلیل این بیماری چیست؟

چه موقع من باید انتظار داشته باشم که علائم بیماری رفع شود؟

چه کاری ممکن است انجام دهم که زودتر و کاملتر سلامت اولیه خود را پیدا کنم؟

برای پاسخ به این سوالات پزشک ممکن است نیاز به انجام ارزیابی‌های گسترده در مورد علت بیماری و ناحیه‌ای که عصب صورتی درگیر شده است داشته باشد تا بتواند بهترین درمان را برای بیمار خود تجویز کند. نتایج انجام تستهای تشخیصی می‌توانند نوع درمان را تعیین کنند.

نتایج تستهای تشخیصی

اگر عفونت دلیل بیماری باشد، آنوقت استفاده از آنتی بیوتیک (مثلا در عفونت گوش میانی) و یا عوامل ضد ویروس (مثلا در عفونت ویروس تب خال که باعث درگیری اعصاب مختلفی می‌تواند شود) درمانی مؤثر خواهد بود.

اگر فقط یک تورم ساده در بدنه عصب باعث ایجاد علائم اختلال عصب صورتی شده باشد، آن‌وقت استفاده از داروهای استروئیدی می‌تواند مؤثر باشد.

در شرایط خاصی نیز عمل جراحی استخوان اطراف عصب و برداشتن استخوان برای رفع فشار از روی عصب ممکن است مورد استفاده قرار گیرد.

هیچ تست خاصی برای فلج بل وجود ندارد، بنابراین باید دلایل دیگر را حذف کرد تا بتوان آن را تشخیص داد. پزشک بررسی می کند که چقدر طول کشیده تا نشانه ها ظاهر شوند و بخش ضعیف یا فلج کجاست.

افرادی که سکته می کنند معمولا فقط بخش پائینی صورتشان ضعیف می شود و ممکن است این ضعف را در دست ها و پاها هم داشته باشند. مشکلات ناشی از تومورها معمولا در مدت زمان طولانی تری خودشان را نشان می دهند (نشانه ها کندتر شروع می شوند و در مدت زمان طولانی تر شدیدتر و جدی تر می شوند).

پزشک از شما می پرسد که آیا فرزندتان در بخش های دیگر بدن نیز ضعف یا فلج دارد یا خیر و اینکه آیا مشکلات دیگری مانند دوبینی یا مشکل در بلع دارد یا خیر. همچنین می پرسد که آیا آسیبی به سر کودک وارد شده است یا خیر.

اگر فلج صورت بیش از چند ماه طول بکشد، پزشک آزمایش های دیگری همچون اشعه ایکس، سی تی اسکن و ام آر آی تجویز می کند تا از مشکلات دیگر نیز آگاه شود. همچنین ممکن است پزشک EMG (برق نگاری ماهیچه) تجویز کند و بررسی کند که عضلات چگونه به سیگنال های اعصاب واکنش می دهند.

معمولا ویروس یا عفونتی که منجر به فلج بل می شود از بین می رود و هیچ درمانی برای این وضعیت وجود ندارد. وقتی التهاب عصب از بین رفت، این فلج نیز از بین می رود و عصب بهبود می یابد. عصب باید خود را بازسازی و ترمیم کند و این با گذشت زمان ممکن می شود.

در بعضی موارد، پزشکان داروهایی برای کاهش التهاب تجویز می کنند یا روی چشم پانسمان می گذارند یا برای چشم خشک کودک، قطره تجویز می کنند.

بیشتر افرادی که فلج بل می گیرند، ظرف یک تا سه ماه بهبود می یابند، بعضی افراد نیز پس از رفع بیماری، ضعفی دائمی در آن قسمت از صورت خواهند داشت. در ضمن بسیار غیرعادی است اگر یک فرد دوبار فلج بل بگیرد و این اتفاق نخواهد افتاد.

والدین باید سعی کنند که فرزندشان خوب غذا بخورد و خواب کافی داشته باشد تا زودتر درمان شود. نیازی به متوقف کردن فعالیت ها و ورزش ها نیست، زیرا در صورت نیاز کودک می تواند چشم خود را ببندد و از آن محافظت کند. اگر کودک نتوانست چشم خود را ببندد، باید با پزشک مشورت کنید و برای او عینک محافظتی بخرید یا پانسمان روی چشم او بگذارید تا آسیبی به آن چشم نرسد.

کمک به کودک برای گذراندن این وضعیت

فلج بل ممکن است برای کودکان وضعیت دشواری باشد، زیرا این فلج بر ظاهر کودک تاثیر زیادی دارد. باید سعی کنید کاری کنید که چهره کودک دوباره به وضعیت نرمال برگردانده شود. اگر حس می کنید که کودکتان را به خاطر ظاهرش اذیت می کنند، باید با معلم، مشاور مدرسه و مربیان او صحبت کنید و یا حتی با دانش آموزان کلاس صحبت کنید.

همچنین اگر از کسی از کودکتان در مورد این وضعیت او سوال می کند، به او خیره می شوند یا چیزهای بدی به او می گویند، باید در مورد واکنش های او با او صحبت کنید و به او توضیح دهید که این یک وضعیت موقتی است و واگیردار نیست. با کمی صبر و حمایت و عشقی که نثار فرزندتان می کنید، او در مدت کوتاهی بهبود می یابد.

گردآوری شده ی مجله ی اینترنتی دلگرم

مرجان امینی