فرادید؛ یکی از معروف‌ترین خوراکی‌های ماه رمضان شیرینی زولبیا و بامیه است. کمتر کسی است که در این ماه از این شیرینی جذاب بگذرد. سر سفره‌های افطاری نقش اصلی با زولبیا و بامیه است و تمام شیرینی فروشی‌ها در این ماه حتما زولبیا و بامیه پخت می‌کنند. اما نکته اساسی و مهم در مورد این شیرینی این است که مواد تشکیل دهنده آن سرشار از قند و چربی و کالری است و این باعث می‌شود ضرر زیادی به بدن برساند به خصوص در ماه رمضان که معده برای مدت طولانی خالی است جذب قند و کالری بسیار بالا خواهد بود.
در سال‌های اخیر هم انواع رنگ‌ها و طعم‌های عجیب به این شیرینی اضافه شده و شما در ویترین شیرینی فروشی‌های با زرولبیا بامیه‌هایی شبیه مداد رنگی رو به رو می‌شوید که هیچ کدام خاصیتی ندارند. پیشنهاد ما این است که در این ماه تا جایی که می‌توانید از خوردن این شیرینی پرهیز کنید و مواد قندی طبیعی و سالم را جایگزین آن‌ها کنید.
ضررهای زولبیا و بامیه
یک دکتر تغذیه می‌گوید: «به دلیل فاصله زمانی زیاد بین اولین و آخرین وعده غذایی در ایام روزه داری، گلیکوژن کبد (منبع ذخیره‌ی قندی) مصرف می‌شود و فرد ولع زیادی برای خوردن شیرینی پیدا می‌کند و متاسفانه به دلیل باور غلطی که در جامعه وجود دارد، افراد در مصرف زولبیا و بامیه که مملو از قند‌های تصفیه شده و چربی‌های اشباع هستند و ممکن است در اثر جوشیدن، مواد سمی در آن‌ها ایجاد شده باشد، افراط می‌کنند. روزه‌داران با خوردن مقدار زیادی از زولبیا و بامیه اجر روزه را از نظر جسمی و روحی از بین می‌برند و بعد از ماه مبارک رمضان دچار چاقی و افزایش وزن می‌شوند.»
از طرف دیگر متخصصین گوارش هم با پزشکان تغذیه هم عقیده هستند و میگویند به دلیل سرخ شدن این شیرینی‌های در روغن‌های مانده احتمال ابتلا به انواع سرطان‌های معده و مشکلات گوارشی بسیار زیاد است.
یک پزشک متخصص می‌گوید: «بیشتر زولبیا و بامیه‌ها در روغن‌هایی که چند بار استفاده شده سرخ می‌شود. سرطان زایی اینگونه زولبیا و بامیه‌ها کاملا اثبات شده است. این زولبیا و بامیه، سرطان‌های روده باریک و لوزالمعده را ایجاد می‌کند. به کسانی که مبتلا به ترش کردن معده هستند اکیدا توصیه می‌شود که از مصرف زولبیا و بامیه پرهیز کنند مشکل این افراد با خوردن زولبیا و بامیه به شدت بدتر می‌شود.»
خوراکی‌های جایگزین
توت
توت انواع مختلف دارد و مقدار انرژی آن بر اساس نوع آن متفاوت است. صد گرم توت سفید تازه حدود 60 کالری انرژی دارد. میزان کالری صد گرم توت تازه کمی کمتر از کالری صد گرم انجیر تازه است. یک لیوان توت تازه بیش از صد گرم است و در حدود 85 کالری انرژی دارد. انرژی حاصل از صد گرم توت خشک نیز در حدود 360 کالری است که نسبت به انجیر خشک با 270 تا 300 کالری، مقدار بیشتری است.
توت جایگزین مناسبی برای زولبیا و بامیه است
فیبر و تانن به مقدار زیادی در توت وجود دارد. کلسیم به‌عنوان عنصری که بالاترین میزان نیاز روزانه بدن یعنی حدود 800 تا 1200 میلی‌گرم را به‌خود اختصاص داده است، در توت به‌وفور یافت می‌شود به‌گونه‌ای که در صد گرم انواع مختلف توت، از 16 تا حدود 40 میلی‌گرم کلسیم وجود دارد.
برای آهن نیز حدود 0.8 تا کمی کمتر از 2 میلی‌گرم ذکر شده است. ویتامین‌های A. و C. نیز به میزان قابل توجهی در صد گرم توت وجود دارند. توت همچنین حاوی ویتامین‌های گروه B. (B1، B2، B3 و حتی B6)، ویتامین K، چربی، پروتئین گیاهی و میزان قابل قبولی از پتاسیم و منیزیم است. با وجود این خواص مفید یکی از بهترین گزینه‌ها برای شیرینی پر چربی زولبیا و بامیه توت است.
انجیر
انجیر خشک نسبت به انجیر تازه 5 برابر بیشتر کالرى دارد. در هر 100 گرم انجیر خشک، 249 کالری، 3/3 گرم پروتئین، 9/0 گرم چربی، 69 گرم کربوهیدرات و 6/5 گرم فیبر وجود دارد. همین میزان فیبر می‌تواند برای جلو گیری از گرسنه شدن زود هنگام مفید باشد. از جمله اخواص انجیر خشک این است که انجیر خشک برای درمان سوءهاضمه مفید است و درمان کننده نفخ و باد معده است. برای از بین بردن بوی بد دهان می‌توان از انجیر خشک استفاده کرد؛ و یکی از خواص دارویی انجیر خشک این است که مخلوط انجیر خشک با عسل در تسکین زخم معده بسیار مفید است.
