گفتگو: فاطمه استیری
دکتر شهرکی؛ متخصص تغذیه و دانشیار تغذیه و رژیم درمانی، در خصوص رژیم غذایی مناسب در مسافرت‌های نوروزی گفت: «در طی مسافرت بهتر است از غذاهایی که در منزل طبخ شده‌اند استفاده شود، چرا که در این صورت افراد از نوع گوشت، حبوبات و مواد غذایی که در آن استفاده شده مطلع هستند و بر بهداشت و سلامتی آن اشراف دارند، ولی اگر امکان حمل غذا برای افراد وجود ندارد، توصیه می‌شود از مکان‌هایی غذا تهیه کنند که هویت‌دار و شناسنامه‌دار هستند، یعنی غذاهایی که در آنجا طبخ می‌شوند، از لحاظ بهداشتی سالم باشند و اصول تغذیه‌ای به درستی رعایت شده باشد.
مصرف غذاهای نامناسب و غیرسالم موجب بروز مشکلات گوارشی، اسهال، استفراغ و ... می‌شود. همچنین به افراد توصیه می‌شود در طول سفر از کنسروها استفاده کنند و قبل از استفاده حتما آنها را در آب بجوشانند، ولی اگر امکان جوشاندن وجود ندارد یا زمان کافی ندارند، درِ کنسرو را باز کنند و آن را گرم نمایند. قبل از باز کردن کنسرو هم باید به تاریخ مصرف آن توجه کرد که نگذشته باشد. همچنین درِ کنسروها نباید برآمده باشد، چرا که این برآمدگی نشان دهنده فاسد بودن کنسرو است». وی افزود: «یکی دیگر از موادی که مصرف آن در طول مسافرت به مسافران توصیه می‌شود، استفاده از آب میوه‌ها و سبزیجات در طول مسیر مسافرت است.
از آنجا که به دلیل نشستن در ماشین از فعالیت فیزیکی و بدنی افراد کاسته می‌شود، این امکان وجود دارد که به بعضی از بیماری‌های گوارشی از جمله یبوست مبتلا شوند، بنابراین توصیه می‌شود از میوه‌ها و سبزیجات، به‌خصوص انواعی که می‌توان با پوست خورد (مثل سیب، خیار و ...) استفاده کنند. نوشیدن آب به مقدار کافی و خوردن سالاد به همراه لیمو هم از راه‌های دیگر جلوگیری از ابتلا به یبوست است.
افراد باید تا حد امکان در طول مسافرت از یخچال استفاده کنند و میوه‌ها، سبزیجات و موادغذایی را در جای خنک و یا جایی که از لحاظ دمایی متعادل است نگهداری نمایند و اگر احساس کردند میوه، سبزی و یا مواد غذایی دیگر طراوت اولیه را ندارد و یا بوی نامطبوعی دارد، حتما از مصرف این مواد غذایی خودداری کنند، چرا که می‌تواند باعث ایجاد بیماری‌های گوارشی مخصوصا اسهال شود».
این متخصص تغذیه در خصوص رژیم غذایی برای افرادی که دارای سیستم ایمنی ضعیفی هستند، گفت: «برای افزایش ایمنی بدن می‌توان از انواع آنتی‌اکسیدان‌ها و بعضی مواد مغذی که در تقویت سیستم ایمنی بدن موثر هستند (مثل انواع ویتامین‌ها) استفاده کرد.
گوشت‌ها، سبزیجات و میوه‌جات از جمله موادغذایی هستند که باعث افزایش قدرت ایمنی بدن می‌شوند. فردی که سیستم ایمنی ضعیفی دارد، بهتر است در رژیم غذایی خود به خصوص در طول دوران مسافرت، از منابع غذایی حاوی ویتامین C (مثلا گوجه‌فرنگی، فلفل سبز و ...) استفاده کند.
دکتر شهرکی افزود: «از دیگر ویتامین‌هایی که در سیستم ایمنی بدن نقش دارند، ویتامینB6 است که در گوشت قرمز به وفور وجود دارد، بنابراین افراد باید در طول مسافرت از مواد غذایی حاوی ویتامین B6 به خصوص گوشت قرمز در حد ایده‌ال و مناسب استفاده کنند.
آهن هم در تقویت سیستم ایمنی بدن نقش مهمی ایفا می‌کند، اما نکته مهمی که در خصوص بالا بردن توانایی سیستم ایمنی بدن باید به آن توجه کرد این است که در دوران مسافرت حتما ورزش کنید و فعالیت‌های فیزیکی و ورزش قبل از دوران مسافرت، در این دوران هم ترک نشود».
دکتر مظفری؛ متخصص تغذیه و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی یزد هم در این باره گفت: «دو اصل اساسی که در خصوص رابطه بین تغذیه و سلامت باید به آنها توجه کرد، عبارتند از: سالم غذا خوردن و خوردن غذاهای سالم. منظور از سالم غذا خوردن این است که یکسری اصول اولیه را در غذا خوردن حتما رعایت کنیم. یکی از اصول سالم غذا خوردن که معمولا در ایام تعطیلات و ایامی مثل ماه رمضان نادیده گرفته می‌شود، عدم استفاده بی‌رویه از مواد غذایی و پرخوری است.
اگر به سرانه مصرف مواد غذایی کشورهای جهان نگاه کنید، متوجه خواهید شد که کشور ما، در مصرف نوشیدنی‌هایی مثل چای و نوشابه سرآمد همه کشورهاست. حتی در مصرف فست فودها هم به یکی از کشورهای پرمصرف تبدیل شده است. در مقابل این افراط، تفریط وجود دارد؛ یعنی از مواد غذایی که باید بیشتر استفاده شوند، کمتر مصرف می‌کنیم.
دکتر مظفری سلامت ماده غذایی را اصل مهمی در رژیم غذایی دانست و گفت: «متأسفانه در ایام عید و مسافرت‌ها به سلامت غذاها اهمیتی داده نمی‌شود و در نتیجه مشکلات زیادی ایجاد می‌شود. اینکه چه غذاهایی را همراه خود ببریم، غذا سالم باشد، فساد پذیر نباشد، چه رستوران‌هایی مناسب‌تر هستند و ...، از اصولی هستند که باید مورد توجه قرار گیرند، چرا که عدم توجه به این موارد هزینه‌هایی را به بار خواهد آورد، بنابراین در همه شرایط، مخصوصا در تعطیلات و مسافرت‌ها نباید دو اصل سالم غذا خوردن و خوردن غذاهای سالم را فراموش کرد».
برای خواندن بخش دوم - راهنمای تغذیه در نوروز و سفر - اینجا کلیک کنید.
