یک، یک مساوی، سوت پایان بازی و تمام. این نتیجه شاید برای فوتبال دوستان جذاب نباشد اما برای کسانیکه در سایت‌های شرط بندی آنلاین و روی بازی شرط بسته‌اند هیجانی چند برابر دارد و به معنی از دست دادن یا بدست آوردن پول است.
شرط بندی برای ورزش دوستان حرفه‌ای سخت نیست؛ برعکس مسیری ساده است که با اتکا به شناخت‌شان از تیم‌ها و البته شانس می‌توانند پول خوبی به جیب بزنند.
در نگاه اول سایت‌های شرط بندی برای صاحبان آن، شرکت کنندگان و البته درگاه‌های بانکی درآمدزایی می‌کنند. اما این تمام ماجرا نیست، زیر پوست سایت‌های شرط بندی آنلاین مبالغ هنگفتی با داستان‌های عجیبی در حال جابه جایی است.
در ایران شمار سایت‌هایی که امکان شرط بندی آنلاین در حوزه‌های مختلف، مثل انواع مسابقات ورزشی و بازی را فراهم کرده‌اند؛ حدودا به 365 دامنه می‌رسد و طبق شنیده‌ها گردش مالی هرکدام از سایت‌ها در شبانه روز کمتر از یک میلیارد تومان نیست.
سایت‌های شرط بندی آنلاین درآمد بالایی دارند و بابت قماری که در بسترشان انجام می‌شود کارمزد دریافت می‌کنند. البته درصد کارمزدی که دریافت می‌کنند ثابت نیست. مثلا از قماری که برایش یک میلیارد تومان پول جمع شده باشد، 10 درصد به عنوان سهم خود یا کارمزد کسر می‌کنند.
پولشویی؛ روی دیگر سایت شرط بندی
بستر مناسب برای پولشویی کاربردی دیگر سایت‌های پیش بینی آنلاین است. سارقانی که اطلاعات کارت بانکی یا اطلاعات حساب قربانیان را دارند، به جای آنکه مستقیما پول را از حساب آنها به حساب خود انتقال دهند، ابتدا پول دزدی را به حساب سایت‌های شرط بندی انتقال می‌دهند. گویی که صاحب اصلی حساب، پول خود را به حساب سایت پیش بینی انتقال داده و برای بازی سهم خریده است. سپس سارق سایبری پس از یک روز یا مدت زمانی کوتاه، پول دزدی را از سایت قمار که در آن حساب کاربری دارد خارج و به حساب خود منتقل می‌کند.
دسترسی به اطلاعات کارت و حساب بانکی افراد خیلی پیچیده نیست. مخصوصا اگر آدرس درگاه‌های بانکی جعلی یا همان صفحات فیشینگ تقلبی با عناوین مختلف در گروه‌های پربازدید تلگرامی منتشر شود. مسیری که دسترسی به اطلاعات حساب بانکی افراد را آسان‌تر می‌کند.
بازار سیاه خرید و فروش درگاه‌های بانکی
شرط بندی در قانون اساسی کشور جایی ندارد، چه آنلاین باشد یا غیر آن. سوال اینجاست که چطور تعداد سایت‌های شرط بندی آنلاین یا به اصطلاح عامیانه قمار آنلاین تا این حد زیاد شدند و درگاه الکترونیکی بانک‌های رسمی کشور در اختیار آنهاست؟
12 شرکت پی.اس.پی تحت نظر شرکت شاپرک، سایت‌ها را به درگاه‌های بانکی متصل می‌کنند تا امکان تراکنش مالی آنلاین برای کاربران‌شان فراهم شود. منتها بر اساس روند اداری باید مالکیت دامین و فعالیت آن برای بانک‌ها محرض شود.
ترفندی که سایت‌های شرط بندی به کار می‌گیرند، واسطه قرار دادن شرکت‌های دیگر یا درخواست درگاه به نام آی.پی شرکت واسطه است. جالب اینجاست که آی.پی شرکت واسط ممکن است نماد اعتماد الکترونیک هم داشته باشد.