خرمابهترین و شناخته شده‌ترین خوراکی برای ماه رمضان خرما است. مصرف خرما به عنوان جایگزین برای غذا‌های حاوی قند بسیار توصیه می‌شود، زیرا خرما به دلیل داشتن قند طبیعی به راحتی بر روی حافظه کوتاه مدت مغز تاثیر می‌گذارد و قند نیز خوراکی مغز است و وقتی این خوراکی فراهم شود فعالیت خود را به خوبی انجام می‌دهد.
خرما بهترین خوراکی ماه رمضان است، به جای زولبیا و بامیه خرما بخوریم
خرما مقدار قابل توجهی اسیدفولیک به بدن می‌رساند که برای خون رسانی لازم است. ویتامین C. یکی دیگر از مواد مغذی خرما است که این ویتامین برای جلوگیری از بیماری‌های خطرناک خونریزی دهنده یا همان اسکوربوت لازم است و باید بدن هر فرد در طول روز، 60 میلی گرم ویتامین C. دریافت کند که تقریباً در هر 100 گرم خرما 14 میلی گرم ویتامین C. موجود است.
کسانی که تمایلی به خوراکی‌های جایگزین ندارند هم می‌توانند زولبیا بامیه را خانگی تهیه کنند تا حداقل به سالم بودن مواد اولیه مطمئن باشند.
دستور پخت زولبیا بامیه خانگی برای آن‌هایی که نمی‌توانند از این خوراکی لذیذ چشم‌پوشی کنند:
موادلازم برای تهیه زولبیا بامیه خانگی
بامیه:
*آرد 200 گرم
*آب 300 گرم
*تخم مرغ 3 عدد
*روغن جامد یک قاشق سوپخوری
*شکرنیم کیلو
*نمک یک سوم قاشق چایخوری
*آبلیمو 2 قاشق سوپخوری
*گلاب
زولبیا و بامیه قند، کالری و چربی بالایی دارند
مواد لازم برای زولبیا:
*نشاسته 200 گرم
*ماست 180 گرم
*آرد 20 گرم
*زعفران حل شده یک قاشق سوپخوری
*روغن جامد یک قاشق چایخوری
*جوش شیرین یک دوم قاشق چایخوری
*آب یا گلاب یک قاشق سوپخوری
طرز تهیه بامیه خانگی:
آب را می‌جوشانیم با شعله ملایم آرد را اضافه می‌کنیم و مرتب به هم می‌زنیم تا خمیر تقریباً سفتی به دست آید. بعد روغن را اضافه کرده و مرتب به هم می‌زنیم (در حدود 3-2 دقیقه)، به طوری که خمیر به صورت یک تکه درآید. بعد از کمی سرد شدن خمیر، تخم مرغ‌ها را یکی یکی اضافه می‌کنیم و خوب خمیر را ورز می‌دهیم تا خمیر نرم و لطیف شود. برای این که بامیه رنگ زیباتری به خود بگیرد، بهتر است از شربت بامیه یک قاشق سوپخوری به خمیر بامیه اضافه کرده و با خمیر مخلوط کنیم. بعد خمیر را در قیف با ماسوره کنگره دار متوسط می‌ریزیم و سپس در روغن مایع سرخ می‌کنیم. برای سهولت کار بهتر است روغن را کمی داغ کرده، بامیه‌ها را به وسیله دست و یا با قیچی مخصوص آشپزخانه در روغن ریخته، بعد آن را روی حرارت مستقیم قرار دهیم تا بامیه‌ها سرخ شوند. بامیه‌ها را در حین سرخ شدن مرتب به هم می‌زنیم تا به هم نچسبند و یک دست سرخ شوند.
مرحله اضافه کردن شربت به زولبیا و بامیه:
بامیه‌ها را در همان حال که داغ است، به شربت گرم اضافه می‌کنیم تا شربت را خوب به خود جذب کنند، در غیر این صورت بامیه‌ها شربت را جذب نخواهند کرد.
طرز تهیه زولبیا خانگی:
نشاسته و ماست را مخلوط کرده، چند دقیقه‌ای صبر می‌کنیم تا نشاسته در ماست خیس خورده و به راحتی حل شود. سپس آرد را اضافه می‌کنیم و با همزن خوب به هم می‌زنیم تا مایع زولبیا صاف و یکدست شود. روغن جامد را اضافه کرده و در حین به هم زدن آب یا گلاب را همراه با زعفران حل شده به مایه اضافه می‌کنیم و آن را در قیف مخصوص می‌ریزیم. در این مرحله جوش شیرین را هم اضافه می‌کنیم و مایع را خوب به هم زده، در حالی که روغن روی شعله قرار دارد، زولبیا را توسط قیف در روغن کاملا داغ به صورت دایره‌های بزرگ و کوچک فرم می‌دهیم و بلافاصله پس از کمی سرخ شدن آن‌ها را پشت و رو می‌کنیم. زولبیا‌ها را در شربت قرار می‌دهیم و پس از 15- 10 دقیقه آن‌ها را از شربت خارج کرده و درصافی قرار می‌دهیم تا شربت اضافه آن خارج شود.
مواد لازم برای شربت:
شکر 2 فنجان
آب یک فنجان
گلاب 2 قاشق سوپخوری
زعفران حل شده یک قاشق مرباخوری
آبلیمو یک قاشق مربا خوری
طرز تهیه شربت:
آب و شکر را روی حرارت ملایم قرار می‌دهیم تا بجوشد. بعد گلاب و زعفران را اضافه کرده، سپس آبلیمو را می‌ریزیم. پس از چند جوش، شربت آماده شده را از روی شعله بر می‌داریم.
