چگونه میتوان با فوبیا یا بحران سن ۳۰ سالگی مبارزه کرد

بحران 30 سالگی یا Phobias چیست ؟

این تجربه برای خیلی از ما که در دهه ی سی سالگی هستیم ممکن است پیش آمده باشد. خصوصا اگر آدمهای پر تلاشی بوده باشیم که از همان نوجوانی به یک آینده ی خوب فکر می کردیم. خصوصا اگر جوانترهایی دور و برمان ظاهر شوند که با سن کمشان از ما موفق ترند. همان جوانترهای خوش شانس که به نظر می آید در دوره ای بهتر از ما متولد شده اند.

همان ها که برای یک زبان آموختن نیاز نداشتند مثل ما با نوارکاست و واکمن سر و کله بزنند. همان ها که مجبور نبودند مثل ما برای یادگیری هر مهارتی در دوره های آموزشی گرانقیت شرکت کنند و با یک کلیک ساده در اینترنت انواع و اقسام ویدیوهای آموزشی را به رایگان دانلود کردند و خود آموز هر چه می خواستند یاد گرفتند.

همانها که زمانی که ما سرگرم درس و ادامه تحصیل بودیم تا شاید شغلی پیدا کنیم آنها داشتند از کسب و کارهای اینترنتی و تکنیکهای نوظهوری که ما سر در نمی آوردیم پول در می آوردند.

بله، روبرو شدن با آرزوهای براورده نشده یا حتی بر باد رفته ی بیست سالکی مان در سی سالگی تجربه ای است که برای خیلی از ما ممکن است ملموس باشد.

و حتی دردناکتر اگر عضو کوچکتر از ما در خانواده یا فامیل موفقیتهای بیشتری کسب کرده باشداو ازدواج کرده باشد و ما مجرد باشیم، او شغل و درآمد خوبی داشته باشد و ما نه. اما سوال اصلی این است که با موقعیت موجود چه کنیم؟

فروید معتقد بود که تاناتو فوبیا ربطی به خود مرگ نداره چون اصلا کسی مرگ رو تجربه نکرده که بخواد بترسه و کسی هم به مرگ خودش اعتقاد نداره. ضمیر ناخودآگاه با گذر زمان و بحث های اون کاری نداره و براش هم مهم نیست که چه قدر از عمر باقی مونده. بنابراین ترس از خود مرگ معنا نداره و اگر کسی نسبت به موضوعات مربوط به اون هراس داره به خاطر مشکلات حل نشده دوران کودکی در خصوص مرگ هست که نمیتونه اون رو در قالب احساسات بیان کنه.

تفاوت بین ترس و فوبیا :

ترس اساساً یک واکنش عادی انسان‌‎ها هنگام مواجهه با خطر است. این واکنش هدف محافظتی دارد. هنگام مواجهه با خطر، سیستم عصبی سمپاتیک با ترشح هورمون آدرنالین واکنش مبارزه یا فرار را فعال می‌سازد.

تجمع آدرنالین انسان را آماده می‌سازد تا در برابر تهدید، مبارزه یا فرار کند. هم‌چنین آدرنالین باعث افزایش ضربان قلب و جریان بیشتر خون در عضلات بدن می‌شود و در نتیجه فرد می‌تواند در شرایط اضطراریهتر عکس‌العمل نشان دهد.

به علاوه در این حالت قند خون نیز بالا می‌رود و در نتیجه انرژی بدن بیشتر می‌شود. در چنین شرایطی، جسم و روان گوش به زنگ و آماده‌ی عمل است. پس در موقعیت‌های خطرناک، ترس یک واکنش طبیعی و حتی مفید و نجات‌دهنده است.

از سوی دیگر، فوبیا ترس بیمارگونه‌ای است که به شدت مبالغه‌آمیز و حتی توهمی است؛ به عبارت دیگر، مقدار ترسی که تجربه می‌شود متناسب با آن چه سبب ترس شده نیست و این نه تنها مفید و نجات‌دهنده نیست

بلکه سبب محدودیت‌ فعالیت‌های فرد شده و بر زندگی روزمرۀ او تأثیر منفی به جا می‌گذارد.

شایعترین علائم فوبی:

1. اضطراب شدید
2. تپش قلب
3. تعریق
4. لرزش
5. حالت تهوع
6. استفراغ
7. سرگیجه
8. گاهی غش
9. خستگی عمیق

بیماران فوبیک معمولا علاوه‌بر ترس علایم نوروتیک دیگری نیز دارند مانند :

1. سردرد
2. درد پشت و شانه
3. ناراحتی‌های گوارشی
4. درد معده
5. فکرهای وسواسی
6. احساس حقارت.

