سرطان زمانی شروع می‌شود که سلولها در بدن شروع به رشد خارج از کنترل می‌کنند. سلول ها تقریباً در هر بخشی از بدن می‌توانند تبدیل به سرطان شوند، و می‌توانند به نواحی دیگر بدن گسترش یابد.سرطان تیروئید سرطانی است که در غده تیروئید شروع می‌شود.با این بخش از دلگرم همراه باشید تا با راه های مناسب برای درمان سرطان تیروئید آشنا شوید.
تنها یک تومور از بیست تومور درگیرکننده غده تیروئید می تواند سرطانی شود، اما از آنجایی که تعداد بیماران تیروئیدی همواره رو به افزایش است، این یک بیستم می تواند آمار بالایی باشد.همانطور که می دانید غده تیروئید غده ای کوچک در جلوی گردن است که هورمون هایی بسیار مهم و تنظیم کننده متابولیسم بدن ترشح می کند.
گاهی در غده تیروئید، ندول ها و گره های کوچکی تشکیل می شوند که می توانند برای عملکرد طبیعی این غده خطرناک باشند. البته تمام ندول های تیروئیدی هم مضر نیستند، اما برخی از آنها می توانند سرطانی شده و به مرور کل غده تیروئید را درگیر کنند.
انواع سرطان تیروئید
انواع متعددی از سلول ها در غده تیروئید وجود دارند. پس انواع متعددی از سرطان ها می تواند با رشد غیر طبیعی این سلول ها ایجاد شود. در اینجا می خواهیم به چند نمونه از شایع ترین سرطان های تیروئید بپردازیم:
1- سرطان پاپیلاری (Papillary carcinoma)
این نوع سرطان، شایع ترین سرطان تیروئید است و برای 80 درصد مبتلایان به سرطان تیروئید سرطان پاپیلاری تشخیص داده می شود. روند پیشرفت این بیماری آهسته است و می تواند به مرور زمان دو لب تیروئید را درگیر کند. در بسیاری از موارد، این بیماری از غده تیروئید به گره های لنفاوی گردن نیز سرایت می کند و درصورت متوقف نشدن می توان به نقاط دیگر بدن نیز گسترش پیدا کند.
2- سرطان فولیکولی (Follicular carcinoma)
این نوع سرطان، دومین سرطان شایع تیروئید است و برای 10 درصد بیماران مبتلا به سرطان تیروئید، این نوع تشخیص داده می شود. این نوع سرطان تیروئید می تواند به ریه ها و استخوان ها گسترش پیدا کند و از سرطان پاپیلاری به مراتب جدی تر است.
3- سرطان مدولاری تیروئید (MTC)
این نوع کارسینوم در سلول های C تیروئید ریشه می دواند، سلول هایی که مسئول تولید و ترشح هورمون کلسی تونین هستند. این نوع سرطان چیزی حدود 5 درصد از انواع سرطان های تیروئید را شامل می شود، تشخیص و درمان آن معمولا سخت تر از انواع قبلی بوده و پیش آگهی بدتری نیز خواهد داشت.
4- کارسینوم سلول های هرتل (Hurthle cell carcinoma)
این نوع سرطان تیروئید فرم دیگری از سرطان فولیکولار است. تشخیص و درمان این نوع بیماری از انواع دیگر باز هم به مراتب سخت تر است، اما خوشبختانه شیوع بسیار کمی هم دارد. تنها حدود 4 درصد کل سرطان های تیروئید، کارسینوم سلول های هرتل تشخیص داده می شود.یک درصد باقی مانده به انواع نادر تر مانند کارسینوم آناپلاستیک، لنفوم تیروئیدی و غیره برمی گردد.
علت سرطان تیروئید
معمولا سرطان تیروئید با پاره‌ای از شرایط وراثتی مرتبط است، اما علت دقیق سرطانهای تیروئید شناخته نشده است.
تغییرات خاص در DNA افراد می‌تواند باعث سرطانی شدن سلول‌های تیروئید شود.
DNA مواد شیمیایی موجود در هر یک از سلول‌های ماست که ژنهای ما را می‌سازد- دستورالعمل چگونگی عملکرد سلولها. اگرچه بیشتر سرطانها به واسطه تغییرات ژنی وراثتی ایجاد نمی‌شوند. در این موارد، ژن در طول زندگی یک فرد تغییر می‌کند.
