خونریزی‌های رحمی (۱)

 دکتر فاطمه قائم مقامی؛ متخصص زنان و زایمان

خونریزی‌های غیر طبیعی رحمی از شکایت‌های عمده بیماران مراجعه‌کننده به کلینیک‌های زنان است؛ به طوری که علت 15 درصد مراجعات پزشکی را به کلینیک‌های زنان و 25 درصد اعمال جراحی را تشکیل می‌دهد.

میزان متوسط طول سیکل قاعدگی (پریود) 28روز با متوسط زمان خونریزی 4 روز است. میزان از دست دادن خون حدود 35 میلی لیتر است (تاحدود استفاده از یک بسته نوار بهداشتی یا 10 عدد) خونریزی غیر طبیعی با خونریزی در زمان‌های غیر قابل پیش‌بینی یا خونریزی زیاد در زمان پریود قابل پیش‌بینی مشخص می‌شود. تعاریفی که برای خونریزی‌های غیرطبیعی مختلف استفاده می‌شود در جدول زیر نشان داده شده است.

به این ترتیب خونریزی‌های زیاد در فواصل منظم، خونریزی در فواصل دو پریود، خونریزی‌های طولانی و نامنظم، خونریزی با فواصل کمتر از 21 روز، خونریزی پس از یک سال قطع پریود در اثر یائسگی یا بروز خونریزی غیر قابل پیش‌بینی در خانم‌های یائسه‌ای که تحت هورمون درمانی هستند، انواع خونریزی‌های غیر طبیعی رحمی را شامل می‌شوند.

خونریزی‌های غیر طبیعی رحمی به 2 گروه تقسیم می‌شوند

 اول؛ به دلیل بیماری‌های ساختمانی رحم مثل پولیپ که به دلیل افزایش ضخامت مخاط داخل رحم ایجاد می‌شود یا فیبروم (میوم) رحمی که تومور خوش‌خیم عضله جسم رحم است یا مثلا به دلیل بزرگی رحم که در اثر زایمان‌های متعدد ایجاد می‌شود یا بروز سرطان رحم که بیشتر در خانم‌های بالای 50 سال و بعد از یائسگی بروز می‌کند.

دوم؛ اختلالات هورمونی و عدم تخمک‌گذاری است، بطوریکه با وجود طبیعی بودن ساختمان رحم این خونریزی‌ها ایجاد می‌شوند که به آنها خونریزی‌های اختلال عملکرد رحم (dysfunctional  Uterine  Bleeding) می‌گویند.

آیا علت‌های خونریزی غیرطبیعی رحمی در سنین مختلف با هم فرق می‌کند؟

در گروه‌های سنی مختلف چگونه است؟ برای تشخیص و درمان چه باید کرد؟

علت‌های خونریزی غیر طبیعی رحمی در سنین مختلف زندگی متفاوت است. در هر دوره سنی از زمان تولد تا بعد از یائسگی علت‌های مختلفی باعث خونریزی‌های غیر طبیعی در جنس مونث می‌شود. بهتر است در گروه سنی قبل از بلوغ، دوران بلوغ، سنین باروری، سال‌های قبل از یائسگی و بعد از آن این علت‌ها بررسی شوند.

علت‌های خونریزی‌های غیر طبیعی در دختران قبل از بلوغ

در نوزاد دختر تازه متولد شده گاهی خونریزی کمی در روزهای اولیه بعد از تولد ممکن است وجود داشته باشد که این خونریزی به دلیل قطع سطوح بالای هورمون استروژن از جفت است که در خلال چند روز بعد از تولد ایجاد می‌شود. در صورت عدم وجود توده لگنی یا ضربه باید به والدین اطمینان داد که این علامت در خلال چند روز بعد از بین می‌رود. خونریزی غیرطبیعی رحمی زیر 10 سالگی در دختران نادر است.

در صورت بروز چنین مواردی باید توجه شود که آیا صفات ثانویه جنسی مثل رشد وتکامل سینه‌ها وافزایش قد وجود دارد یا خیر. در صورتیکه با علائم رشد و تکامل صفات ثانویه جنسی همراه نباشد، این خونریزی به دلیل بلوغ زودرس خواهد بود و باید از نظر وجود جسم خارجی داخل واژن که گاهی دختر بچه ممکن است حین بازی وارد بدن خود کرده باشد یا تومورهایی که باعث خونریزی غیر طبیعی می‌شوند کودک معاینه شده و از نظر پزشک زنان بررسی شود.

در صورتیکه خونریزی در این گروه سنی به همراه رشد صفات ثانویه جنسی، یعنی رشد سینه‌ها و افزایش قد و سایر علائم باشد بلوغ زودرس محسوب می‌شود که ممکن است ذاتی یا به دلیل بعضی از توده‌های ترشح کننده هورمون در تخمدان یا تومورها و بیماری‌های مغزی باشد که فرمان ترشح هورمون‌های تحریک کننده تخمدان را صادر می‌کنند و به بررسی با روش‌های تصویر برداری مثل سونوگرافی شکم و لگن یا استفاده از سی تی اسکن و ام.ار.آی  نیاز است.

علت‌های خونریزی غیر طبیعی در سنین بلوغ

در این گروه سنی خونریزی‌های غیر طبیعی رحمی در سال‌های اولیه بعد از بلوغ به دلیل اختلال تخمک‌گذاری ناشی از عدم تکامل مغزی که تخمدان‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهند ایجاد می‌شود و سیکل‌های طبیعی تخمک‌گذاری در خلال دو تا سه سال بعد از بلوغ تثبیت می‌شوند. خونریزی‌های غیر طبیعی بعد از این زمان، یعنی دو تا سه سال بعد از بلوغ نیاز به بررسی دارند.

خونریزی‌های غیر طبیعی رحمی به دلیل اختلالات انعقادی در این گروه سنی نادر نیست و سابقه خونریزی غیر طبیعی از لثه، زخم‌های سطحی و خونریزی طولانی بعد از بریدگی کوچک یا جراحی دندان به احتمال این مساله کمک می‌کند که با بررسی آزمایش‌های خونی وانعقادی تشخیص قطعی داده می‌شود.

علت‌ خونریزی‌های غیر طبیعی رحمی در سنین باروری( 18-40 سال)

 شایع‌ترین علت خونریزی‌های این دوران خونریزی‌های ناشی از عدم تخمک‌گذاری و هورمون‌هاست که به صورت خونریزی‌های طولانی یا شدید به دنبال قطع یک دوره عادت(پریود) تظاهر می‌کند. خونریزی‌های ناشی از عدم تخمک‌گذاری ممکن است در اثر استرس‌های روانی یا فیزیکی، تغییر در تغذیه یا افزایش قابل توجه یا کاهش قابل توجه وزن ایجاد شود.

در بعضی مواقع اختلالات تخمک‌گذاری ممکن است به دلیل اختلالات تیروئید باشد؛ به طوریکه بیماران با افزایش وزن زیاد، خستگی، یبوست و ورم از نظر تست‌های تیروئیدی باید بررسی شوند. در بعضی از بیماران سردرد و ترشحات سینه ممکن است با اختلالات پریود و خونریزی‌های غیر طبیعی رحمی همراه باشد که باید از نظر هورمون‌های ترشح کننده شیر و از نظر مرکز مغزی بررسی شوند...

برای خواندن بخش دوم- خونریزی‌های غیـرطبیعی رحمی- اینجا کلیک کنید.