فوبیا ( Phobias ) به چند دسته تقسیم می شود؟

1 - فوبیاهای خاص :

شامل ترس غیرمنطقی و نامعقول از یک موضوع یا موقعیت خاص است.

فوبیاهای خاص به پنج دسته تقسیم می‌شوند:

1. ترس از حیوانات:
   ترس شدیدی که علت آن یک حیوان یا حشره باشد مانند ترس از مار، عنکبوت، ترس از جوندگان، ترس از سگ و امثال آن.
2. ترس از عوامل طبیعی :
   مانند ترس از طوفان، ترس از آب، ترس از تاریکی، ترس از بلندی و غیره.
3. ترس‌های مرتبط با زخم و خون :
   ترس شدید از مشاهدۀ زخم، تزریق، خون و غیره.
4. ترس‌های موقعیتی :
   مانند ترس از دندانپزشک، ترس از مکان‌های بسته، ترس از آسانسور، پرواز، تونل، پل، ترس از مرگ، خفگی، بیماری، و امثال آن.
5. ترس‌‎های دیگر :
   ترس‌های چون افتادن از بلندی، ترس شدید از صداهای بلند، و ترس از دیدن دلقک‌ها در این بخش قرار می‌گیرند.

فوبیاهای خاص بسیار شایع هستند و معمولاً از دوران کودکی یا نوجوانی آغاز می‌شوند. حدود 50 درصد آن‌ها هم طی مدت پنج سال خودبه‌خود برطرف می‌شوند.

2 - فوبیاهای اجتماعی :

این فوبیا به نام ترس از جمع نیز خوانده‌شده و عبارت از داشتن ترس شدید و فلج‌کننده از موقعیت‌های اجتماعی است. چنین افراد به شدت کم ‌جرئت بوده ، در برابر دیگران دست‌پاچه شده و بسیار خجالت می‌کشند. ترس از صحبت کردن در اجتماع معمول‌ترین نوع این فوبیا است.

دانشمندان بر این باورند که این اختلال به علت مشکل غده‌ای در مغز به نام آمیگدالا به وجود می‌آید. این غده در مرکز مغز وجود دارد و وظیفه‌ی آن کنترل ترس است. هم چنان مطالعات روی حیوانات این احتمال را به وجود آورده که ترس اجتماعی می‌تواند ژنتیک باشد. عده‌ی دیگری از دانشمندان علت را حساس بودن، نارضایتی‌ها و فشارهای روانی می‌دانند.

3 - فوبیا از مکان‌های باز :

ترس بیمارگونه از مکان‎های عمومی و مکان‌های باز است که پیشرفت آن منجر به «حملۀ وحشت‌زدگی» می‌شود. این افراد از بودن در مکان‌هایی که فرار از آن جا مشکل است یا امکان کمک‌رسانی فوری به آن جا نیست، می‌ترسند. چنین افرادی از حضور در مکان‌های شلوغ مثل مراکز خرید، سالن‌های تئاتر یا سینما‌ها اجتناب می‌کنند. حتی ایستادن در صف نیز ترس آن‌ها را تحریک می‌کند.

هم‌چنین احتمالاً از سوارشدن در اتوبوس، هواپیما، قطار و وسایل دیگر دوری می‌کنند. در موارد شدیدتر بیمار صِرفاً در خانه احساس امنیت و آرامش می‌کند.

شکایات و نشانه‌های فوبیاها

علائم جسمی فوبیا با نشانه‌های واکنش مبارزه یا فرار بدن در رویارویی با یک خطر واقعی، یکسان است. شدت اضطراب و ترس می‌تواند از یک دلهره و ترس متوسط تا یک حمله وحشت‌زدگی متفاوت باشد.

