در سال گذشته خبرهای خوبی در ارتباط با کودکان دریافت نکردیم و هر چند ماه یک بار اخبار بدی را در ارتباط با آنها شنیدیم. به چندین کودک تجاوز شد و در اقداماتی رذیلانه کشته شدند. کودکان آب‌نبات‌فروش را مانند مجرمان شناخته شده به خط کردند و در حالتی عبرت آموز از آنها عکس یادگاری گرفتند! این موارد تنها نمونه‌های کوچکی از حقوق کودکان این سرزمین است که به دلایل مختلف مانند فقر، اعتیاد، مشکلات رفتاری و... زیر پای بزرگسالان لگدمال می‌شود. سوال این است که تا چه زمان باید شاهد پایمالی حقوق قانونی و شرعی کودکان این سرزمین باشیم؟!
به گزارش به نقل از روزنامه آرمان، مونیکا نادی، حقوقدان و فعال کودک، در ارتباط با این سوال می‌گوید: « واقعیت این است که تصویب لایحه سرگردان مانده حقوق کودکان و نوجوانان در مجلس تنها گام اول برای رسیدن به مقصود است و برنامه‌های فرهنگی و تربیتی فراوانی را باید برای خانواده‌ها و حتی کودکان برگزار کرد تا آنها با حقوق قانونی و شرعی کودک آشنا شوند و سازمان‌های حمایتی نیز باید حمایت‌های مالی خود را از خانواده‌های نیازمند افزایش دهند.»
مهم‌ترین اولویت‌ها در امور کودکان را در سال جدید چه مواردی می‌دانید؟
لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان زمان زیادی است که در مجلس باقی مانده و آخرین خبرها حاکی از آماده شدن و تصویب آن در کمیسیون مربوطه است. بنابراین زمان کمی تا طرح آن در صحن علنی مجلس مانده است. با توجه به حجم کودک آزاری‌ها در سال‌های گذشته اولین اولویت تصویب این لایحه در مجلس است تا این قانون از جرائم علیه کودکان پیشگیری کند. بنابراین امیدواریم نمایندگان با آن موافقت کرده و این لایحه به شکل قابل‌قبولی در نهایت به تصویب رسیده و دغدغه‌های گذشته را برطرف کند.
جدا از موضوع تصویب لایحه حقوق کودکان و نوجوانان در مجلس، مشکلات دیگر در حوزه کودکان را چه می دانید؟
یکی از خلأ‌های همیشگی قوانین است، زیرا آنها انطباق چندانی با وضعیت کنونی در جامعه ندارند و جرائم علیه کودکان را نیز کاهش نمی‌دهند. در بسیاری موارد نقص قوانین و جامع و مانع نبودن آنها برای کودکان ایجاد مشکل کرده است، اما بحث فرهنگی نیز از موارد دیگر است، زیرا آنها کامل اجرا نمی‌شوند. در مواردی تصویب قوانین به‌تنهایی کارساز نیست و باید کار فرهنگی بیشتری انجام داد و دغدغه نسبت به کودکان افزایش یابد. کودکان در جو آسیب های اجتماعی بزهدیده‌اند یا خود مرتکب جرم شدهاند. کودکان کار، طلاق یا زباله‌گرد در شرایط خاصی زندگی می‌کنند و در معرض خطر هستند. برخی کودکان نیز درگیر آسیب های اجتماعی نیستند و در میان خانواده های خود زندگی می‌کنند، در مورد آنها نیز باید حقوق اولیه آنها به‌عنوان کودک شناخته شود. حقوقی مانند حق بازی، شاد زیستن، دسترسی به آموزش و خانواده و اظهارنظر از حقوق اولیه هر کودک است. بحث میزان آگاهی و آموزش در خانواده های ما نسبت به این موضوع وجود دارد و این مهم‌ترین بحث در مورد کودکان است. در مرحله دوم باید به سراغ کودکان آسیب‌پذیر رفت، شرایط زندگی آنها معمولی نیست و توجه چندانی به آسیب‌های اجتماعی نمی‌شود. همچنین قوانین به میزان کافی حامی کودکان در معرض آسیب های اجتماعی نیستند و دغدغه اجتماعی کمی نیز نسبت به این موضوع وجود دارد. این کودکان در معرض خطر هر لحظه ممکن است به‌دلیل عدم توجه به شرایطشان بزهدیده یا بزهکار شوند. بنابراین اگر به این کودکان توجه شود و از آنها حمایت کافی صورت گیرد در این صورت می‌توان مانع ورود این کودکان به گروه‌های جرم و جنایت شد.