برای کسانیکه ای-نماد دارند و با آن درگاه الکترونیک بانکی دریافت کرده‌اند این امکان وجود دارد که سایت را غیرفعال نگه دارند، دامنه و درگاه الکترونیک بانکی را در اختیار سایت‌های شرط بندی قرار دهند. سایت‌های شرط بندی هم با در اختیار داشتن دامنه و درگاه واسط، پرداخت را مستقیم با بانک انجام می‌دهند.به بیان ساده تر شخصی سایتی برای فروش صنایع دستی راه اندازی و برای آن ای-نماد می‌گیرد.
سپس برای فروش محصولات خود به شکل اینترنتی، درگاه اینترنت بانکی دریافت می‌کند. اما سایت را غیر فعال نگه می‌دارد و در نهایت دامنه سایت را به همراه درگاه الکترونیکی آن به سایت‌های پیش بینی واگذار می‌کند. سایت های پیش بینی هم بدون هیچ مشکلی از درگاه الکترونیکی برای کار خود استفاده می‌کنند. «محمد جرجندی» دانشجوی ارشد امنیت سایبری در گفتگو با دیجیاتو در این باره می‌گوید:
«این روش یعنی در اختیار گذاشتن درگاه بانکی برای سایت‌های شرط بندی راهی برای درآمدزایی شده است. به این شکل برخی افراد سایت ثبت می‌کنند، درگاه بانکی می‌گیرند سپس درگاه بانکی را به سایت‌های شرط بندی می‌فروشند.»
دامین‌های خاص برای سایت‌های خاص
با این حال راه‌هایی وجود دارد که بانک‌ها می‌توانند با بکارگیری آن سایت‌های شرط بندی که درگاه بانکی به آنها اختصاص داده شده را شناسایی کنند.
شایان عرفانیان مدرس دانشگاه و کارشناس دیجیتال مارکتینگ و تولید محتوا در گفتگو با دیجیاتو توضیح داد:
«اگر شما از یک ای.پی یونیک متصل به درگاه بانکی استفاده کنید و آن را میان 100 وب سایت اشتراک دهید، 100 وب سایت می‌توانند به سیستم بانکی دسترسی داشته باشند. درصورتیکه بانک‌ها فقط روی ای.پی حساسیت نداشته باشند و دامین هم بررسی کنند چنین اتفاقی نمی‌افتد چون سایت‌های قمار اکثرا از دامین‌های cv , im و سایر دامین‌ها استفاده می‌کنند یا دامین آنها مدام تغییر می‌کند. محدودیت دامین اگر در سیستم بانکی اعمال شود در کمتر از 24 ساعت می‌توانند تمامی سایت‌های شرط بندی را شناسایی کنند. به زبان ساده‌تر بانک‌ها می‌توانند دامین را درکنار آی.پی شناسایی کنند و در این صورت قادر خواهند بود، دامین‌های متخلف را بلاک کنند تا دسترسی اتفاق نیفتد.»
شاپرک چه می‌کند
شاپرک مدتی است مسدود کردن درگاه‌های بانکی سایت‌های قمار آنلاین را در دستور کار خود قرار داده و تا کنون بیش از 130 درگاه متخلف را مسدود کرده است. منتها این کار را پس از اخطار پلیس انجام می‌دهد نه به طور خودکار. شاپرک اواخر سال گذشته در سایت رسمی خود اعلام کرد:
«رصد، شناسایی و مسدودسازی درگاه پذیرندگان متخلف یکی از اقدامات همیشگی شاپرک است که بدون هیچ اغماضی همواره در جریان است. نظارت بر عملکرد شرکت‌های پی‌اس‌پی همواره از جمله اولویت‌های شاپرک به عنوان بازوی نظارتی بانک‌مرکزی در حوزه پرداخت الکترونیک بوده‌است که کمترین مماشاتی در آن راه نداشته و ندارد. شاپرک در راستای انجام وظائف نظارتی خود با سایر نهادهای مرتبط از جمله پلیس فتا، دادستانی کشور و بانک‌مرکزی همکاری لازم و تنگاتنگی دارد و از تمام ظرفیت خود برای مسدودسازی راه‌های سوءاستفاده از ابزارهای پرداخت الکترونیک کشور بهره‌می‌برد.»