این تغییر ممکن است زمانی رخ دهد که DNA یک سلول توسط یک عامل محیطی، مانند اشعه های رادیواکتیو، آسیب می‌بیند، و یا ممکن است بدون یک علت خارجی و ناشی از رویدادهای تصادفی باشدکه گاهی در داخل یک سلول اتفاق می‌افتد.دانشمندان موفق به کشف چندین عامل خطرکه احتمال ابتلای فرد به سرطان تیروئید را افزایش می‌دهد، شده‌اند.
جنسیت و سن
بنابر دلایل نامشخص، سرطان تیروئید (مانند تقریباً تمام بیماریهای تیروئید) در زنان حدود 3 برابر بیشتر نسبت به مردان رخ می‌دهد. سرطان تیروئید می‌تواند در هر سنی فرد را مبتلا سازد، اما در زنان (اغلب در دهه‌های 40 و 50 زندگی) زودتر از مردان (معمولاً در دهه های 60 و 70 زندگی) به اوج خطر خود می‌رسد.
یک رژیم غذایی کم ید
سرطان فولیکولار تیروئید در مناطقی از جهان که دارای رژیمهای غذایی کم ید هستند، شایع تر است.
اشعه های رادیواکتیو
قرار گرفتن در معرض اشعه رادیواکتیو یک عامل خطر ثابت شده برای سرطان تیروئید است. منابع چنین اشعه‌هایی شامل درمانهای پزشکی خاص و اشعه‌های ناشی از حوادث نیروگاه و یا سلاح های هسته ای است. سابقه درمان سر یا گردن با اشعه‌های رادیواکتیو در دوران کودکی یک عامل خطر برای سرطان تیروئید است.
وراثت و سوابق خانوادگی
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
عوامل نشان‌دهنده ابتلا به سرطان تیروئید کدام‌است؟
1ـ ندول‌ها یا گرهک‌های قابل لمس در انتهای گلو
یکی از نخستین نشانه‌های ابتلا به سرطان تیروئید بروز ندول یا گرهک است که غالبا در حین معاینه توسط پزشک قابل‌لمس است. این گرهک بدون درد است و مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما گرهک تیروئیدی در 5 درصد موارد تبدیل به غده سرطانی می‌شود. البته بروز آن الزاما به معنی بدخیمی و سرطانی بودن نیست. بااین‌حال توصیه می‌شود حتما مورد آزمایش و معاینه قرار گیرند تا نوع آن مشخص شود. گفتنی است که وجود هر ندول یا گرهک از نوع خوش‌خیم یا سرطانی آن در اغلب موارد اختلالی در عملکرد غده تیروئید ایجاد نمی‌کند.
2ـ ناصاف و کلفت شدن صدا
تغییر تدریجی صدا و بم و ناصاف شدن آن (که بدون هیچ معالجه‌ای بیش از سه هفته به طول بینجامد) به همراه بروز گرهک نشانه‌ای از ابتلا به سرطان تیروئید است. واقعیت این است که صدا با بروز سرطان تیروئید تحت تاثیر قرار می‌گیرد. به این دلیل که تومور قبلا عصب کنترل‌کننده تارهای صوتی را احاطه کرده و روی آنها تاثیر گذاشته است. این علامت دوگانه یعنی بروز گرهک و تغییر صدا بندرت خود را نشان می‌دهد، اما باید به‌طور جدی از علائم سرطان تلقی‌شان کنیم و بررسی شوند.
3ـ مشکل بلع غذا و درد در ناحیه گردن
فرد احساس می‌کند چیزی در گلویش گیر کرده است. با وجود این‌که ابتدا این مشکل صرفا یک ناراحتی جزئی محسوب می‌شود، اما به مرور جدی‌تر شده تا آنجا که بلعیدن هر نوع غذای جامد و حتی مایعات نیز مشکل و دردناک خواهد بود. این مشکل معمولا با درد در قسمت پایین گلو همراه است. البته این علامت در مورد سرطان تیروئید چندان شایع نیست، اما زمانی که بروز می‌کند معمولا نشان‌دهنده مرحله پیشرفته سرطان است. یعنی این‌که تومور رشد کرده و به نای فشار می‌آورد.