این حمایت‌ها باید شامل حمایت‌های قانونی مانند لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان باشد و خوشبختانه برای اولین بار در این لایحه به حقوق این کودکان توجه شده و آنها در قانونگذاری‌ها لحاظ شدهاند. بنابراین به افراد راهکارهایی پیش‌بینی شده تا آنها مراقبت بیشتری از این کودکان انجام دهند تا آنها درگیر جرم و بزه نشوند. در واقع اگر میزان دغدغه های اجتماعی را افزایش دهیم قطعا حتی کودکان در خانواده‌های فقیر در شرایط نامطلوبی قرار نمی‌گیرند که ناچار به خلاف‌کاری یا کار در خیابان، کارگاه و... شوند. بنابراین نیازمند برخورد فرهنگی، ریشه‌ای و صحیح با آنها هستیم. کودکان کار و زباله گرد و مشکلات آنها از معضلات بسیار مهم در حوزه حقوق کودک است. این کودکان غالبا بدسرپرست و دارای خانواده‌های معتاد و زندانی هستند، در واقع آنها در شرایط خطرناک و بسیار آسیب‌پذیری زندگی می‌کنند. مرحله بعد توجه نهادهای دولتی به آنهاست، دولت باید راهکارهایی را در پیش بگیرد که مانع از هرگونه بزهدیدگی این کودکان شود.
در حال حاضر باتوجه به شرایط اقتصادی و اجتماعی جامعه روزبه‌روز شاهد افزایش خشونت علیه کودکان هستیم و این افزایش خشونت در بسیاری از موارد علیه کودکان اعمال می‌شود. کودکان بسیاری کشته می شوند یا در معرض آسیب های شدید روحی و روانی و جنسی قرار می‌گیرند. موارد فوق‌الذکر بسیار تامل‌برانگیز هستند و در مورد آنها باید قوانین صحیح و پیشگیرانه داشته باشیم و از سوی دیگر آموزش نحوه برخورد با کودکان را باید در جامعه اعمال کنیم و بدین وسیله سبب ارتقای فرهنگ برخورد با آنها شویم و به حساس سازی جامعه نسبت به کودکان کمک و از آسیب های بیشتر جلوگیری کنیم. در موارد بسیاری خشونت اعمال شده بر کودک اثرگذار است و میزان بزهکاری آنها را بالا می‌برد. افراد جامعه باید در مواجهه با کودکان بزهکار نیز ملاحظاتی داشته باشند و نحوه برخورد با آنها را بیاموزند. به‌عنوان مثال باید میزان بازدارندگی جرم را در مورد کانون‌های اصلاح و تربیت دانست، در واقع شکل برخورد با کودک مجرم در این کانون‌ها چه میزان به اصلاح رفتار او در آینده کمک و در مقابل چه میزان او را به تکرار جرم در آینده ترغیب می‌کند؟ در حال‌حاضر برخی از کودکانی که زیر سن قانونی مرتکب قتل شدهاند پس از رسیدن به 18 سال اعدام می‌شوند. این موضوع ترویج‌دهنده نوعی خشونت در جامعه است. بنابراین با مروری گذرا بر مشکلات متعدد کودکان در‌می‌یابیم که برای حل این معضلات نیازمند وجود برنامه‌های کوتاه و میان‌مدت جدی در حوزه آنها هستیم. این برنامه‌ها مقصودی جز قانونگذاری نیز دارند و مقصود اصلی ایجاد دغدغه بیشتر در مورد مباحث کودکان در میان مردم است.
سال گذشته را در مورد احقاق حقوق و رسیدگی به امور کودکان چگونه ارزیابی می‌کنید؟
متاسفانه سال گذشته برای کودکان سال پرتلاطمی محسوب می‌شود و آنها از بسیاری جهات در معرض آسیب و تعرض قرار گرفتند. تعداد کودکان آزاردیده در سال گذشته بسیار زیاد بود و بسیاری از این آزارها به آزارهای جنسی مربوط می‌شد. بسیاری از آنها در اثر کودک‌آزاری کشته شدند یا آنکه پس از آزار جنسی به قتل رسیده‌اند. در بسیاری از موارد علت آسیب کودک سهل‌انگاری والدین در نگهداری از آنها بود. در واقع آنها دقت کافی را در زمینه مراقبت از کودکان خود نداشتند یا دانش صحیح در مورد نحوه فرزندپروری به آنها داده نشده بود. در نهایت نتیجه هر دو این موارد قربانی شدن کودکان بوده است. موضوع کودکان‌کار نیز از موضوعات چالش برانگیز در سال گذشته بود. طرح‌های تکراری و نخ‌نمای جمع‌آوری، دستگیری و ساماندهی کودکان کار مانند دور باطلی هر سال اجرا می‌شود و همچنان نتوانسته مانع ایجاد و بروز این پدیده شود. در نهایت باید اذعان کرد مساله حقوق اولیه کودک در جامعه ما درونی نشده است و کودکان و خانواده‌ها نسبت به حقوق خود آموزش و آگاهی کامل را ندارند و باتوجه به اتفاقات ناگوار برای کودکان در سال گذشته، سال 96برای آنها خوب نبود.
