تسکین درد آرتروز زانو با ژل زنجبیل

پژوهشگران دانشگاه علوم‌پزشکی شهرکرد با انجام مطالعه‌ای دریافتند که استفاده‌ موضعی ژل زنجبیل، درد ناشی از آرتروز زانو را تسکین می‌دهد و تاثیری مشابه ژل پیروکسیکام دارد.

به گزارش به نقل از ایسنا، غضروف یک بافت سخت و در عین حال قابل انعطاف است که در انتهای استخوان‌ها قرار دارد. درون مفصل و بین دو سر استخوان از مایعی غلیظ و لزج پر شده است که سبب لیز شدن غضروف‌ها می‌گردد. این مایع مفصلی مانع از اصطکاک غضروف‌ها شده و حرکت استخوان‌ها را آسان می‌کند. در صورتی که این غضروف‌ها دچار ساییدگی و تخریب شوند، باعث بیماری استئوآرتریت یا آرتروز می‌شود.

آرتروز یا ساییدگی مفصل از شایع‌ترین دردهای مفصل زانو است. این بیماری سبب درد، کاهش دامنه‌ حرکت مفصل و ایجاد مشکل در انجام فعالیت‌های روزانه می‌شود. بالا رفتن سن، افزایش وزن، کم تحرکی، ضعیف بودن عضلات، وارد کردن فشار زیاد به زانو و پوشیدن کفش‌های نامناسب از عواملی هستند که باعث ایجاد استئوآرتریت می‌شوند.

اصلی‌ترین شکایت این بیماران درد است و پیشرفت بیماری درد را مقاوم‌تر می‌کند. بنابراین یکی از اهداف درمان آرتروز معطوف به کاهش درد است. یکی از مسکن‌های رایج برای کاهش درد زانو، ژل موضعی پیروکسیکام است.

گیاه زنجبیل از دیرباز برای درمان بیماری‌های متعددی همچون سرماخوردگی، تهوع، ناراحتی‌های گوارشی، اختلالات تنفسی، میگرن و ... مورد استفاده بوده است. مطالعات قبلی اثر ضد درد و ضد التهابی این گیاه را تایید کرده‌اند. با این حال گفته شده که مصرف خوراکی این گیاه می‌تواند موجب مشکلات گوارشی شود.

اغلب مسکن‌هایی که برای بیماری آرتروز تجویز می‌شوند در طولانی مدت عوارض جانبی متعددی ایجاد می‌کنند. به همین دلیل عباس عبدلی تفتی، استادیار دانشگاه علوم‌پزشکی شهید صدوقی یزد و جمعی از همکارانش در دانشگاه علوم‌پزشکی شهرکرد، مطالعه‌ای را طراحی کردند و در آن تاثیر ژل زنجبیل و ژل پیروکسیکام را در کاهش زانو درد ناشی از استئوآرتریت مقایسه کردند.

در این مطالعه 120 بیمار 45 تا 60 ساله مبتلا به استئوآرتریت شرکت کردند. بیماران به سه دسته‌ 40 نفره تقسیم شدند. برای گروه اول ژل زنجبیل 2 درصد، گروه دوم ژل پیروکسیکام و گروه سوم دارونما تجویز شد. به منظور رعایت حقوق بیماران و محروم نماندن آن‌ها از درمان، یک‌بار در روز به هر سه گروه قرص دیکلوفناک دوز 100 میلی‌گرم داده شد. ژل مورد نظر نیز 2 بار در روز به مدت 2 هفته تجویز شد.

میزان درد و تاثیر آن بر عملکرد بیماران، یک‌بار قبل از شروع و یک‌بار پس از پایان مطالعه، بر اساس معیارهای استاندارد اندازه‌گیری شد. ژل زنجبیل نیز در آزمایشگاه تهیه و اصالت و کیفیت آن تایید شد. پس از پایان مطالعه و جمع‌آوری اطلاعات، داده‌ها از طریق روش آماری تجزیه و تحلیل شدند.

یافته‌های این مطالعه نشان داد که استفاده از زنجبیل به صورت ژل در کاهش درد، خشکی صبحگاهی و همچنین دامنه حرکتی زانوی بیماران دارای استئوآرتریت اثر قابل قبولی دارد و تفاوت قابل توجهی با ژل پیروکسیکام ندارد. تاثیر ژل پیروکسیکام نسبت به زنجبیل کمی بهتر بود که ممکن است به دلیل جذب پوستی کمتر ژل زنجبیل و یا کم بودن دوز آن باشد. همچنین ممکن است برای اثربخشی بهتر، طول درمان را افزایش داد.

عباس عبدلی فتحی و همکارانش پیشنهاد کردند بهتر است در مطالعات آینده بررسی بیشتری روی میزان جذب زنجبیل و تعیین دوز موثر آن صورت گیرد.

نتایج این مطالعه در آخرین شماره‌ مجله‌ی علوم پزشکی کردستان منتشر شده است.