حفظ محیط زیست دغدغه‌ی آن دسته از افراد جامعه است که برای نگهداری آن تلاش‌های چشمگیری می‌کنند. اما، متأسفانه، امروزه به دفعات بسیار، شاهد غفلت و بی‌اهمیتی دسته‌ای دیگر از افراد جامعه نسبت به رفتارهای زیست محیطی هستیم. بی‌شک ایجاد علاقه و اشتیاق به محیط زیست، مانند بسیاری از رفتارهای دیگر، در دوران کودکی ایجاد می‌شود. با توجه به این موضوع، برخی والدین می‌خواهند بدانند چگونه فرزندشان را نسبت به محیط زیست حساس و اشتیاق آنها را به تأثیرگذاری در بهبود وضعیت محیط زیست هدایت کنند؟ راهکارهای زیر می‌تواند شما را در این زمینه کمک کند.
- اطلاعات خود را درباره‌ی محیط زیست بالا ببرید
والدینی که درباره‌ی محیط زیست و حفظ آن اطلاعات لازم را دارند، علاوه بر ایجاد زمینه‌های انتقال دانش به فرزند خود، در هنگام رویارویی با سؤالات کودکان، می‌توانند اطلاعات درستی به آنان بدهند. کودکان نیز با مشاهده‌ی دانش و آگاهی والدین خود در زمینه‌ی محیط زیست، علاقمندی بیشتری در این‌باره پیدا می‌کنند.
- خودتان الگویی برای حفظ محیط زیست باشید
علاقمندی به محیط زیست و حفاظت آن امری است که می‌بایست کودکان در کودکی فرا گیرند تا در ذهن‌شان نهادینه شود؛ لازمه‌ی این امر آگاهی دادن به آنها درباره‌ی مسائل ساده‌ی زیست محیطی است، و این موضوع در صورتی تحقق می یابد که کودکان ببینند والدین‌شان نیز به محیط زندگی و جانداران علاقمندند و در حفاظت از آن می‌کوشند. از سوی دیگر، چنانچه والدین الگوی رفتاری مناسبی برای فرزندشان نباشند و فقط توصیه و نصحیت کنند، دوگانگی در گفتار و رفتار والدین، کودک را دچار تضاد خواهد کرد و اعتماد او را به والدینش سلب می‌کند؛ بنابراین الگوی مناسبی برای فرزندتان باشید.
- از آمـوزش اتفاقـــی بهره ببرید
بهترین زمان برای انتقال ارزش‌های محیط زیستی به کودکان زمانی است که کودک در یک موقعیت آموزشی قرار دارد. برای مثال هنگامی که با فرزند خود در پارک قدم می‌زنید و شاهد رفتار نامناسبی مانند انداختن زباله بر روی زمین می‌شوید، از فرزندتان بخواهید به این موضوع توجه کند و با بحث و گفت‌وگوی مناسب با او دلایل نادرست بودن این رفتار و همچنین معرفی رفتار صحیح را توضیح دهید. این شیوه‌ی آموزشی را آموزش اتفاقی می‌نامند، که بسیار اثربخش است.
- کودکان را در زمینه‌ی حفظ محیط زیست مشارکت دهید
رفتارهای ساده‌ی بسیاری وجود دارند که علاوه بر ایجاد سرگرمی و نشاط باعث علاقمندی کودکان به محیط زیست می‌شوند؛ مانند کاشت گیاهان در باغچه یا گلدان، کاشت درخت در فضای سبز عمومی و نامگذاری آن به‌نام فرزندتان، آبیاری گیاهان خانگی توسط کودکان، آموزش استفاده از وسایل برقی کم‌مصرف، و از همه مهم‌تر، شرکت در امر بازیافت مواد؛ همه‌ی این موارد به کودک شما در ایجاد حس ارزشمندی و مشارکت در حفظ محیط زیست کمک می‌کند.
- رفتارهای مناســــب زیست‌محیـطی کودک خود را تشویق کنید
هنگامی که شاهد فعالیت‌های مفید کودک‌تان در زمینه‌ی حفظ محیط زیست هستید، به شیوه‌های کلامی و غیرکلامی به تشویق و ارائه‌ی پاداش به کودک خود بپردازید. تشویق، ضمن تقویت رفتار کودک و احتمال استمرار آن، باعث ایجاد حس ارزشمندی و مثبت در فرزندتان می‌شود.
- برای کودک خود کتاب‌های مفید تهیه کنید
هنگامی که برای کودک خود در حال تهیه‌ی کتاب داستان یا کتاب‌های علمی و آموزشی هستید، بد نیست برخی از کتاب‌هایی را نیز که با هدف افزایش دانش زیست محیطی برای کودکان تهیه و چاپ شده‌اند تهیه کنید. داستان‌هایی درباره‌ی محیط زیست، برای انتقال دانش و ارزش‌های مختلف به کودکان، کمک فراوانی می‌کنند. خواندن کتاب به‌همراه فرزندمان اثربخشی این راهکار را بیشتر خواهد کرد. خوشبختانه، در حال حاضر، در این زمینه کتاب‌های فراوانی به چاپ رسیده است، که با صرف کمی وقت می توانیم مطابق سن کودک خود، مطالب مورد نیاز را پیدا کنیم.
- با فرزندتان درباره‌ی محیط زیست صحبت کنید
گاهی زمینه‌ی صحبت درباره‌ی محیط زیست را با فرزندتان فراهم کنید؛ در مواقعی که آنها خودشان سر صحبت را با شما در این‌باره باز می‌کنند بادقت به آنها گوش دهید، از حرف‌های‌شان استقبال کنید، با طرح پرسش‌هایی کمک کنید فرزندتان افکارش را روشن‌تر بیان کند، نظراتش را بررسی کنید. البته آنها خیلی زود دچار این احساس می‌شوند که کاری از دست‌شان برای جهان ساخته نیست؛ شما می‌توانید آنها را به دیدن چشم‌اندازی گسترده‌تر تشویق کنید و نمونه‌هایی از تلاش‌های موفق را برای آنان مثال بزنید.
- عضو افتخاری گروه‌های همیار محیط زیست شوید
در کشورمان تعدادی انجمن مردم‌نهادی، در زمینه‌ی محیط زیست، تشکیل شده‌اند که عضویت در این گروه‌ها به‌صورت افتخاری می‌تواند احساسی از مسئولیت را برای فرزندتان و شما فراهم کند. همچنین این گروه‌ها، برنامه‌های متنوعی در زمینه‌ی حفاظت از محیط زیست دارند که مشارکت در این برنامه‌ها احساسات مثبتی برای کودک‌تان فراهم می‌کند. حتی می‌توانید به فرزندتان کمک کنید با دوستان خود گروهی برای حفاظت از محیط زیست تشکیل دهند.
