تحریریه ماهنامه دنیای سلامت
برای آنکه از سلامت آنچه می‌خورید اطمینان یابید، باید به طریقه نگهداری آن اهمیت دهید. برخی از غذاها را باید در یخچال نگهداری کرد تا باکتری‌ها در آن رشد نکنند؛ مثل غذای پخته شده، غذاهای آماده و غذاهایی که باید روزانه مصرف شوند. برای نگهداری غذاها درون یخچال باید به درجه سرمای آن توجه داشته باشید. میزان سرمای یخچال باید از رشد باکتری‌های مسمومیت‌زای غذایی جلوگیری کند. این دما معمولاً 0-5 درجه سانتی‌گراد است. علاوه بر توجه به دمای یخچال، باید به بسته‌شدن در یخچال نیز توجه شود. لاستیک اطراف در ممکن است در اثر پارگی، پوسیدگی و ... مانع از چسبیدن کامل در به یخچال شود و به همین دلیل دمای درون یخچال به اندازه کافی سرد نباشد و مواد غذایی درون آن خیلی زود فاسد شده و غیرقابل مصرف شوند. همیشه وقتی که می‌خواهید غذای پخته‌شده‌ای را داخل یخچال بگذارید، کمی صبر کنید تا غذا سرد شود. اگر یخچال شما پر از مواد غذایی است، باید دمای آن را کمی پایین‌تر از حد معمول بگذارید. برای جلوگیری از رشد باکتری‌ها به نکات زیر توجه داشته باشید:
اگر روی محصولی برچسب «در یخچال نگهداری شود» وجود دارد، حتما آن را در یخچال بگذارید.
برخی از انواع مرباها، شیرها و ... باید از همان لحظه‌ای که باز می‌شوند در یخچال قرار گیرند.
همواره به برچسب روی آنها توجه و برای نگهداری طبق دستورالعمل رفتار کنید.
غذای آماده شده را پس از آنکه کمی سرد شد، فوراً در یخچال بگذارید؛ خصوصاً اگر هوا گرم باشد.
برخی از غذاها مثل ساندویچ را ممکن است طی فواصل مختلف بخورید. توجه داشته باشید که بعد از هر بار که یک تکه از آن را می‌خورید، بقیه را درون یخچال بگذارید.
هیچ‌گونه غذایی را نباید بیش از چهار ساعت بیرون از یخچال نگهداری کرد.
باقیمانده غذاها را یک الی دو ساعت بعد از پخت درون یخچال بگذارید و ظرف دو روز آنها را بخورید؛ به استثنای برنج پخته شده که حتماً باید ظرف مدت یک روز خورده شود؛ زیرا تولید نوعی سم غذایی می‌کند.
سیب‌زمینی پخته نشده را بهتر است در یک جای خنک و خشک نگهداری کنید؛ ولی آن را در یخچال نگذارید؛ زیرا میزان قند آن افزایش می‌یابد و همین مسأله موجب افزایش نوعی ماده شیمیایی به نام «اکریلامید» به هنگام پخت آن می‌شود. طریقه پخت سیب‌زمینی آب‌پز، سرخ‌شده و کباب‌شده نیز هیچ تفاوتی در این موضوع ایجاد نمی‌کند.
نگهداری گوشت اهمیت زیادی دارد و بی‌توجهی به این مسأله باعث رشد باکتری‌ها و افزایش مواد غذایی مسمومیت‌زا در آن می‌شود. گوشت و مرغ را در بسته‌بندی‌های تمیز و جدا از هم در پایین‌ترین طبقات فریزر جای دهید و از تماس آنها با سایر مواد غذایی جلوگیری کنید. گوشت و مرغی را که مدت مصرف آن گذشته است، هرگز استفاده نکنید. گوشت و مرغ پخته شده را بعد از آنکه کمی سرد شدند، به فریزر منتقل کنید. توجه داشته باشید که گوشت پخته‌شده با گوشت پخته نشده با هم در تماس نباشند.
