چگونه زبان سردرد هایمان را متوجه شویم؟

چگونه از این دردسر رهایی پیدا کنم؟

با این بخش از دلگرم همراه باشید تا با راه های مناسب برای درمان سردرد های شدید آشنا شوید.

دلایل سردرد و انواع سردرد

سردرد انواع متفاوتی دارد و اگر شدید باشد، زندگی بیمار و حتی اطرافیان او را مختل می کند.سردرد اغلب به علت ایجاد تغییر در ترکیب ماده شیمیایی خون بر اثر رها شدن پروتئین از سلول های عصبی به وجود می آید.

انواع سردرد

آکادمی نورولوژی آمریکا سردرد ها را به چهار نوع اصلی تقسیم می کند، این چهار نوع عبارتند از:

• سردرد عروقی (Vascular headaches) – دلیل این نوع سردرد ها احتقان و ورم رگ ها می باشد(افزایش جریان خون). معمول ترین این نوع سردرد ها میگرن بوده. افراد مبتلا به میگرن از دردی شدید در یک و یا دو طرف مغر خود، اختلال بینایی و ناراحتی معده رنج می برند. سایر علایم سردرد های عروقی شامل سردرد خوشه ای (cluster headaches) و سردرد سمی می باشد.
• سردرد انقباض عضلانی (سردرد تنشی یا tension headaches) – این نوع سردرد بدلیل سفت شدن و درگیری ماهیچه های صورت و گردن رخ داده و دلیل 90 درصد انواع سردرد ها می باشد.
• سردرد کششی (Traction headaches) – این نوع سردرد ها معمولا ناشی از کشیدن نواحی حساس به درد سر رخ می دهد.
• سردرد التهابی (Inflammatory headaches) – این نوع سردرد ها نشانه سایر اختلالات بوده همچون عفونت سینوسی، مننژیت و یا سکته مغزی رخ می دهد.

دلایل و علایم انواع به سردرد

همانطور که قبلا گفتیم شایع ترین انواع سردرد، سردرد های تنشی (tension headaches) بوده که در اثر خشکی و سفت شدن ماهیچه ها در شانه، گردن، جمجمه و فک رخ می دهد.سردرد های تنشی، ممکن است با استرس، افسردگی، اضطراب، آسیب دیدن سر و یا حالتی که سر را نگه می دارید، در ارتباط باشند.سردرد های تنشی معمولا در هر دو طرف سر رخ داده، اغلب از پشت سر شروع شده و رو به جلو کشیده می شوند. درد ممکن است مبهم و یا فشارآور باشد. ممکن است در ناحیه شانه، گردن یا فک نیز احساس خشکی و درد نمایید.

سردرد های میگرنی، سردرد های شدیدی هستند که معمولا بهمراه سایر مشکلات همچون تغییر در بینایی و حالت تهوع رخ می دهند.درد سردرد های میگرنی می تواند ضربان دار، کوبنده و تپنده باشد. این نوع سردرد معمولا در یک طرف سر شروع شده و بعضی اوقات ممکن است در به طرف دیگر سر هم سرایت نماید.زمان ابتلا به این سردرد شما ممکن است هاله ی نور(aura) ببینید و درد شما ممکن است با حرکت کردن بدتر شود.محرک های مختلف همچون بعضی خوراکی ها از جمله شکلات، الکل، بعضی از انواع پنیر و یا خوراکی های حاوی منو سدیم گلوتامات می توانند عامل شروع این سردرد شوند.

سردرد های بزگشت کننده نوعی دیگر از سردرد هستند که معمولا بدلیل مصرف بیش از حد مسکن رخ می دهند. افرادیکه 3 روز هفته و بطورمنظم از قرص های مسکن استفاده می کنند، ممکن است دچار این نوع سردرد شوند.سردرد های خوشه ای (Cluster headaches) نوع دیگری از سردرد بوده، که به شکل سردردی شدید و دردناک خود را نشان می دهند و معمولا چندبار در روز در چندین ماه متوالی رخ داده و بعد از پین می روند.

