تحریریه ماهنامه دنیای سلامت
وقتی که برای کاهش وزن خود تصمیم میگیرید، یک رژیم غذایی مناسب را دنبال کنید. بهتر است تمام جوانب رژیم غذایی جدید خود را بسنجید، زیرا گذشته از کاهش دریافت کربوهیدراتها و کالری باید به دریافت سایر ویتامینها و املاح مورد نیاز بدن خود اهمیت دهید. هر ساله به طور میانگین، حدود 30 بیلیون دلار صرف خرید محصولات لاغری فقط در کشور آمریکا میشود.
تقریباً از هر سه نفر، یک نفر در پی حفظ زیبایی ظاهر و اندام خود است. رژیمهای غذایی معروف، به میزان غذایی که میخورید، پروتئین، چربیها و کربوهیدراتهای دریافتی بدن اهمیت زیادی میدهند و اغلب از ویتامینها و املاح معدنی چشمپوشی میکنند. پژوهشگران، چهار نوع رژیم غذایی مختلف را با هم مقایسه کرده و تفاوتهای عمدهای را در میزان مصرف مواد مغذی در این رژیمها یافتهاند. تغییر منابع غذایی چیزی فراتر از تغییر در میزان چربیها و کربوهیدراتهای مصرفی است.
کمبود هر یک از ویتامینها و مواد مغذی مورد نیاز بدن میتواند با افزایش خطرات جدی که سلامت بدن را تهدید میکنند، همراه باشد. مثلاً بیماری ضعف استخوانها یا استئوپروز و آسیبهای عصبی در اثر کمبود همین ویتامینها و مواد مغذی مورد نیاز بدن به وجود میآید. گروهی از پژوهشگران روی 300 زن چاق و سنگین وزن که تصمیم گرفته بودند یکی از این چهار نوع رژیم غذایی شامل: آتکینز، زون، لرن و ارنیش را دنبال کنند، پژوهشهایی انجام دادند. دو ماه بعد از آغاز رژیم غذایی، از زنان خواسته شد تا تمام چیزهایی را که در 24 ساعت گذشته خورده بودند، نام ببرند.
تقریباً پاسخ تمام آنها مشابه بود. در دو ماه اول شروع یک رژیم غذایی معمولاً از همه شرکتکنندگان خواسته میشود میزان کالری دریافتی روزانه خود را به 1500 برسانند. همانطور که انتظار میرفت، هر گروه برنامه رژیم غذایی خاص خود را دنبال میکرد؛ مثلاً گروه شرکتکننده در رژیم غذایی آنکینز، کمترین میزان کربوهیدراتها را مصرف میکردند (17 درصد). همچنین میزان مصرف 12 نوع ویتامین و املاح معدنی در میان شرکتکنندگان متفاوت بود. برخی از زنان واقعاً با خطر تغذیه نامناسب روبرو بودند. ویتامین E و کمبود آن مسألهای مشترک در میان شرکتکنندگان بود.
بیش از 65 درصد از این زنان با کاهش چشمگیر ویتامین E در بدنشان مواجه بودند. افرادی که به طور کلی کم غذا میخورند، بدون هیچ تعجبی، با کاهش ویتامینها و املاح معدنی در بدنشان روبرو میشوند. اما زنانی که در این برنامه شرکت کرده بودند، فقط در معرض خطر کاهش ویتامینهای E و A و K و C قرار داشتند. از شرکتکنندگان خواسته نمیشود که مصرف تمام کربوهیدراتها را به حداقل برسانند، بلکه باید به مصرف سبزیجات، گیاهان و لوبیا ادامه دهند و در عوض مصرف نوشابه، مواد شیرین و غذاهای فرآوری شده را به حداقل برسانند. برای پر کردن جای خالی ویتامینها و املاح معدنی که با پیروی از این رژیمهای غذایی بهوجود میآید، میتوان از مکملها استفاده کرد.
اما در میان این چهار نوع رژیم غذایی معروف در میان مردم فقط آنکینز به مصرف مکملها اهمیت میداد و از میان زنانی که در این برنامه شرکت کرده بودند، فقط سه نفر از این مکملها درست و بجا استفاده میکردند. وقتی که در بدنمان کمبود ویتامین و املاح نداشته باشیم، عملکرد فیزیکی و ذهنیمان بسیار خوب میشود. خوردن غذاهای سالم بهترین راه برای دریافت مواد مغذی مناسب و مورد نیاز بدن است. به طور کلی این چهار شیوه رژیم غذایی، روشهای تغذیه خوب و مناسب را به ما میآموزند؛ زیرا در هر چهار شیوه مهمترین نکته مقابله با چاقی، دیابت و خطر بیماریهای قلبی است و این موارد از مهمترین عوامل مرگ و میر در جوامع امروزی به شمار میآیند.
یک رژیم غذایی مناسب در عمل، احتمال ابتلا به بیماریها را کاهش میدهد. خوردن غذاهای کمچرب، از قبیل غلات، میوهها، سبزی و محصولات لبنی کمچرب، احتمال ابتلا به بیماریهای قلبی، فشار خون بالا، سکته مغزی و دیابت را پایین میآورد. محدود کردن مصرف چربیهای اشباع شده که در فرآوردههای حیوانی از قبیل گوشت پر چرب، پنیر، خامه و کره یافت میشوند نیز میزان کلسترول را کاهش میدهد. جایگزینی چربیهای اشباع شده با چربیهای اشباع نشده کمک میکند تا کلسترول مضر یا LDL کاهش یابد. اشخاصی که مبتلا به دیابت هستند، لازم است مقدار کربوهیدرات مصرفی خود را حتماً تحت نظر داشته باشند.
برنامه غذایی که در آن مصرف کربوهیدرات محدود است، ممکن است در ابتدا باعث لاغر شدن شخص شود، اما در درازمدت رژیم سالمی نخواهد بود. رژیمهای غذایی که در آنها مصرف کربوهیدرات کم است، در مجموع از لحاظ چربی و روغنهای اشباع شده غنی هستند؛ ولی مقادیر بافتها در آنها اندک است. به علاوه مصرف حبوبات، میوهها و سبزیها که بسیار مغذی هستند و در جلوگیری از ابتلا به بیماریها مؤثرند، محدود میکند. یک برنامه غذایی سالم وقتی با فعالیت و تحرک جسمی همراه باشد، تأثیر مضاعفی روی سلامتی خواهد داشت. فعالیت جسمانی منظم خطر ابتلا به بیماریهای مختلف را کاهش میدهد. با داشتن یک برنامه غذایی سالم همراه با فعالیت جسمی نه تنها از بیماریها به دور هستید، بلکه همیشه با نشاط و سرحال خواهید بود و انرژی لازم برای فعالیت روزانه را خواهید داشت.