فریزر یک ابزار بسیار مناسب برای نگهداری مواد غذایی و اطمینان از سلامت آنهاست. گوشت و مرغ را می‌توان برای مدت زمان طولانی در فریزر نگهداری کرد، اما طعم، مزه و بافت آن در درازمدت کمی تغییر می‌کند و مسلماً به هنگام خوردن، چندان خوشایند نخواهد بود. مواد غذایی را پیش از به پایان رسیدن زمان مصرف در فریزر جای دهید. غذاهای پخته شده بسیار گرم را درون فریزر نگذارید. بعد از یخ‌زدایی مواد غذایی را که از فریزر در آورده‌اید، ظرف مدت 1-2 روز مصرف کنید. وقتی که یخ گوشت و ماهی و برخی مواد غذایی دیگر آب می‌شود، مقداری مایع از آنها سرازیر می‌شود و اگر مجدداً اقدام به فریز کردن آنها کنید، این مایع روان به سرعت به سایر مواد غذایی درون فریزر منتقل می‌شود. پس حتما آنها را در ظروف یا کیسه‌های جداگانه و سالم قرار دهید و سپس در پایین‌ترین طبقات فریزر بگذارید. گوشت، مرغ و ماهی یخ‌زدایی شده را می‌توانید به طور کامل بپزید و آن را مجدداً فریز کنید تا در یک نوبت دیگر به مصرف برسانید؛ اما به خاطر داشته باشید که این مواد غذایی را هرگز بیشتر از یک‌بار گرم نکنید.
غذاهای بسیاری هستند که لازم نیست حتماً در یخچال نگهداری شوند؛ مثل مواد غذایی خشک (برنج، ماکارونی و آرد) و انواع نوشیدنی‌ها، غذاهای کنسرو شده و مرباهای باز نشده. اما نگهداری آنها در خارج از یخچال نباید باعث شود که نسبت به مراقبت از آنها بی‌اهمیت باشید. توجه داشته باشید که:
مواد غذایی خشک را در ظروف در بسته و محکم نگه دارید تا همیشه تازه بمانند و هیچ چیزی وارد آنها نشود.
• این مواد غذایی را در کنار محصولات شوینده و پاک‌کننده قرار ندهید.
• از قرار دادن آنها روی کف زمین خودداری کنید؛ چرا که باعث تجمع برخی حشرات در آن قسمت می‌شود.
• آنها را در محیط خشک نگهداری کنید.
• برخی از این مواد به محض آنکه درب‌شان باز شد، باید در یخچال نگهداری شوند.
فویل از آلومینیوم ساخته شده است و برای بسته‌بندی برخی غذاها مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ اما بهتر است برای نگهداری غذاهایی که اسید زیادی دارند، از فویل استفاده نشود؛ مثل گوجه‌فرنگی، ریواس، کلم و بسیاری از انواع میوه‌های شیرین؛ زیرا آلومینیوم روی طعم این غذاها تأثیر می‌گذارد؛ به خصوص اگر به مدت طولانی در آلومینیوم نگهداری شوند.
وقتی در قوطی کنسروی را باز می‌کنید، ولی تصمیم ندارید تمام محتویات غذایی موجود در آن را به یکباره مصرف کنید، بهتر است آن را در یک ظرف دیگر خالی کنید، درب ظرف را بسته و سپس در یخچال قرار دهید. هرگز کنسرو بازشده را که مقداری غذا در آن مانده است، درون یخچال نگذارید. حدود یک سوم از مواد غذایی بدون آنکه استفاده کاملی از آنها شود، دور ریخته می‌شوند. برای جلوگیری از این اسراف‌ها و صرفه‌جویی در هزینه‌ها بهتر است همیشه به اندازه نیازتان خرید کنید. گاه برخی از مواد غذایی را خریداری می‌کنید و چون مدتی مورد مصرف واقع نمی‌شوند، تاریخ مصرف‌شان گذشته و مجبور می‌شوید آنها را دور بریزید؛ در حالی که اگر این مواد غذایی را قبل از تاریخ انقضا فریز کنید، می‌توانید برای مدت زمان بیشتری از آنها استفاده نمایید.