سردرد های سینوسی (Sinus headaches) بدلیل ورم حفرهای سینوسی باعث درد در جلوی سر و صورت می شود. درد این نوع سردرد وقتی خم می شوید و یا اول صبح که از خواب بیدار می شوید، در بیشتری حد خود می باشد.در صورتیکه شما سرماخورده باشید، تب داشته باشید و یا دچار سندرم پیش از قاعدگی باشید، ممکن است دچار سردر شوید.به ندرت، یک سردرد ممکن است نشانه ای از یک مشکل جدی تر، مانند عفونت مغزی (همچون مننژیت و یا آبسه)، تومور مغزی، فشارخون شدیدا بالا و ... باشد.

شایع ترین علت سردرد

• وقتی موهایتان را کوتاه می کنید

یکی از دلایل عجیب ابتلا به سردرد در بعضی از مردم مراجعه به آرایشگاه و کوتاه کردن موهای سرشان است. این حالت زمانی اتفاق می افتد که شما مجبورید سر خود را هنگام شست وشوی موها روی سینک دراز کنید. در این هنگام فشار زیادی به گردن وارد می شود و باعث تحریک یکی از عصب هایی می شود که در این مسیر قرار دارند. در اثر این اتفاق یک یا دو روز بعد سردرد به سراغ شما می آید، اما از آنجا که این اتفاق با تاخیر رخ داده است، شما متوجه علت اصلی آن نمی شوید. یکی دیگر از علت های عجیب سردرد زمانی است که شما روی صندلی نشسته اید و گوشی تلفن را بین شانه و گوش خود نگاه داشته اید. در این هنگام نیز فشار زیادی به عصب های گردن وارد می شود که بعد از مدتی خود را با سردرد نشان می دهد.

• سرفه کردن

شاید باورتان نشود، اما در دنیای پزشکی نوعی سردرد وجود دارد که از آنها به عنوان سردردهای سرفه ای یاد می شود. این سردردها بر اثر عواملی مانند سرفه کردن، عطسه کردن، خالی کردن محتوای بینی یا خم شدن به جلو به وجود می آید.تقریبا یک درصد سردردهای جهان در اثر سرفه کردن به وجود می آید و البته این نوع سردردها در بین مردان شایع تر است. علت اصلی این دردها فشاری است که در داخل مغز به وجود می آید. این دردها که اغلب شدید و تکرارشونده هستند ممکن است بین چند ثانیه تا چند دقیقه به طول بینجامند و در بیشتر مواقع هم در قسمت پشت سر احساس می شوند.

در حالی که در اکثر موارد علت این موضوع ناشناخته است، اما بعضی تحقیقات دانشگاهی نشان می دهد نزدیک به 10 درصد از سردردها بر اثر ناهنجاری آرنولد چیاری به وجود می آیند. در این حالت در هنگام سرفه، فشاری به قسمت پشت مغز و به سمت بخش بالای ستون فقرات وارد می شود که عامل بروز سردرد است. این نوع از سردردها اغلب با علایم دیگری مانند دردهای ناحیه گردن، عدم توانایی در حفظ تعادل، مشکلات بینایی، کم شنوایی، فراموشی و شنیدن صدای زنگ در گوش ها همراه هستند.

• وقتی به باشگاه ورزش می روید

بعضی از ورزشکاران بعد از راه رفتن یا دویدن روی تردمیل دچار سردرد می شوند. در این افراد هر گونه فعالیت ورزشی از جمله راه رفتن روی تردمیل باعث ایجاد تورم در رگ های خونی ناحیه سر، گردن و جمجمه می شود که این عامل می تواند در نهایت به سردرد منجر شود. این دردها معمولا چند ثانیه بعد از شروع ورزش کردن ظاهر می شوند و ممکن است در هر قسمت از سر خود را نشان بدهند. معمولا افرادی که مستعد ابتلا به میگرن هستند، بیش تر از دیگران این نوع از سردردها را تجربه می کنند.

البته برای رفع این مشکل راه حل های ساده ای وجود دارد. برای مثال، می توان نوع ورزش را تغییر داد و به جای دویدن روی تردمیل، شنا کردن را انتخاب کرد. همچنین مصرف داروهای ضد تورم، نیم ساعت قبل از شروع ورزش تا حد زیادی می تواند از بروز این سردردها پیشگیری کند. اگر شما هم در حال ورزش کردن ناگهان دردی را در سر خود حس کردید، حتما به پزشک مراجعه کنید. در موارد نادر این نوع سردردها می توانند نشان دهنده رشد تومورهای مغزی یا پاره شدن رگ های خونی باشند.

