معرفی و بررسی فیلم «The Insult»: روایتگر تنشی قدیمی میان جامعه‌ی عرب

داستان «توهین» The Insult شباهت زیادی به حال و هوای قسمتی از سریال «زیاد ذوق‌زده نشو» Curb Your Enthusiasm دارد: دو مرد با زمینه‌های فرهنگی متفاوتی در مورد مشکلی کم‌اهمیت جروبحث می‌کنند، دعوایی که بی‌دلیل بزرگ می‌شود و مشکلات بیشتری را به همراه می‌آورد؛ اما «توهین» زیاد دوئیری Ziad Doueiri هیچ شباهتی به یک کمدی بی‌مزه ندارد. دومین فیلم این کارگردان لبنانی همانند اثر قبلی‌اش، درام بی‌نظیر «حمله» The Attack، فوق‌العاده است. این فیلم داستان تنش میان دو عضو از جامعه‌ی عرب لبنان و تفاوت‌های فرهنگی میان آن‌ها را روایت می‌کند. بااینکه فیلم در توجیه اتفاقات عجیبی که در دادگاه رخ می‌دهد ناتوان است و یا نتوانسته است به‌خوبی معنای تلخ پشت تمام این اتفاقات را به مخاطب القا کند، نگاهی عمیق از تأثیر مشکلاتی با ریشه‌های عمیق در گذشته را بر روی جامعه‌ی امروزی لبنان ارائه می‌دهد.
داستان فیلم به‌سرعت جلو می‌رود، کریستین تونی Christian Tony لبنانی (با بازی عادل کرم Adel Karam) در همان جامعه‌ای بسته‌ی زندگی می‌کند که پناهنده‌ای اهل سوریه به نام یاسر Yasser (کامل الباشا Kamel El Basha) نیز برای زندگی انتخاب کرده است. یاسر برای یکسری تعمیرات به ساختمانی وارد می‌شود که برحسب اتفاق محل زندگی تونی است. هنگامی‌که یاسر می‌خواهد لوله‌ای را روی بالکن خانه‌ی تونی تعمیر کند، تونی سعی می‌کند این درخواست را نشنیده بگیرد. بااین‌حال یاسر بازهم  اصرار می‌کند. تونی که عصبانی شده است کار این تعمیرکار را خراب می‌کند، کاری که یاسر را به‌شدت عصبانی می‌کند. تونی پیش رئیس یاسر رفته و از او می‌خواهد یاسر را مجبور کند از او عذرخواهی کند. معذرت‌خواهی که یاسر به آن تن نمی‌دهد.
بعدازاین فیلم در سرازیری می‌افتد. افراد سعی می‌کنند این دو نفر را آشتی بدهند، اما درنهایت تونی که روحیه‌ای نژادپرستانه دارد، به سرش می‌زند و به ریشه‌های فلسطینی یاسر حمله می‌کند.
خشونت تشدید می‌شود، از یکدیگر شکایت می‌کنند و درنهایت پایشان به دادگاه باز می‌شود. درنتیجه توجه‌ها در سطح ملی به این دعوا جلب می‌شود. دوئیری ماهرانه همه‌ی این جزییات را به تصویر کشیده است. «توهین» پنجره‌ای به خشم ناشی از تعامل دنیاهای عرب متفاوت با یکدیگر را بر روی ما باز می‌کند. در پی این ماجرا هر دو وکلایی عجیب برای دفاع از پرونده‌ی خود انتخاب می‌کنند. وجیدی Wajdi (کمیل سلامه Camille Salameh) وکیل معروفی که سابقه‌ی دفاع از رهبر حزب مسیحی کشور را در کارنامه دارد، پرونده‌ی تونی را قبول می‌کند. دخترش نادین Nadine که تحت تأثیر مشکلات پناهندگان قرار گرفته است، طرف یاسر را گرفته و پرونده‌ی او را قبول می‌کند.
تلاش دوئیری برای به تصویر کشیدن شکاف طبقات اجتماعی جامعه به نظر بیش از حد می‌رسد. دادگاه نیز به دو بخش مجزا تقسیم شده که در حال کشمکش با یکدیگر هستند. بااین‌حال کارگردان موفق شده است بازی‌های فوق‌العاده‌ای را ثبت کند، بازی‌های پراحساس که این درد ملی در آن مشهود است.بیرون از دادگاه هر دو مرد درگیر مشکلات خودشان هستند- همسر تونی حامله است و یاسر و خانواده‌اش درگیر مشکلات مالی هستند- فیلم استیصال و ناامیدی این افراد را به‌خوبی به تصویر می‌کشد، به‌طوری‌که به نظر می‌رسد دلیل اصلی این خشم، شرایط آن‌ها و فاصله‌ای که از غرور و مردانگی گرفته‌اند باشد. خشمی که چشم آن‌ها را بر روی آسیبی که به هم می‌زنند بسته است. بااینکه شاید در نگاه اول این موضوع اهمیت زیادی نداشته باشد اما به‌مرور مهم می‌شود. داستان «توهین» دادگاه این دو مرد و تنش‌های آن‌ها را روایت می‌کند. این فیلم بر روی تنشی که قبل از این ماجرا وجود داشته است، تمرکز نمی‌کند. بااین‌وجود دوئیری موفق می‌شود بدون قضاوت، منشأ اصلی این خشم را به تصویر کشیده است. بااینکه تونی طرف بی‌رحم ماجرا به نظر می‌رسد، خواسته‌ی اصلی‌اش شنیدن عذرخواهی است. قضاوت‌های نژادپرستانه‌اش او را به جنونی رسانده است که درنهایت کار را به دادگاه و شکایت ختم می‌کند؛ اما از حق نگذریم عملکرد یاسر هم آن‌قدر خوب به نظر نمی‌رسد.
درنهایت این دو در صحنه‌ی دادگاه و در شرایطی نامطلوب مجبور به ملاقات یکدیگر می‌شوند. «توهین» به‌طور عمیق روحیات این دو مرد را بررسی می‌کند. درنهایت متوجه می‌شویم این دوراهی برای فرار از تفاو‌ت‌‌هایشان ندارند و نمی‌توانند این خشم را پشت سر بگذارند.
این مطلب برگرفته از نوشته‌ی اریک کوهن Eric Kohn در ایندی‌وایر Indiewire است.