اشتباهات فرد 30 ساله که دچار بحران شده است :

سی ساله‌هایی که دچار بحران می‌شوند معمولا برای جبران حس کاذب و بدشان و برای مقابله با کلافگی دست به کارهای نامعمول و عجیب و غریب می‌زنند. مثلا دست به سرمایه‌گذاری‌هایی می‌زنند که هیچ تجربه‌ای در آن زمینه ندارند و چیزی از آن نمی‌دانند

زنان و مردان سی‌ساله‌ای که دست به عمل‌های عجیب غریب زیبایی می‌زنند، خالکوبی می‌کنند، سعی می‌کنند خود را به انسان ایده‌آل و آرمانی ذهن جوانی‌شان نزدیک کنند سی ساله‌هایی هستند که کل سرمایه‌شان را تبدیل به دلار می‌کنند یا طلا و جواهر می‌خرند. اینها نشان می‌دهد که فرد دنبال یک احساس قدرت است و این کارها به او حس قدرت کاذبی را می‌دهد که به جنگ با احساس پشیمانی می‌رود.

اگر سی ساله‌ای هستید که می‌خواهید دست به چنین کارهای نامعمولی بزنید دست نگه دارید، مشورت کنید، مطالعه کنید و کمی به‌خودتان زمان بدهید و مطمئن باشید حال سی سالگی‌تان با تصمیم‌های نامعقول خوب نمی‌شود.

راههای مقابله با فوبیا ( بحران سی ساگی ) :

1- واقعیت را بپذیرید

متاسفانه خیلی ها هستند که فکر می کنند مثبت اندیشی به معنی خود فریبی و ندیدن واقعیتهاست. به عنوان مثال زیاد پیش آمده من افرادی را می بینم که در ده ی سی سالگی هستند و به هر دلیل هنوز موفق به ازدواج نشده اند .اما متاسفانه ژست می گیرند و وانمود می کنند که اصلا علاقه ای به ازدواج ندارند و نظرشان نسبت به ازدواج منفی است.

متاسفانه این رویکرد باعث می شود که آنها کم کم خودشان هم دروغ خود را باور کنند و به این ترتیب خیلی از فرصتهای پیش رو را به روی خود ببندند.

جیم کالینز در کتاب از خوب به عالی اینطور مطرح می کند که اولین گام برای رسیدن به جایگاهی که دوست داریم پذیرش موقعیت فعلی ماست. اگر نخواهیم واقعیتهای هر چند تلخ زندگیمان را بپذیریم نمی توانیم از آنها گذر کنیم. شرایط فعلیتان را با واقع نگری و چشمان باز بررسی کنید. از انکار و دست و پا زدن برای اینکه وانمود کنید اینطور نیست دست بردارید. صداهای منفی ذهن شما تا شنیده نشوند از فریاد دست بر نمی دارند. پس به آنها و احساسات منفی پشت سر آن گوش دهید. ببینید حرف حسابشان چیست؟ اجازه دهید که احساسات منفی حسرت، ناراحتی یا هر آنچه هست را تجربه کنید و سپس از آن عبور کنید.

2- منفی گرا نباشیم

وقتی احساساتتان فروکش کرد دوباره یک نگاه از بالا به موقعیت فعلی خود داشته باشید. آیا کمی با بی انصافی در مورد خودتان قضاوت نکرده اید؟ آیا نکات مثبت بسیاری در زندگی شما نیست که ندیده بودید؟ آیا موفقیتها و افتخارات زیادی نیست که می توانستید به آنها ببالید اما در عوض با مقایسه ی خود با سایرین آن را زیر پا له کرده اید؟ اکنون به نکات مثبت بنگرید.

خودتان را باز یابید، سرتان را بالا بگیرید و به خودتان افتخار کنید. به خودتان حق دهید به بهای اشتباه به تجربه رسیده باشید. از خودتان بپرسید چه تجاربی می توانم بیاموزم تا در ادامه ی مسیر زندگیم موفق تر عمل کنم؟ نکاتی که به ذهنتان می رسد را یادداشت کنید.

3 - خودت را نباز

هیچ وقت برای شروع دوباره دور نیست. خیلی از انسانهای موفقی که ما می شناسیم در سنین بالا موفقیت های خود را بدست آوردند. مثلا مبتکر مرغهای کنتاکی در دهه ی 60 سالگی اش بود که موفق شد برند KFC را رسما ایجاد کرده به شهرت و اعتبار برساند.

به جای اینکه خودتان را با مقایسه کردن نابود کنید به آینده ی درخشانی که پیش رو دارید چشم بدوزید. با شناختی که از خود بدست آورده اید این بار تلاش کنید اهداف واقع بینانه تری برای خود تعیین کنید. به جای انواع و اقسام آمال ها و آرزوها و این شاخه آن شاخه پریدن ها یک تا سه هدف در زمینه ای که می دانید در آن قوی هستید انتخاب کنید و از هر چه غیر آن پرهیز کنید. یک بازه ی زمانی 3 تا 5 سال برای تحقق آنها تعیین کنید.