• اگر همیشه ناامید هستید

افرادی که اعتماد به نفس ندارند یا شخصیت ناامید و غمگینی دارند بیشتر از دیگران ممکن است به سردردهای میگرنی دچار شوند. به نظر می رسد، این افراد بیشتر دچار استرس می شوند که این عامل باعث کاهش میزان یک ماده شیمیایی در مغز به نام سروتونین می شود. در صورتی که تعادل سروتونین به هم بخورد، اولین علایم به شکل سردرد خود را نشان می دهند.

• وقتی فست فود می خورید

غذاهای زیادی هستند که ممکن است باعث شروع سردردهای میگرنی شوند، اما ساندویچ همبرگر از تمام آنها مهم تر است. این ساندویچ ها شامل موادی مانند تیرامین و نیترات ها و نیتریت ها هستند که همگی جریان خون به سمت مغز را افزایش داده و باعث سردرد می شوند. در کمال تعجب سردردهایی که در اثر مصرف این مواد افزودنی به غذاها به وجود می آیند، در هر دو سمت سر احساس می شوند. این در حالی است که در میگرن های معمولی، فقط یکی از بخش های سر دچار درد می شود.

بعد از گذشت مدت زمان معینی پس از تولید غذا، تیرامین در اثر تجزیه شدن پروتئین موجود در آن به وجود می آید. به این ترتیب، این ماده را باید در مواد غذایی جست وجو کرد که زمان زیادی از تولید آنها گذشته و سعی شده با مواد نگهدارنده از فساد آنها جلوگیری شود. از دیگر غذاهایی که دارای مقادیر زیادی از تیرامین هستند، می توان به پنیر، شکلات، گوشت های فرآوری شده مانند سوسیس و کالباس و بعضی میوه ها مانند آناناس و موز اشاره کرد.

• موی سر دم اسبی

بستن موها به شکل دم اسبی معمولا بعد از چند ساعت باعث آشکار شدن علایم سردرد می شود. زمانی که موهای سر به سمت عقب کشیده شده و به شکل دم اسبی بسته می شوند، فشار زیادی در بافت های روی جمجمه وارد می شود که خود را به شکل درد نشان می دهند. بعضی دیگر از مدل های موی سر که باعث ایجاد فشار در موها و کف سر می شوند می توانند همین دردها را به وجود بیاورند.

• دوش آب گرم

در بعضی از مردم لذت یک دوش آب گرم در هنگام صبح به سرعت جای خود را به سردردهای شدید می دهد. به نظر می رسد، افزایش دمای بدن باعث افزایش سرعت جریان خون در تمام قسمت ها از جمله سر می شود که شدت آن بعد از 30 تا 60 ثانیه بعد از شروع درد به بالاترین حد می رسد. این دردها معمولا در ناحیه پیشانی احساس می شوند و به ندرت بیش از 5 دقیقه طول می کشند. البته سرمای شدید هم می تواند باعث بروز سردرد شود. برای مثال، شنا کردن در آب سرد یا خوردن بستی می تواند بعضی از مردم را به دردهای ناحیه سر دچار کند.

• سیگار کشیدن

با اینکه بعضی از مردم بعد از سردرد به فکر سیگار کشیدن می افتند، اما این کار در اکثر موارد شدت درد را افزایش می دهد. نیکوتین موجود در سیگار باعث باریک شدن رگ های خونی در مغز می شود و مشخص است که این عامل به سردرد منجر خواهد شد.

• کم خوابی

بداخلاقی، مشکل در حافظه و ناتوانی در تمرکز از واضح ترین عوامل کم خوابی است. اما آخرین تحقیقات نشان می دهد سردردها هم یکی از علایم شایع کم خوابی هستند. این نوع سردردها ممکن است بین یک ساعت تا یک روز طول بکشند. کم خوابی باعث کاهش ترشح یک ماده شیمیایی به نام سروتونین در مغز می شود که در تنظیم چرخه خواب در بدن نقش مهمی دارد. همان طور که قبلا هم گفتیم، این عامل باعث بروز درد در ناحیه سر می شود. تحقیقات دیگر روی افراد مبتلا به میگرن هم نشان می دهد، اشخاصی که حدود شش ساعت در طول شب می خوابند، بیشتر به سردرد دچار می شوند و البته شدت این دردها هم در آنها بیشتر است.