محمد جرجندی، دانشجوی ارشد امنیت سایبری معتقد است شبکه بانکی در دید کلان ازین موضوع ناراضی نیست چون شرکت‌های پی.اس.پی که زیر نظر شاپرک هستند از تعداد تراکنش‌ها سود می‌برند. جرجندی تجربه صحبت با دو مدیر شرکت پی.اس.پی را با دیجیاتو در میان می‌گذارد و توضیح می‌دهد:
«یک مدیر شرکت پی.اس.پی معتقد بود که آنها نقشی در این میان ندارند. دیگری هم گفت ما مثل تاکسی هستیم و نمی‌دانیم چه کسانی سوار تاکسی می‌شوند. این حرف درست نیست؛ آنها باید روی درگاه‌های پرداختی که به سایت‌ها می‌دهند، نظارت و کنترل بیشتری داشته باشند. زیرا درگاه‌های بانکی مسیری است که سارق پول دزدیده شده را به سیستم قمار واریز و فردا پول شسته شده را برداشت می‌کند.»
پروسه قضایی رسیدگی به دزدی از کارت‌های بانکی بسیار زمان‌بر و البته ناقص است. تنها کاری که پلیس می‌تواند انجام دهد، مسدود کردن حساب مقصد یا همان حساب سایت قمار است که در اختیار بازی کنان قرار دارد.
ممکن است کسی که شکایت کرده به پول خود برسد اما این پول، پول او نیست. پول فرد دیگری است که به حساب سایت واریز کرده تا بازی کند و در نهایت با عملیات پلیس مواجه شده است. در واقع تا آن زمان سارق پول را برداشته و از دزدی خود سود برده است.
اخاذی از سایت‌های شرط بندی
تعقیب و گریز دزد و پلیس در سایت‌های شرط بندی شکل دیگری هم دارد. آن هم اخاذی سارقان از سایت‌های شرط بندی برای پولشویی نکردن با سایت آنهاست. یک سارق اطلاعات کارت‌های بانکی در آلمان پول دزدی را وارد حساب سایت‌های شرط بندی می‌کند تا پلیس حساب مقصد را مسدود کند. جرجانی می‌گوید:
«این سارق از 5 سایت شرط بندی ماهانه حدود 150 میلیون تومان باج خواهی می‌کند تا پول دزدی را به حساب آنها واریز نکند و برای‌شان مشکل به وجود نیاورد. منتها اطلاع ندارم چه شیوه‌ای بکار می‌گیرد تا پلیس مسیر پول‌های دزدی او را سریع ردیابی کند.»
از آنجائیکه فعالیت این دسته از سایت‌ها قانونی نیست، آنها نمی‌توانند بابت اخاذی به پلیس شکایت کنند.
راهکارهای دیگری هم برای شناسایی سایت‌های قمار آنلاین وجود دارد. «رضا قربانی» فعال حوزه بانکداری و پرداخت الکترونیکی به دیجیاتو می‌گوید:
«بانک ها می‌توانند با بکارگیری سامانه‌های کشف تقلب و هوش تجاری رفتارهای مشکوک قمار بازان را تشخیص بدهند و از خدمات‌دهی به دامین سایت‌های قمار آنلاین جلوگیری کنند.»
با این حال باید پذیرفت بازار سیاه قمار آنلاین در کشور داغ داغ است و غلیرغم غیر قانونی بودن شرط بندی، چند برابر شدن پول جذابیتی زیادی دارد که خیلی‌ها نمی‌توانند از آن بگذرند. قربانی معتقد است که در این بازی، بانک‌ها مقصر نیستند و در صورتیکه بانک‌ها تمامی درگاه‌های الکترونیک سایت‌های متخلف را مسدود کنند، سایت‌ها مسیرهای دیگر مثل استفاده از ارزهای دیجیتال را جایگزین خواهند کرد.
افزایش کاربران سایت‌های قمار
تعداد کاربران سایت‌های قمار از شمارش خارج است. این تعداد با راه اندازی بخش فارسی سایت انگلیسی بت 90 افزایش یافت. این امر را می‌توان از چند برابر شدن جستجوی کاربران در گوگل از سال 2017 تا 2018 متوجه شد.