سعی کنید با مطالعه ی کتاب و استفاده از مطالب آموزشی از تجربیات دیگران بهره ببرید تا این بار مسیر خود را با همواری بیشتر و اشتباهات کمتری طی کنید. چشم حسرت به پیشرفتهای مقطعی و لحظه ای دیگران ندوزید .

4 - حفظ آرامش :

اولین چیزی که در این شرایط به کمک سی ساله‌ها می‌آید، این است که بدانند تنها نیستند و سی‌ساله‌های زیاد دیگری هم هستند که دچار این بحران شده‌اند یا می‌شوند. در واقع تعدادمان آنقدر زیاد هست که مسئله‌مان تبدیل به یک مسئله مورد نظر علم روانشناسی شود.

سی ساله‌ها در کل دنیا، برمی‌گردند و پشت سرشان را نگاه می‌کنند و این نخستین نگاه عمیق و متفکرانه به عمر رفته است و طبیعی‌ترین واکنش به یک دهه دویدن، انتخاب و تصمیم.

بعضی‌ها دچار اضطراب و استرس و افسردگی می‌شوند و دم از پشیمانی می‌زنند اما باید بدانند که تنها نیستند و با سیل سی‌ساله‌های پردغدغه دیگر، در حال گذر از یک تونل سنی هستند، مثل دوره نوجوانی که ویژگی و مختصات خودش را دارد، این بحران و ویژگی‌ها هم مربوط به سی سالگی است.

5 - بحران فوبیا دو برابر نکنیم ؟

اغلب سی ساله‌های ایرانی ازدواج کرده‌اند و بچه دارند یا در آستانه پدر و مادر شدن هستند و اتفاقا همین مسئله هم ممکن است یکی از سؤالات حالایشان شود. نمی‌توانیم به شما بگوییم که حالا دیگر کاری است که شده، بسوز و بساز و با آسان‌گیری و بی‌خیالی شرایط را طی کن.

همه ما در زندگی ‌مان لااقل بخش کوچکی را داریم که تنها متعلق به‌خودمان است و تصمیمات در این بخش فقط و فقط برعهده خودمان است و حتی به نزدیک‌ ترین کسانمان ربطی ندارد اما حواستان هم باشد که اینجا حرف از مسئولیت و تعهد است و پای وجدان در میان است.

مراقب باشید دست به کاری نزنید که در چهل سالگی دچار بحرانی دیگر بابت بدبخت کردن همسر و فرزندتان بشوید. شما یک سی ساله عاقل و کامل هستید که می‌توانید شرایط را به جای حذف کردن اصلاح کنید. به جای تردید و اما و اگر بنا را بر اصلاح امور بگذارید و در جهت آرامش و صلح و عشق قدم بردارید که البته سی سالگی در این زمینه از تمام سال‌های دیگر مستعدتر و مناسب‌تر است.

خوب است بدانید خیلی آدم‌های دیگر هم ممکن است دچار این تردید‌ها درباره همسرشان و انتخاب و تصمیم‌گیری درباره ازدواج خود شده باشند اما راه درست، حذف کردن و خراب کردن یک زندگی نیست. بدانید شما هروقت که بخواهید می‌توانید زندگی خودتان را بسازید و به آن رونق بدهید.

روانشناسان می‌گویند در هر دوره از زندگی آدم یک تکلیف مهم روانشناختی دارد و اگر آن را درست انجام دهد، به سلامت از آن دوره می‌گذرد وگرنه دچار بحران می‌شود. مهم‌ترین تکلیف در سومین دهه عمر آدم، این است که بتواند با دیگران وارد رابطه صمیمانه جدی شود وگرنه منزوی می‌ماند. مهم‌ترین رابطه صمیمانه این دوره، رابطه با همسر است

6 - رویاهای خود را یاد آوری کنید :

یک‌رؤیا و دغدغه شخصی، چیزی که همیشه دلتان می‌خواسته و استعدادش را داشته‌اید، در ارتباط با شغل یا تحصیل، مهارت آموزی یا هنر و… درنظر بگیرید و دوباره برای به‌دست آوردنش تلاش کنید. این مسئله هم به شما انرژی و انگیزه می‌دهد و هم ممکن است به تغییر مسیر و جهت زندگی به سمتی که علاقه و استعدادتان را به همراه دارد

بینجامد، علاوه بر این پرداختن به علایق شور و نشاط زندگی را افزایش می‌دهد و احساس موفقیت و اعتماد به نفس را بالا می‌برد و فرد را از بحران‌ها نجات می‌دهد. اگر یک کار تازه را شروع کنید حتما حس بهتری پیدا می‌کنید. این کار تازه می‌تواند یادگیری یک هنر باشد یا ثبت‌نام در کلاس‌های آموزشی که همیشه دوست داشته‌اید آن را دنبال کنید.