وجود غده متورم در قسمت انتهایی گلو
بروز یک یا چند غده در قسمت گردن باید جدی گرفته شود؛ بخصوص اگر بیش از سه هفته بدون بهبود و خوابیدن تورم باقی بمانند. اگر تورموهای تیروئید درمان نشود بزرگ شده و غدد لنفاتیک انتهای گردن را احاطه می‌کند. سپس این تورمورها به غدد دیگر نیز سرایت کرده و متاستاز ایجاد می‌کند.اگر درمان و ریشه‌کنی این تومورها شروع نشود احتمال سرایت و پیشرفت آنها به سمت ریه‌ها، کبد و استخوان‌ها دور از ذهن نیست. توصیه می‌کنیم در صورت مشاهده غده متورم که بدون هیچ بیماری خاصی بروز کرده و بیش از سه هفته بهبود نیابد به پزشک مراجعه کنید.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
تشخیص سرطان تیروئید
بارزترین ویژگی آن احساس برآمدگی در گلوست. البته بزرگ شدن تیروئید می‌تواند در کنار سرطان دلایل بسیار زیاد دیگری نیز داشته باشد.
برای تشخیص قطعی بیماری از روش‌های زیر استفاده می‌شود:
آزمایش خون
سونوگرافی از سلول‌های نمونه از برآمدگی
آزمایش ایزوتوپ
عکسبرداری CT یا MR از گلو
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
عوارض درازمدت سرطان تیروئید
قسمت عمده‌ای از بیمارانی که به سرطان تیروئید مبتلا می‌شوند می‌توانند به طور موفقیت‌آمیزی درمان شوند. اما عدم درمان آن می‌تواند خطرناک و کشنده باشد. بعد از درمان موفق این بیماری معمولاً هر سال یک آزمایش خون از بیمار گرفته می‌شود. برای برخی از بیماران هم عکسبرداری از غده تیروئید در فواصل زمانی منظم توصیه می‌شود. اغلب بیماران ناچار هستند که تا پایان عمر خود قرص تیروکسین مصرف کنند. اگر عوارض احتمالی ناشی از انجام عمل جراحی در بیمار وجود نداشته باشد، معمولاً بیمار می‌تواند زندگی عادی خود را ادامه دهد و فعالیت‌های روزمره را بدون هیچ مشکلی انجام دهد.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
درمان سرطان تیروئید
تصمیم گیری در مورد درمان بسته به نوع و مرحله سرطان تیروئید، شما ممکن است بیش از یک نوع درمان نیاز داشته باشید. گزینه های درمانی برای سرطان تیروئید می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- جراحی
- درمان با ید رادیو اکتیو
- درمان هورمون تیروئید
- پرتودرمانی خارجی
- شیمی درمانی
- درمان هدفمند
اغلب 2 یا بیشتر از این درمانها همراه با هم به کار گرفته می‌شوند.
بیشتر سرطانهای تیروئید قابل درمان هستند، به خصوص اگر در نواحی دور از دسترس بدن پخش نشده باشند. اگر سرطان قابل درمان نباشد، هدف از درمان ممکن است حذف و یا نابودکردن سرطان تا حد امکان و ممانعت از رشد، گسترش، و یا بازگشت آن تا طولانی‌ترین زمان ممکن باشد. گاهی اوقات هدف از درمان است بهبود (تسکین) علائم مانند درد یا مشکلات تنفسی و بلعی است.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
مراقبت های پس از درمان
پس از تکمیل درمان، شما باید همچنان تحت نظر پزشک خود باشید. مراجعات پس از درمان به پزشک بسیار حائز اهمیت است. در طول این مراجعات، پزشک در مورد علائم شما خواهد پرسید، شما را معاینه خواهد کرد، و ممکن است آزمایش خون یا آزمایش تصویربرداری مانند اسکن ید رادیواکتیو و یا سونوگرافی برای شما تجویز کند. پیگیری پس از درمان برای پیشگیری از عود سرطان یا گسترش آن و همچنین عوارض جانبی احتمالی درمانهای خاص نیاز است.
اکنون زمان آن است که هر گونه سوال را از تیم پزشکی خود بپرسید و دغدغه ها و نگرانیهای احتمالی خود را با آنها در میان بگذارید.اکثر مردم پس از درمان به خوبی زندگی می‌کنند، اما مراقبت پس از درمان ممکن است تا آخر عمر ادامه داشته باشد. این مراقیت بسیار مهم است چرا که بسیاری از سرطانهای تیروئید به کندی رشد می‌کنند و حتی می توانند 10 تا 20 سال پس از درمان اولیه عود کنند. تیم پزشکی شما توضیح می‌دهد که چه آزمایشاتی نیاز است و چند وقت یکبار باید انجام شود.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
گردآوری شده ی مجله اینترنتی دلگرم
مرجان امینی
