به گزارش ایسنا، حمید هوشنگی در مقاله‌ای که در کرسی ترویجی مدیریت تنوع قومی در جمهوری اسلامی ارایه کرد، بیان کرد: یکی از مولفه‌های جدی منازعه ما و استکبار درگیری هویتی است بنابراین موضوع هویتی و قومی در همه ابعاد مورد توجه است اما متاسفانه در این زمینه الگوی جدی که مبنای سیاستگذاری ما قرار بگیرد، نداریم.
او با بیان اینکه کشورهای دیگر از اسم کوروش گرفته تا خرده هویت‌های جزئی‌تر سوء استفاده می‌کنند، گفت: اگر به خرده هویت‌های جزئی‌تر توجه نکنیم، از سوی دیگران مورد سوء استفاده قرار می‌گیرد. مسئله تنوع و ناهمگونی قومی در بسیاری از کشورها وجود دارد که برای آن سیاست‌های متفاوتی را در نظر گرفته‌اند.
این پژوهشگر با بیان اینکه تنوع قومی به عوامل متفاوتی بستگی دارد، افزود: در یک کشور مهاجرت و در کشور دیگری جنگ عامل تنوع قومی محسوب می‌شود. تنوع عوامل به تفاوت مدل‌ها منجر شده است، بنابراین باید دید در ایران چه عاملی باعث تنوع قومی شده است و این مدل چه شباهت‌ها و تفاوت‌هایی با مدل‌های دنیا دارد.
هوشنگی گفت: زمانی که تاریخ ایران را بررسی می‌کنیم، تنوع قومی همیشه مورد سوء استفاده بوده است، به همین دلیل نیاز به سیاستگذاری با گفتمان انقلاب اسلامی هستیم. باید حداقل هفت مدل سیاستگذاری را برای این موضوع احصا کنیم و بر اساس آن تنوع قومی را مدیریت کنیم اما بهترین مدل برای این کار مدل فرآیندی است.
او اضافه کرد: غالب محققان معتقدند دلیل تنوع قومی ایران در گذشته دور مسئله مهاجرت بوده است. البته این موضوع به 1400 سال قبل یعنی ورود اسلام به ایران بر می‌گردد. گرچه ایران، مصر و هند کشورهایی هستند که دارای دیرینه تنوع قومی هستند. برخی ویژگی‌های قومی به ایران تحمیل شده و برخی دیگر حقیقی است. ما در تنوع قومی، فرهنگ قالب نداریم تا مابقی فرهنگ‌ها را در خود هضم کند. در تنوع قومی چیزی به اسم فارس معنای خارجی پیدا نمی‌کند. ما فارس زبان داریم اما قوم فارس نداریم. اکثر قومیت‌های ما گویش‌های متفاوتی دارند اما غالب آنها به زبان فارسی به عنوان زبان مشترک، عشق می‌ورزند.
نویسنده کتاب «تنوع قومی در جمهوری اسلامی ایران» با اعلام اینکه شناخت مسئله در این زمینه مهم است، اظهار کرد: تنوع قومی در ایران به مثابه مسئله ملیت‌ها یا اقلیت‌هاست، تنوع قومی در ایران به مثابه تهدید امنیت ملی است، مسئله تنوع قومی با توجه به چینش به مثابه ظرفیت کشور محسوب می‌شود، سه طرح مسئله قومی در کشور ما هستند.
هوشنگی همچنین به ویژگی‌های دیگر تنوع قومی در حوزه سیاستگذاری، اقتصادی، مذهبی و... پرداخت و گفت: ما در تنوع قومی ظرفیت بالایی در حوزه اقتصادی داریم. مناطق مرزی می‌توانند در دیپلماسی اقتصادی ما موثر باشند اما ما به این موضوع توجه نکرده‌ایم. تنوع قومی در حوزه مذهب یکی از پرچالش‌ترین‌هاست. راهکار اصلی ما تقویت مبانی دینی مردم و اهتمام به تربیت دینی اقوام بر اساس آئین و مذهب است.
او اضافه کرد: در حوزه سیاستی هم چشم اندازهایی داریم و باید مسئله هویت انقلابی را تقویت کنیم. باید ببینیم دیگر اقوام ما کیست؟ متاسفانه دیگران ما تغییر کرده است. در مسئله امنیتی نیز مهم‌ترین اهداف ما امنیت مردم است. در حوزه علم و فناوری هم باید به تنوع قومی توجه کرد. در حوزه مدیریتی نیز باید مدیران آگاه داشته باشیم. برای سیاست مدیریت تنوع قومی باید ابتدا آسیب شناسی کنیم و نباید آن را به معیشت تعمیم دهیم.