7 - منطقی فکر کنید :

اگر در مورد خط‌مشی و جهان‌بینی‌تان دچار دغدغه و تردید هستید بهترین راه‌حل رفتن به‌دنبال حقیقت زندگی است. باید ببینید کجاها متعصب بوده‌اید، کجاها احساساتی برخورد کرده‌اید، چه مواقعی زیادی سهل‌گیر یا زیادی سختگیر بوده‌اید و کجاها بر اثر فشار دیگران دست به انتخاب و عکس العمل زده‌اید.

جهان‌بینی‌ای که از شناسنامه آدم‌ها یا تنها از پس عرف و وضعیت خانوادگی دربیاید و همراه با شناخت و تحقیق نباشد، طولی نمی‌کشد که در بسیاری از افراد تبدیل به یک بحران فکری و روحی می‌شود و چرا و اما و اگرهای زیادی را با خود به ارمغان می‌آورد.

بنابراین سعی کنید تمام مفاهیمی که برایشان تعریف درست و حسابی نداشته‌اید یا تعریفتان از آنها زیادی دندان‌گیر نبوده است را بازتعریف کنید. خدا، دین، تعهد، بندگی، عشق، زندگی، کار، اخلاق و… برای این کار نیاز به مشاوره با افراد متخصص اعم از مشاوره‌های دینی یا روانشناسی دارید. علاوه بر این مطالعه کتاب‌های مرتبط، شنیدن سخنرانی و… می‌تواند به شما کمک کند.

راههای درمان فوبیا یا بحران سی ساگی :

تقریبا تمام روانشناسان از مکاتب مختلف عقیده دارند که بیمار فوبیک را باید با وضع فوبیک مواجه کرد. البته بعضی به روش درمانی حساسیت‌زدایی تدریجی و بعضی‌ها به روش غرقه‌سازی اعتقاد دارند. فرار از موقعیت وضع را مشکل‌تر می‌کند، فرانکل در زمینه درمان ترس معتقد بود اجتناب از نگرانی خود موجب افزایش نگرانی می‌شود.

1 - روان درمانی :

هدف روان درمانی شفا بخشیدن بیماری یا تخفیف آن است، روان درمانگر به منظور زدودن یا تخفیف علایم موجود و جنبه‌های مختلف رفتار و به عقب انداختن بروز و پیشرفت علایم و ناتوانی، ارتقاء بخشیدن به رشد جنبه‌های مثبت شخصیت، تقویت اعتماد به نفس و عزت نفس بیمار با وی رابطه برقرار می‌کند.

2 - رفتار درمانی :

رفتار درمانی یعنی کاربرد منظم اصول یادگیری برای تحلیل و درمان اختلالات رفتاری. رفتار درمانگر معتقد است که رفتار نوروتیک و سایر انواع اختلال‌ها عموما یاد گرفته شده بنابراین تابع قوانین یادگیری است و از این طریق می‌توان آن را از بین برد

پاولف نخستین فردی بود که ثابت کرد تعارض روانی را می‌توان در حیوان آزمایشگاهی ایجاد کرد و این تعارض بی‌شباهت به تعارض مشهود در آدمیان نیست. در رفتار درمانی از روش‌های مختلف رفع حساسیت Desensitization، انفجار درونی Implosion، غرقه کردن یا درمان سیل آسا Flooding و تقلید Modeling، می‌توان استفاده کرد.

3 - دارو درمانی :

می‌توان در درمان فوبی همزمان با روان درمانی و رفتار درمانی از نرولوپتیک‌ها با دوز کم، بنزودیازپین‌ها مثل اکسازپام و آرامبخش‌های دیگر نیز استفاده کرد.

بیشتر بخوانید :

9 ترفند روانشناسی برای جذب دیگران به خود در اولین ملاقات

شخصیت شناسی از روی گروه خونی A -B -O- AB

آیا من آدم خشنی هستم؟+ تست روانشناسی