آنتی‌هیستامین‌ها و داروهای ضد احتقان بدون نسخه یکی از راه‌های موثر برای رهایی از این ترشحات هستند. داروهای ضد احتقان باعث می‌شوند که رگ‌های خونی موجود در دیواره بینی تنگ شوند و درنتیجه جریان خون به این ناحیه کاهش می‌یابد و ترشحات کمتری تولید می‌کنید. داروهای ضد احتقان زمانی خوب هستند که به دلیل سرماخوردگی قادر به نفس کشیدن نیستید. اما داروهای ضد احتقان برای ترشحات غلیظ زیاد خوب نیستند. این داروها بینی را خشک می‌کنند و ممکن است که ترشحات را غلیظ‌تر کنند و باعث ناراحتی بیشتر شما شوند.

بعد استفاده بیشتر از داروهای ضد احتقان برای رفع این ناراحتی می‌تواند منجر به دور باطل تولید مخاط چسبناک بیشتر شود. علاوه بر این، داروهای ضد احتقان عوارض جانبی نیز دارند که می‌توان به گیجی، حالت عصبی و فشارخون بالا اشاره کرد.

هیستامین‌ها که ناشی از واکنش آلرژیک هستند باعث می‌شوند که بافت درون بینی ورم کند و مخاط رقیق‌تر و بیشتری تولید کند. آنتی‌هیستامین‌ها می‌توانند عمل هیستامین‌ها را متوقف یا محدود کنند. مهم‌ترین عارضه جانبی آنتی‌هیستامین‌های قدیمی‌تر این است که باعث خواب‌آلودگی می‌شوند. علاوه بر این، آنتی‌هیستامین‌ها می‌توانند باعث خشکی دهان، گیجی و سردرد نیز بشوند.

علاوه بر این، می‌توان با استفاده از گایافنزین که یک داروی خلط‌آور است ترشحات را رقیق کرد. ترشحات رقیق‌تر آسان‌تر از بدن خارج می‌شود. از عوارض جانبی احتمالی گایافنزین می‌توان به گیجی، سردرد، حالت تهوع و استفراغ اشاره کرد.

درمان سردرد

گزینه قوری نتی

اگر می‌خواهید که به یک شیوه طبیعی‌تر از شر ترشحات خلاص شوید می‌توانید شستشوی بینی با استفاده از ظرف یا قوری نتی انجام دهید. از دیگر شیوه‌ها می‌توان به استفاده به سرنگ حبابی (bulb syringe) یا بطری فشاری (squeeze bottle) اشاره کرد. هر یک شیوه‌های شستشوی بینی بر اساس اصل مشابهی کار می‌کنند: ابتدا سالین (آب‌نمک) را درون آن سوراخ از بینی می‌ریزید که مخاط در آن جمع شده است و سپس از سوراخ دیگر این مایع را خارج می‌کنید. برای درست کردن محلول مخصوص نمکی شستشو باید از آب جوشانده سرد شده، تقطیرشده یا استریلیزه استفاده کنید.

علاوه بر این، باید پس از هر بار شستشو وسیله را به خوبی بشویید و در هوای آزاد بگذارید تا خشک شود.شست‌وشوی بینی و سینوس‌ها باکتری‌های بد و خطرناک و دیگر مواد ایجادکننده عفونت را از بدن خارج می‌کند. باوجوداین، نتایج یکی از تحقیقات نشان می‌دهد که اگر فرد به‌طور مکرر یا غالبا از شستشوی بینی استفاده کند، این امکان وجود دارد که آبیاری بینی خطر عفونت را افزایش دهد، چون شستشوی بینی بیش‌ازاندازه می‌تواند بعضی از مواد محافظت‌کننده بینی را از بدن خارج کند که در جلوگیری از بیماری موثر هستند. بنابراین، از قوری نتی و دیگر گزینه‌های شستشوی بینی فقط هنگامی استفاده کنید که احساس ناراحتی می‌کنید.

گردآوری شده ی مجله اینترنتی دلگرم

مرجان امینی