جرجندی که مدت‌هاست موضوع پولشویی و روند رشد سایت‌های قمار آنلاین پیگیری می‌کند، معتقد است، سایت‌های قمار را نمی‌توان مسدود کرد چون راه‌ها دیگری برای فعالیت پیش می‌گیرند.
به علاوه مرکز بیشتر سایت‌ها در انگلستان یا کشورهای دیگر است که به صورت رسمی و قانونی در حال فعالیت‌ند اما در ایران قانونی نیستند. همچنین نمی‌توان مانع مشتریان شد ولی می‌توان این سایت‌ها را کنترل کرد و این موضوع بسیار مهم است.
او به صحبت‌هایش با مدیر یک سایت شرط بندی در انگلیس اشاره می‌کند که روزانه حداقل 60 تا 70 تراکنش دزدی را شناسایی و مسدود می‌کند. هرچند این مدیر مدعی بود که نظارت دقیقی دارد اما واقعیت این است که نمی‌توان هم مجری بود و هم ناظر. این کارشناس امنیت سایبری می‌گوید:
«جز مسدود کردن درگاه‌های بانکی، راهکار دیگری که می‌تواند تا حدودی از پولشویی جلوگیری کند، پرداخت با تائید هویت و پول متفاوت از پول رایج میان مردم است. مانند سایت قمار روسی که تنها ارز دیجیتال تعریف شده را از بازیکنان قبول می‌کنند. در این شیوه افراد برای شرط بندی باید در سایت‌های اکس چنج، با احراز هویت پول تبدیل کنند و ارزهای دیجیتالی دریافت کنند.»
تبلیغات پردرآمد
حتما تبلیغات سایت‌های شرط بندی را در کانال‌های تلگرامی یا صفحات اینستاگرامی پربازدید و حتی توسط ستاره‌های سینما دیده‌اید. چنانکه مشخص است شرکت بت 90 هزینه زیادی برای تبلیغات پرداخت می‌کند.
بر اساس آمارهای موجود، این سایت حدود 46 نمایندگی دارد که هر کدام از آنها به طور جداگانه برای تبلیغات هزینه می‌کنند. براساس شنیده‌ها هزینه تبلیغات برای سایت‌های شرط بندی چندین برابر تبلیغات معمولی است.
طبق برآورده‌های جرجندی، بت 90 یک روز قبل از دربی فقط در تلگرام حدود 400 میلیون تومان برای تبلیغات هزینه کرد. بنابراین بدیهی است که افراد زیادی روی درآمد این تبلیغات حساب کنند. به گفته او با آغاز مسدود شدن درگاه‌های بانکی سایت‌های شرط بندی، تبلیغات‌شان کمتر شد و موج اعتراض تبلیغ کنندگان را درپی داشت، چراکه یک راه کسب درآمد را از دست داده بودند.
سایت‌های قمار تو در توی عجیبی ست که فناوری سایبری و نبود قوانین جامع هر روز نوع جدیدی از سرقت و کلاهبرداری را در آنها به نمایش می‌گذارد. عده‌ای سود می‌برند، عده ای پول خود را از دست می‌دهند و تنها تعداد محدودی شانس بازگرداندن پول خود را دارند.
سایت‌های شرط بندی در همه دنیا وجود دارند و کاربران هم از آنها استفاده می‌کنند اما در ایران به دلیل غیرقانونی بودن فعالیت‌شان، قانونی برای این دسته از سایت‌ها وجود ندارد و نظارت بر آنها صورت نمی‌گیرد. در این میان معمولاً کاربران هستند که مورد سواستفاده قرار می‌گیرند و زمانی که نمی‌توانند پول خود را پس بگیرند، حتی قادر به شکایت از طریق مراجع قانونی نیستند، چون از ابتدا سرمایه خود را وارد کار غیرقانونی کرده‌اند.
همه این مسائل در کنار ریسک بالای انجام این کار در ایران، فعالیت سایت‌های شرط بندی که این روزها بیشتر با نام «پیش‌بینی» به شنیده می‌شود را تبدیل به یک قمار واقعی کرده؛ قماری که در بیشتر مواقع، بازنده‌ی آن کاربر است.