کارگردان زیاد دوئیری

حالا به بررسی نظر سایر منتقدین می‌پردازیم:
استفانی مری Stephanie Merry منتقد واشنگتن‌پست Washington Post نوشته است:
بازی‌های «توهین» به‌خصوص کرم فوق‌العاده است. تونی شخصیتی است که خشم پیش‌بینی‌نشده‌اش با یک حرکت اشتباه شعله‌ور می‌شود، اما کرم با حرکاتی ظریف و حرکات صورت به زیبایی غم و استیصال را به این نقش اضافه می‌کند. الباشا نیز که بازی تأثیرگذاری ارائه داده است، اولین فلسطینی برنده‌ی جایزه‌ی بهترین بازیگر مرد از جشنواره‌ی فیلم ونیز Venice Film Festival است.
این فیلم هم‌چنین موفق شده است نظر بوید ون هوئیج Boyd van Hoeij منتقد هالیوود ریپورتر The Hollywood Reporter را به خود جلب کند.
فیلمی به‌شدت سیاسی که درعین‌حال داستانی شخصی در مورد جدال دو مرد را روایت می‌کند، دعوایی که زنان زندگی آن‌ها را نیز درگیر خود می‌کند. «توهین» فیلمی خوش‌ساخت و با بازی‌های فوق‌العاده است. بااینکه کمی طولانی است اما درنهایت شاهکاری در نوع خودش به‌حساب می‌آید. به همراه این فیلم، بیانیه‌ای با این مضمون که این فیلم دیدگاه شخصی کارگردان را به تصویر کشیده است و ارتباطی به دولت لبنان ندارد، نیز پخش‌شده است.اما نظر جی ویس‌برگ Jay Weissberg منتقد ورایتی Variety در مورد «توهین» کمی متفاوت است: در انتهای فیلم کارگردان سعی کرده است این دو شخصیت دچار تحولی هرچند کوچک شوند، اما خشم بیش‌ازاندازه‌ی تونی مانع این کار می‌شود. درنهایت این یاسر است که شخصیت پیچیده‌ای را به مخاطب نشان می‌دهد که می‌تواند این باشد که همواره یاد گرفته است چیزی را بروز ندهد. متأسفانه آهنگسازی اریک مویوکس Éric Neveux به‌خوبی بر روی فیلم ننشسته است، برخلاف «حمله»، این بار موسیقی متن فیلم نامربوط و بیش از حد لازم به نظر می‌رسد. درنهایت نمی‌توان از فیلم‌برداری دیدنی توماسو فیوریلی Tommaso Fiorilli یاد نکرد.
همچنین بخوانید:
معرفی و بررسی فیلم In the Fade: نگاهی دیگر به موضوع تروریسم

کپی برداری و نقل این مطلب به هر شکل از جمله برای همه نشریه‌ها، وبلاگ‌ها و سایت های اینترنتی بدون ذکر دقیق کلمات “منبع: بلاگ نماوا” ممنوع است و شامل پیگرد قضایی می شود.