این پژوهشگر با بیان اینکه مسئله تنوع قومی چند وجهی است و تک بعدی نیست، گفت: در سیاستگذاری به نقش مردم کمتر توجه شده است. از تهران برای مردم تصمیم گرفته‌ایم. غالب مصوبات و سیاستگذاری‌ها خاک می‌خورد و دستگاه‌ها عموما شناخت درستی از اهل سنت ندارند. باید تجربیات کشورهای دیگر در این زمینه را بررسی کرد، هر چند از نظر معرفتی اختلاف‌هایی با کشورهای دیگر داریم اما نباید دوباره چرخ را اختراع کرد.
هوشنگی ادامه داد: مسئله مهاجرت در دنیا مدیریت می‌شود، در حالی که ما نمی‌دانیم در این زمینه چه اتفاقی در کشور ما می‌افتد. در بریتانیا تمام مذاهب وجود دارد اما هیچکدام از آنها علیه امنیت ملی اقدام نمی‌کنند چون بومی شده‌اند. این موضوع بستگی به مدیریت حاکمیت دارد. در طراحی سیاست مدیریت تنوع قومی و حوزه فرهنگی باید گفتمان نظام را ترویج کنیم. یکی از موضوعات مهم در این زمینه مسئله گفتمان وحدت و تقریب است.
او با بیان اینکه رسانه مسئله جدی در این زمینه است، افزود: ما در این زمینه هماورد رسانه‌ای نداریم. هجمه رسانه‌ها در مناطق ما زیاد است. حتی در برخی مناطق کشور پوشش رسانه ملی وجود ندارد. مراکز قومی و مذهبی در رسانه ملی و فراملی ما هیچ جایگاهی ندارند.
این پژوهشگر مدیریت افکار عمومی را مسئله جدی دیگری دانست و اعلام کرد: متاسفانه وقتی افراد در تهران یک فرد از قوم بلوچ را با لباس محلی می‌بینند یاد قاچاق می‌افتند. گرچه این وضعیت نسبت به قبل بهتر شده است اما بازنمایی اقوام ما به شکل منفی و بد انجام شده است.
هوشنگی برندسازی و قطب‌سازی را یکی دیگر از مسائل مورد توجه در مدیریت تنوع قومی دانست و گفت: چرا ما دانشگاه کردستان را قطب آیتی کشور نمی‌کنیم؟ در حالی که بخش قابل توجهی از فعالان حوزه آیتی کشور کردها هستند. از طرفی کردستان قطب گیاهان داروئی است و می‌توان این موضوع را به برند گردشگری این استان تبدیل کرد.
او به عنوان جمع‌بندی این نشست بیان کرد: تنوع قومی در ایران فی نفسه مسئله نیست و عوامل بیرونی از تنوع قومی زمینه مسئله شدن آن را فراهم آورده‌اند. طرح مسئله تنوع قومی در ایران(فرصت و ظرفیت) از جنبه غایت مدارانه، عملگرایانه و واقع بینانه قابل تبیین است. هدف غایی ترویج گفتمان جمهوری اسلامی در حوزه تنوع قومی است که مغفول مانده است. رویکرد فرصتی باید با تمام ابعاد مورد توجه باشد در غیر این صورت ارائه سیاست با این نگاه ممکن است به تضعیف هویت و همبستگی ملی منجر شود.
در کرسی ترویجی «مدیریت تنوع قومی در جمهوری اسلامی ایران» که روز دوشنبه 7 خرداد ماه از سوی گروه مطالعات انقلاب اسلامی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد، علی پُرنور-کارشناس حوزه تنوع قومی و داوود میر محمدی- جامعه شناس نیز به عنوان منتقد مسائلی را درباره این کرسی مطرح کردند.
این کرسی دومین جلسه از سلسله جلسات بازخوانی شعارها به مناسبت 40 سالگی انقلاب اسلامی بود که برگزار شد. همچنین حجت الاسلام و المسلمین علی ذوعلم- رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی-، حسین احمدی- گروه تاریخ و تمدن این پژوهشگاه- و محمدرضا سنگری- مدیر گروه ادبیات اندیشه پژوهشگاه- نیز در جلسه سخنانی را مطرح کردند.
